Το αναθεωρημένο ελληνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» καλύπτει 76 μεταρρυθμίσεις και 105 επενδύσεις, αξίας 35,95 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 18,22 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις και 17,73 δισ. σε δάνεια του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Το Σχέδιο υποστηρίζει την πράσινη μετάβαση της χώρας και προορίζει το 38% των διαθέσιμων κονδυλίων σε μέτρα που στηρίζουν τους κλιματικούς στόχους. Το σχέδιο συμβάλλει επίσης στην ψηφιακή μετάβαση, για την οποία προορίζεται το 21,4 % των κονδυλίων του. Μέσα από ένα ευρύ φάσμα επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων, αναμένεται να συμβάλει στην οικονομική ανάπτυξη, προωθώντας παράλληλα ένα πιο βιώσιμο και συμπεριληπτικό μοντέλο ανάπτυξης. Μέχρι σήμερα, 18.21 δισ. ευρώ έχουν εκταμιευθεί στην Ελλάδα (συμπεριλαμβανομένης της προχρηματοδότησης ύψους 4,12 δισ. ευρώ) σε συνέχεια των θετικών αξιολογήσεων για τέσσερα συνολικά αιτήματα πληρωμής για δάνεια και χορηγίες που υπέβαλε η Ελλάδα κατά τα τελευταία 3 έτη.
Ομως, για να μπορέσει να τα αξιοποιήσει τους υπόλοιπους πόρους που έχει λαμβάνειν η Ελλάδα, χρειάζεται να επιταχύνει σημαντικά στους 18 μήνες που απομένουν ως το τέλος του Ταμείου Ανάκαμψης, αφού είναι γεγονός ότι δεν πρόκειται να δοθεί καμία παράταση στο Ταμείο Ανάκαμψης (RRF).
Αναλυτικά, με τη φράση «There are good news here», ο αναπληρωτής Γενικός Διευθυντής Οικονομικών και Χρηματοοικονομικών Υποθέσεων της Κομισιόν, Ντέκλαν Κοστέλο, έστειλε αισιόδοξο μήνυμα για την πορεία της ελληνικής οικονομίας. Ο κ. Κοστέλο βρέθηκε στην Αθήνα για να συμμετάσχει σε ημερίδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα, σε συνεργασία με το Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ), με αντικείμενο την ανταγωνιστικότητα στην Ευρώπη και τη χώρα μας.
Ο κ. Κοστέλο ήταν κατηγορηματικός σχετικά με το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, δηλώνοντας ότι το χρονοδιάγραμμα παραμένει αμετάβλητο. Χαρακτήρισε το RRF ως ένα «σκληρό και άκαμπτο χρονικό πλαίσιο» (hard deadline), τονίζοντας πως η Ελλάδα έχει 18 μήνες για να απορροφήσει τους διαθέσιμους πόρους και να ολοκληρώσει τις μεταρρυθμίσεις που προβλέπονται.
Αναφερόμενος στις επιδοτήσεις, επισήμανε ότι οι μη επιστρεπτέες ενισχύσεις ανέρχονται σε 17 δισ. ευρώ, που αντιστοιχούν στο 8-9% του ΑΕΠ, ενώ συνολικά, μαζί με τα διαρθρωτικά και τα κονδύλια συνοχής, το ποσό ξεπερνά τα 56 δισ. ευρώ, δηλαδή το 25% του ελληνικού ΑΕΠ. Ωστόσο, το μεγαλύτερο πρόβλημα δεν είναι η έλλειψη χρηματοδότησης, αλλά η ικανότητα απορρόφησης των πόρων.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συνεργάζεται με τις ελληνικές αρχές, οι οποίες πρέπει να καταθέσουν προτάσεις για την αναθεώρηση του Σχεδίου Ανάκαμψης μέχρι τον Απρίλιο του 2025. Ο κ. Κοστέλο σημείωσε πως υπάρχουν σημαντικά ποσά από τα διαρθρωτικά ταμεία και το Ταμείο Συνοχής που πρέπει να αξιοποιηθούν, αλλά η επιτυχία του εγχειρήματος θα εξαρτηθεί από την ταχύτητα υλοποίησης των επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων.
Ο κ. Κοστέλο σημείωσε ότι η ελληνική οικονομία αναπτύσσεται ταχύτερα από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, όμως το χάσμα με τις πιο ανεπτυγμένες χώρες της Ε.Ε. παραμένει.
Η επίτευξη σύγκλισης απαιτεί πρόοδο σε τρεις βασικούς τομείς:
1. Αύξηση της παραγωγικότητας: Η ελληνική παραγωγικότητα είναι στο 60% του μέσου όρου της Ε.Ε. και χρειάζονται μεταρρυθμίσεις για να ενισχυθεί.
2. Ενίσχυση των επενδύσεων: Αν και οι επενδύσεις αυξάνονται από το 2018, η Ελλάδα παραμένει κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, ιδιαίτερα σε παραγωγικές επενδύσεις.
3. Μεγαλύτερη συμμετοχή στην αγορά εργασίας: Χρειάζονται μέτρα για την ένταξη των νέων και των γυναικών στην οικονομία.
Η πορεία των φορολογικών εσόδων και ο κυβερνητικός στόχος
Σημαντική πρόοδος έχει σημειωθεί στα φορολογικά έσοδα, με τον κ. Κοστέλο να χαρακτηρίζει τα αποτελέσματα «ενθαρρυντικά». Αναφέρθηκε στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ), σημειώνοντας ότι οι φοροεισπρακτικοί μηχανισμοί έχουν βελτιωθεί, μειώνοντας τη φοροδιαφυγή και αυξάνοντας τα έσοδα του κράτους.
Από την πλευρά του, ο υπουργός Επικρατείας Άκης Σκέρτσος τόνισε ότι στόχος της κυβέρνησης είναι η επίτευξη άνω των 100 δισ. ευρώ σε επενδύσεις μέσω ευρωπαϊκών χρηματοδοτήσεων. Σημείωσε πως η ελληνική οικονομία έχει ανακτήσει την εμπιστοσύνη των αγορών, καθώς πλέον δανείζεται με χαμηλότερα επιτόκια.
Η κυβέρνηση έχει δεσμευτεί να συνεχίσει μεταρρυθμίσεις σε βασικούς τομείς, όπως η Δικαιοσύνη, η ψηφιακή διακυβέρνηση, η εκπαίδευση και οι υποδομές, ώστε να ενισχύσει το επιχειρηματικό περιβάλλον και την αναπτυξιακή προοπτική της χώρας.
Η πρόοδος της Ελλάδας και τα εμπόδια
Παρά τη θετική πορεία, η Ελλάδα εξακολουθεί να έχει σημαντικές προκλήσεις. Από τα 371 ορόσημα που πρέπει να επιτευχθούν για την ολοκλήρωση του Ελληνικού Σχεδίου Ανάκαμψης, απομένουν ακόμη 240, δηλαδή τα 2/3 των στόχων. Ταυτόχρονα, περίπου 18 δισ. ευρώ πρέπει να εκταμιευθούν στο επόμενο διάστημα, κάτι που απαιτεί συντονισμένη δράση από την κυβέρνηση.
Οι Βρυξέλλες επισημαίνουν ότι η Αθήνα πρέπει να επιταχύνει τις μεταρρυθμίσεις και τις επενδύσεις, ώστε να μην χαθούν κονδύλια και milestones. Η ελληνική κυβέρνηση έχει τη δυνατότητα να προχωρήσει σε νέα αναθεώρηση των στόχων έως τον Απρίλιο, ώστε να βελτιώσει την απορρόφηση των κεφαλαίων. Με λίγα λόγια, όλα εξαρτώνται απόλυτα από τις κινήσεις της Ελλάδας.
Κάποιοι αναλυτές τονίζουν ότι λόγω συνθηκών θα έχουμε την απόλυτη ελευθερία κινήσεων, ενώ κάποιοι άλλοι σημειώνουν πως όλο αυτό που θα συμβεί μέσα στους επόμενους 18 μήνες δεν είναι ακριβώς «λυτρωτικό» για την ελληνική οικονομία. Αντίθετα, απαιτεί συγκεκριμένα βήματα, σωστό προγραμματισμό και, βασικά, κανένα λάθος στις λεπτές κινήσεις που πρέπει να γίνουν. Τονίζουν, επίσης, πως αυτοί οι 18 μήνες είναι -ταυτόχρονα- μικρό, αλλά και πολύ μεγάλο διάστημα…
