Τέλος στα σενάρια περί ανασχηματισμού της κυβέρνησης αμέσως μετά την επερχόμενη θερινή ανάπαυλα, που αποτελούσαν μόνιμη σταθερά στη δημόσια πολιτική συζήτηση στο περιστύλιο της Βουλής αλλά και στα υπουργικά γραφεία, έθεσε μιλώντας σε στενούς συνεργάτες του ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Μάλιστα, ο πρωθυπουργός φέρεται να διεμήνυσε πως δεν πρόκειται να προχωρήσει σε αλλαγές στο κυβερνητικό σχήμα ούτε σε δεύτερο χρόνο, αλλά θα ολοκληρώσει την τετραετία με την παρούσα κυβέρνηση.
«Δεν έχω πρόθεση να κάνω κανέναν ανασχηματισμό. Ξέρουμε ότι ο χειμώνας θα είναι δύσκολος. Ετοιμαζόμαστε για να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις, να συνεχίσουμε τις μεταρρυθμίσεις και να σταθούμε δίπλα στους πολίτες. Ο κόσμος έχει ανάγκη από σταθερότητα. Κοιτάξτε τι γίνεται γύρω μας», είπε σύμφωνα με πληροφορίες ο κ. Μητσοτάκης στους συνεργάτες του. Ενώ αμέσως μετά πρόσθεσε: «Βαδίζουμε στον τέταρτο χρόνο, έχουμε πολλή δουλειά μπροστά μας μέχρι τη λήξη της κυβερνητικής θητείας και οι υπουργοί πρέπει να είναι αφοσιωμένοι στα καθήκοντά τους. Θα πάμε στις εκλογές με το ίδιο σχήμα».
Η επιλογή του πρωθυπουργού να «κάψει» τα σενάρια του ανασχηματισμού αποτελεί εν πολλοίς λογική συνέχεια της απόφασης να μην εκμεταλλευτεί το «ξέφωτο» του φθινοπώρου προκειμένου να οδηγήσει τη χώρα σε πρόωρες εκλογές σε ένα δεδομένα ευνοϊκό για τον ίδιο πολιτικό περιβάλλον. Ο κ. Μητσοτάκης προέταξε, τότε, την ανάγκη η χώρα να κινηθεί σε συνθήκες σταθερότητας παρά το όποιο κόστος μπορεί να επισωρεύσει για την κυβέρνηση ο δύσκολος χειμώνας που έρχεται, απόφαση που «δικαιώνεται» στην πράξη, όπως καταδεικνύουν οι εξελίξεις στην Ιταλία. Με το ίδιο σκεπτικό, ο πρωθυπουργός αγνοεί και τα όποια πρόσκαιρα επικοινωνιακά οφέλη θα είχε το «ανακάτεμα της κυβερνητικής τράπουλας».
Τα χρονικά περιθώρια
Είναι προφανές ότι η κυβέρνηση από τον Σεπτέμβριο θα έχει ωφέλιμο χρόνο 7-8 μηνών μέχρι την προκήρυξη των επερχόμενων διπλών εκλογών. Σε περίπτωση αλλαγών στο κυβερνητικό σχήμα θα απαιτούνταν δύο με τρεις μήνες προκειμένου να ενημερωθούν για τους φακέλους τους οι νέοι υπουργοί και υφυπουργοί, με αποτέλεσμα το κυβερνητικό έργο να «παγώσει» σε μια περίοδο που η οικονομία και η κρατική μηχανή θα πρέπει να τρέξουν με ρυθμούς σπριντ.
Εξάλλου, η πραγματοποίηση ενός ανασχηματισμού στην τελική ευθεία προς τις κάλπες είναι πιθανόν να προκαλούσε παρενέργειες και αναταράξεις στην ίδια την αυλή της Ν.Δ., σε μια περίοδο κατά την οποία είναι απαραίτητη η μέγιστη δυνατή συσπείρωση. Οι «κομμένοι» του κυβερνητικού σχήματος θα έδιναν αποδυναμωμένοι τη μάχη του σταυρού. Ενώ όσοι θα λάμβαναν υπουργική καρέκλα θα είχαν προβάδισμα έναντι των συνυποψηφίων τους στις εκλογικές τους περιφέρειες.
Τα ορόσημα
«Μας περιμένει δύσκολος χειμώνας. Εχουμε πολλή δουλειά μπροστά μας μέχρι τη λήξη της θητείας και οι υπουργοί πρέπει να είναι αφοσιωμένοι στα καθήκοντά τους».
Οπως προαναφέρθηκε, η απόφαση του κ. Μητσοτάκη να πορευτεί με το υφιστάμενο σχήμα μέχρι τις εκλογές εδράζεται στην ανάγκη οι κυβερνητικοί ρυθμοί να παραμείνουν υψηλοί, με τέσσερα κρίσιμα ορόσημα στον ορίζοντα μέχρι τις κάλπες. Δύο «σταθερά»: την παρουσίαση της οικονομικής πολιτικής από το βήμα της ΔΕΘ και τη διαμόρφωση του νέου προϋπολογισμού. Και δύο «μεταβλητά»: την απορρόφηση των μέγιστων δυνατών πόρων από το Ταμείο Ανάκαμψης και την απόκτηση επενδυτικής βαθμίδας.
• Η παρουσία του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ, στις αρχές Σεπτεμβρίου, είναι προφανές ότι θα αποτελέσει όχι μόνον την αφετηρία της νέας πολιτικής σεζόν, αλλά και την εκκίνηση μιας παρατεταμένης προεκλογικής περιόδου. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο κ. Μητσοτάκης θα κινηθεί σε τρεις άξονες:
Πρώτον, θα παρουσιάσει έναν μακροπρόθεσμο οδικό χάρτη, με συγκεκριμένες όμως δεσμεύσεις για περαιτέρω μειώσεις σε φόρους και εισφορές.
Δεύτερον, θα ανακοινώσει ένα νέο πακέτο στήριξης των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων, ως ανάχωμα στον πληθωρισμό και στις ανατιμήσεις στο κόστος της ενέργειας. Το μείγμα και ύψος των μέτρων θα αποφασιστεί το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Αυγούστου ώστε να υπάρχει σαφέστερη εικόνα για τον διαθέσιμο δημοσιονομικό χώρο. Πάντως, τα έως τώρα μηνύματα είναι θετικά λόγω της πορείας του τουρισμού αλλά και των δημοσίων εσόδων.
Τρίτον, θα εξαγγείλει στοχευμένα μέτρα στήριξης συγκεκριμένων κοινωνικών ομάδων, με αιχμή, σύμφωνα με πληροφορίες, στη φετινή ΔΕΘ, τους νέους και την αντιμετώπιση των προβλημάτων στέγασης που αντιμετωπίζουν.
• Ο νέος προϋπολογισμός θα αποτελέσει μια δύσκολη εξίσωση, καθώς θα καταρτιστεί εν μέσω των πολλαπλών αβεβαιοτήτων που προκαλεί ο συνεχιζόμενος πόλεμος στην Ουκρανία. Πάντως, θεωρείται βέβαιο ότι θα συνυπολογιστεί η συνέχιση των μέτρων στήριξης που, όπως έχει ανακοινώσει ο κ. Μητσοτάκης, θα παραταθούν, εάν απαιτηθεί, τουλάχιστον μέχρι το πρώτο εξάμηνο του 2023. Επίσης, θα «ενσωματωθούν» οι κυβερνητικές δεσμεύσεις για κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης για τους δημοσίους υπαλλήλους και τους συνταξιούχους, καθώς και οι αυξήσεις στις συντάξεις. Σύμφωνα με πληροφορίες, εάν κριθεί αναγκαίο, προκειμένου να «βγει ο λογαριασμός», ίσως υπάρξουν κάποιες προσαρμογές στην κατεύθυνση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, ενώ υπάρχει και η εφεδρεία των υψηλών ταμειακών διαθεσίμων της χώρας.
• Η απορρόφηση στον μέγιστο δυνατό βαθμό διαθέσιμων πόρων από το Ταμείο Ανάκαμψης αποτελεί ένα κρίσιμο στοίχημα για την κυβέρνηση. Το ζεστό χρήμα που μπορεί να φέρει το Ταμείο στην οικονομία και στην αγορά δύναται να αποτελέσει κρίσιμο αντιστάθμισμα στις υφεσιακές πιέσεις που προκαλούν οι συνεχείς ανατιμήσεις στην ενέργεια αλλά και η δρομολογημένη πλέον αύξηση επιτοκίων στην Ευρωζώνη. Προκειμένου η Αθήνα να αξιοποιήσει πλήρως τις δυνατότητες του Ταμείου Ανάκαμψης πρέπει να περάσει με επιτυχία δύο διαδοχικά τεστ, στις 31/12/2022 και στις 31/3/2023, υπό την έννοια ότι καλείται να αποδείξει πως υλοποίησε με επιτυχία προγενέστερα προγράμματα των εμπλεκόμενων υπουργείων. Το μεγαλύτερο βάρος σε σχέση με το Ταμείο Ανάκαμψης στην παρούσα φάση θα κληθούν να σηκώσουν τα υπουργεία Περιβάλλοντος, Ψηφιακής Πολιτικής και Υγείας.
• Η απόκτηση επενδυτικής βαθμίδας έχει τεθεί ως στόχος για το πρώτο τρίμηνο του 2023. Το διεθνές κλίμα οικονομικής αστάθειας είναι προφανές ότι δημιουργεί περιπλοκές. Ομως η Αθήνα διαθέτει δύο σημαντικά όπλα προκειμένου να αποκτήσει την επενδυτική βαθμίδα, δημιουργώντας νέα, σαφώς ευνοϊκότερα δεδομένα, για τα επόμενα χρόνια: Πρώτον, το ιδιαίτερα καλό προφίλ χρέους που διαθέτει. Και δεύτερον ότι, σύμφωνα με όλες τις εκτιμήσεις, και τον επόμενο χρόνο η οικονομία θα κινηθεί με θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης.
