Τα νούμερα σοκάρουν. Σύμφωνα με την έκθεση του «Παρατηρητήριου Θαλάσσιων Ατυχημάτων» του Safe Water Sports, την περίοδο 2017-2021 σημειώνονταν κατά μέσο όρο 339 θανάσιμα ατυχήματα κάθε χρόνο σε θάλασσες και εσωτερικά ύδατα (λίμνες, ποτάμια κτλ).
Τελευταίο τραγικό γεγονός ο θάνατος μια γυναίκας πριν από λίγες ημέρες στα Σύβοτα, την ώρα που έκανε θαλάσσιο αλεξίπτωτο. Στην περίπτωσή της ένα μπουρίνι στάθηκε η αιτία ώστε να αποκοπεί, για άγνωστο λόγο, από το σχοινί έλξης, με αποτέλεσμα να πέσει στο νερό.
Από τους 339 θανάτους κατά μέσο όρο κάθε χρόνο την περίοδο 2017-2021, οι 227 οφείλονταν σε πνιγμό (67%), οι 32 σε παθολογικά αίτια (10%), οι 4 σε θανάσιμα ατυχήματα (1%), και οι 76 σε μη προσδιορισμένα αίτια (22%).
Το 58% των θανάσιμων ατυχημάτων (183) καταγράφηκαν σε παραλίες όπου δεν προβλεπόταν ναυαγοσωστική κάλυψη, το 26% (81) σε φυλασσόμενες παραλίες, εντός του ωραρίου της ναυαγοσωστικής κάλυψης και τέλος το 16% (49) σε φυλασσόμενες παραλίες, εκτός του ωραρίου ναυαγοσωστικής κάλυψης. Άρα το 74% των θανάτων λαμβάνουν χώρα σε παραλίες μη φυλασσόμενες από ναυαγοσώστη.
Όσον αφορά τώρα στα ατυχήματα την ώρα των θαλάσσιων σπορ, την πενταετία 2017-2021 είχαμε συνολικά 12 θανάτους, εκ των οποίων οι 10 αφορούσαν άνδρες και οι 2 γυναίκες, ενώ το 2021 δεν καταγράφηκε κανένα θανάσιμο ατύχημα στα θαλάσσια μέσα αναψυχής. Το 2022, δυστυχώς έχει ήδη καταγραφεί ένα, στα Σύβοτα.
Επίσης, το 2021 καταγράφηκαν 6 θάνατοι (2 πνιγμοί, 2 από παθολογικά αίτια και 2 μη προσδιορισμένα) σε συμβάντα με ταχύπλοο. Την ίδια χρονιά, στις λιμενικές αρχές γνωστοποιήθηκαν συνολικά 9 τραυματισμοί ατόμων που συμμετείχαν σε θαλάσσια σπορ και μέσα αναψυχής – 1 σε jet ski, 1 σε ταχύπλοο – ταχυκίνητο σκάφος, 2 σε θαλάσσια αλεξίπτωτα, 2 σε ελκόμενο πνευστό θαλάσσιο μέσο αναψυχής και 3 σε μηχανοκίνητη λέμβο.
Οι πολλαπλές αιτίες για τα θαλάσσια ατυχήματα
Ο Παναγιώτης Πασχαλάκης, έχει μια σφαιρική καλά ενημερωμένη εικόνα για το τι συμβαίνει με τα θανάσιμα ατυχήματα στις ελληνικές θάλασσες. Δυστυχώς, αναγκάστηκε να το μάθει δια της τραγικής οδού.
Τον Αύγουστο του 2014 στο Καλό Λιβάδι στη Μύκονο, ο 10χρονος γιος του έπεσε από ένα tube, λόγω ενός κύματος που το χτύπησε. Από λάθος χειρισμό του οδηγού του σκάφους, το παιδί χτυπήθηκε θανάσιμα από την προπέλα. Η εν λόγω επιχείρηση, λειτουργούσε χωρίς άδεια…
«Ο αριθμός των ατυχημάτων στη θάλασσα παραμένει πολύ μεγάλος, αυτή είναι η πραγματικότητα», δηλώνει ο κ. Πασχαλάκης, ο οποίος μετά το θάνατο του γιου του αφιερώθηκε στις δράσεις και στην ενημέρωση γύρω από αυτό το θέμα, και συνεχίζει: «Δυστυχώς φέτος έχουμε ήδη έναν θάνατο, αυτόν της γυναίκας στα Σύβοτα. Αυτό που πρέπει να σημειώσουμε αρχικά είναι πως τα ατυχήματα στη χώρα μας είναι πολλά αλλά η ακτογραμμή της Ελλάδας είναι θηριώδης- έχει μήκος 13.676 Km. Οι παραλίες και οι τοποθεσίες στις οποίες κάποιος μπορεί να απολαύσει την κολύμβηση και τις δραστηριότητες αναψυχής είναι αναρίθμητες. Στο ”Παρατηρητήριο Ατυχημάτων” έχουμε δημιουργήσει το μητρώο παραλιών, στο οποίο είναι καταγεγραμμένες περισσότερες από 3.400 παραλίες. Όσον αφορά στους πνιγμούς, που είναι και το συντριπτικό κομμάτι των θανάτων στη θάλασσα, αφορούν ανθρώπους μεγάλης ηλικίας που συχνά υπερεκτιμούν τις ικανότητες που έχουν πια στην κολύμβηση. Συχνά, τα ατυχήματα αυτά συμβαίνουν τις πολύ πρωινές ώρες, κατά τις οποίες δεν υπάρχουν ναυαγοσώστες στις παραλίες. Αν και κάθε χρόνο οι ναυαγοσώστες αυξάνονται διαρκώς, η τοποθέτησή τους γίνεται συνήθως τον Αύγουστο. Το ίδιο και φέτος – πολλοί δήμοι προχώρησαν καθυστερημένα σε διαγωνισμούς για αυτές τις θέσεις. Το αποτέλεσμα είναι επί δύο καλοκαιρινούς μήνες οι παραλίες να είναι σε μεγάλο ποσοστό αφύλακτες».
Τι συμβαίνει όμως και με το έτερο κομμάτι των ατυχημάτων, αυτά που συμβαίνουν την ώρα των θαλάσσιων σπορ; ρωτάμε τον κ. Πασχαλάκη.
«Οι δραστηριότητες των παιχνιδιών αυξάνονται διαρκώς και αποκτούν νέους τρόπους “προλαβαίνοντας” συχνά τους ίδιους τους κανονισμούς ασφαλείας. Να πούμε εδώ, πως οι επιχειρήσεις που ασχολούνται με το είδος επίσης αυξάνονται διαρκώς. Μιλάμε πια για 929 επιχειρήσεις θαλάσσιων σπορ και αναψυχής, 261 επιχειρήσεις παρόχων καταδυτικών υπηρεσιών και 631 επιχειρήσεις ενοικίασης λέμβων. Σε πολλά από τα θαλάσσια παιχνίδια και σπορ, οι καιρικές συνθήκες παίζουν μεγάλο ρόλο. Το 2018 ένας νέος κανονισμός καθόρισε συγκεκριμένα όρια αναφορικά με τις καιρικές συνθήκες (ένταση ανέμου) κάτω από τις οποίες μπορούν να διεξαχθούν. Υποχρέωνε μάλιστα τους επιχειρηματίες να διαθέτουν ανεμόμετρο για ακριβείς μετρήσεις.»
«Στα Σύβοτα, το σκοινί κόπηκε την ώρα που είχε χτυπήσει την περιοχή ένα μπουρίνι. Δεν γνωρίζουμε αν ο εκμισθωτής είχε λάβει τον καιρό υπ’ όψιν του, η συγκεκριμένη υπόθεση είναι άλλωστε στο στάδιο της προανάκρισης. Δυστυχώς, το θαλάσσιο αλεξίπτωτο μας δίνει κακά σημάδια. Παρόμοιο ατύχημα είχε γίνει πριν από 2 χρόνια στη Ρόδο, όπου πάλι υπό πολύ κακές καιρικές συνθήκες, τις οποίες μάλιστα γνώριζε σε εκείνη την περίπτωση ο χειριστής, κόπηκε το σκοινί, με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους δύο αδέλφια από τη Μεγάλη Βρετανία, 13 και 15 ετών. Οι παραβιάσεις στην προκειμένη περίπτωση ήταν πολλές, αφού ο χειριστής του σκάφους αγνόησε τον κανονισμό που απαγορεύει το τριθέσιο αλεξίπτωτο αλλά και το όριο ηλικίας για αυτό το σπορ που είναι από 16 ετών και άνω. Βλέποντας τι συνέβη και φέτος, θα ξαναμελετήσουμε το θέμα και ειδικά το κομμάτι της εκπαίδευσης των χειριστών τέτοιων σκαφών. Είναι πολύ πιθανό να πρέπει πια να γίνει ειδική εκπαίδευση μιας και φαίνεται ότι δεν αρκεί το δίπλωμα του προπονητή θαλάσσιου σκι. Άλλο η έλξη μέσα στο νερό, άλλο η έλξη κάποιου που ίπταται. Είναι πολλά αυτά που πρέπει να γίνουν ακόμα σε αυτό το αχανές πεδίο. Ένα από αυτά, αφορά και στα ταχύπλοα που και εκεί σημειώνονται θανάσιμα ατυχήματα. Το ότι το κοινό μπορεί να νοικιάσει μικρού μεγέθους ταχύπλοα χωρίς να απαιτείται δίπλωμα χειριστή/οδήγησης, έχει αποδειχτεί πολύ προβληματικό.»
Οι θετικές εξελίξεις
Οι παραθεριστές έχουν πάντως, πλέον, ένα εργαλείο ασφαλείας στα χέρια τους με το οποίο μπορούν να «τσεκάρουν» την κάθε επιχείρηση.
Μιλώντας για αυτό, ο κος Πασχαλάκης λέει τα εξής: «Μέσω του app που δημιουργήσαμε στη Safe Water Sports ο καθένας μπορεί να έχει πλήρη εικόνα του αν η επιχείρηση την οποία ετοιμάζεται να εμπιστευτεί έχει νόμιμη άδεια λειτουργίας. Αν η επιχείρηση δεν είναι καταχωρημένη στο app, τότε δεν είναι και νόμιμη. Η εφαρμογή εξηγεί μάλιστα επακριβώς για ποια ακριβώς δραστηριότητα είναι αδειοδοτημένη η επιχείρηση. Tο 2015, όταν και ξεκίνησε τη δραστηριότητά του o οργανισμός Safe Water Sports, μόνο το 20% των επιχειρηματιών που δραστηριοποιούνταν στα θαλάσσια σπορ και παιχνίδια, είχαν νόμιμη άδεια. Tο 80% λειτουργούσε παράνομα. Πέντε χρόνια αργότερα, το 2020, ήταν η πρώτη χρονιά που το 100% των επιχειρήσεων είχαν νόμιμη άδεια. Το 2021 σε συνεργασία με το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, ο οργανισμός μας έδωσε στο λιμενικό σώμα tablet με ειδικό λογισμικό και με μητρώο των επιχειρήσεων αλλά και των χειριστών. Με αυτόν τον τρόπο, πέρυσι πραγματοποιήθηκαν 10.000 ψηφιακοί έλεγχοι. Βέβαια, αν σκεφτεί κανείς ότι μιλάμε για 1.000 σχεδόν επιχειρήσεις σε όλη την Ελλάδα και για δραστηριότητες που διαρκούν από 5 ως 7 λεπτά η κάθε μία, κάθε φορά, καταλαβαίνετε ότι η επίβλεψη αυτής της γιγαντιαίας κατάστασης δεν είναι κάτι το εύκολο. Η συμβολή του κόσμου όμως στη χρήση του app, αλλά και στην αναφορά όσων βλέπουν, από κοντά, στις παραλίες, είναι πολύ σημαντική.»
