του Νίκου Ι. Νικολόπουλου*
Η τραγωδία των Τεμπών δεν υπήρξε απλώς ένα σιδηροδρομικό δυστύχημα. Υπήρξε το έγκλημα που αποκάλυψε, με τον πιο βίαιο τρόπο, τη συστημική σήψη της Μεταπολίτευσης. Έφερε στο φως τη διαφθορά, την ατιμωρησία, την εκφύλιση της Δικαιοσύνης και την απόλυτη απαξίωση της ανθρώπινης ζωής. Και ταυτόχρονα, γέννησε νέες πολιτικές δυναμικές, που σήμερα απειλούν να ανατρέψουν τα θεμέλια του καθεστωτικού οικοδομήματος.
Η κοινωνική κρίση και η απαξίωση των θεσμών
Σύμφωνα με έρευνα του Pew Research Center σε 25 χώρες, το 83% των Ελλήνων πιστεύει ότι το πολιτικό σύστημα χρειάζεται είτε σημαντικές αλλαγές είτε πλήρη μεταρρύθμιση. Πρόκειται για ποσοστό εκκωφαντικό, που αποτυπώνει το βάθος του ρήγματος εμπιστοσύνης ανάμεσα στην κοινωνία και το πολιτικό προσωπικό. Τα Τέμπη λειτούργησαν ως καταλύτης, καθώς η αμέλεια και η συγκάλυψη μετέτρεψαν τη δυσπιστία σε οργή.
Η Δικαιοσύνη στο εδώλιο
Η Metron Analysis καταγράφει την πλήρη κατάρρευση της εμπιστοσύνης στη Δικαιοσύνη: 91% των πολιτών τη θεωρεί αργή, 76% ανεπαρκώς οργανωμένη, 70% κοινωνικά άδικη. Το 79% πιστεύει ότι ελέγχεται πολιτικά και το 67% ότι επηρεάζεται από οικονομικά συμφέροντα. Μέσα σε αυτό το κλίμα, η απεργία πείνας του πατέρα Πάνου Ρούτσι, που αγωνίζεται για το στοιχειώδες δικαίωμα εκταφής του παιδιού του, έγινε το σύμβολο μιας κοινωνίας που δεν ανέχεται πλέον την κρατική αυθαιρεσία.
Το φαινόμενο Καρυστιανού
Από τον πόνο στο όραμα, η Μαρία Καρυστιανού μετατράπηκε σε εκφραστή του αγανακτισμένου πολίτη. Οι μετρήσεις αποδίδουν στο όνομά της δυναμική που αγγίζει το 25%, γεγονός πρωτοφανές για μια γυναίκα που δεν προέρχεται από το κομματικό κατεστημένο. Η ίδια το διατύπωσε με αφοπλιστική ειλικρίνεια: «Η κοινωνία δεν θέλει πλέον κάτι που να προέρχεται από το σύστημα. Θέλει ανθρώπους άφθαρτους και ανεξάρτητους».
Η πολιτική αναδιάταξη
Το πολιτικό σκηνικό βρίσκεται σε φάση πλήρους ανασύνθεσης. Ο Αντώνης Σαμαράς προετοιμάζει την επιστροφή του με νέο φορέα, που εκτιμάται ότι θα λάβει ένα καλό διψήφιο ποσοστό. Ο Αλέξης Τσίπρας εργάζεται για την επάνοδό του με νέο πολιτικό σχήμα. Η Νέα Δημοκρατία βυθίζεται σε φθορά, με μετρήσεις που την περιορίζουν στο 23–27%, ενώ η αξιωματική αντιπολίτευση αδυνατεί να κεφαλαιοποιήσει τη δυσαρέσκεια.
Τα σκάνδαλα ως καταλύτης
Η κυβέρνηση Μητσοτάκη βρίσκεται αντιμέτωπη με νέο κύμα σκανδάλων:
– Δεύτερη δικογραφία για τον ΟΠΕΚΕΠΕ με εμπλεκόμενα στελέχη της ΝΔ.
– Παρέμβαση της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας για το Υπουργείο Μετανάστευσης και τις συμβάσεις σίτισης, με ζημία άνω των 300 εκατομμυρίων ευρώ.
– Έρευνες για κακοδιαχείριση κονδυλίων στην Παιδεία.
Τα στοιχεία αυτά συνθέτουν σκηνικό εκλογικού σεισμού.
Η ευρωπαϊκή διάσταση
Ο αγώνας των συγγενών των θυμάτων των Τεμπών δεν περιορίστηκε στην Ελλάδα. Με αναφορές προς την Επιτροπή Αναφορών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, κατήγγειλαν την πολλαπλή παραβίαση της ενωσιακής νομοθεσίας και την κατάλυση του κράτους δικαίου. Το ζήτημα έχει πλέον καταστεί ευρωπαϊκό, επιβεβαιώνοντας ότι η Ελλάδα αντιμετωπίζεται ως προβληματική δημοκρατία.
Το μέλλον
Η τραγωδία των Τεμπών αποτέλεσε σημείο καμπής. Μετέτρεψε τον αγώνα για δικαιοσύνη σε κίνημα πολιτικής αλλαγής. Όπως σημειώνει ο Δημήτρης Τζιώτης, η αποδοχή των θεσμών της Μεταπολίτευσης είναι εδώ και χρόνια μειοψηφική: το 80% δεν πιστεύει ότι το κράτος λειτουργεί αποτελεσματικά, το 75% δεν εμπιστεύεται το Κοινοβούλιο, το 85% τα κόμματα και το 90% τα ΜΜΕ. Τα θεμέλια έχουν σαπίσει.
Το ερώτημα δεν είναι αν θα αλλάξει το πολιτικό σύστημα, αλλά πώς και πότε. Το ρήγμα που άνοιξαν τα Τέμπη δεν πρόκειται να κλείσει. Είναι το προανάκρουσμα μιας νέας πολιτικής εποχής, πέρα από τη Μεταπολίτευση.
*Πρόεδρος Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος Ελλάδος «Έλληνες Χριστιανοδημοκράτες», πρώην Υφυπουργός Εργασίας – πρώην Βουλευτής Αχαΐας, Επικεφαλής Δημοτικής Παράταξης ΝΕΑ ΠΑΤΡΑ
