Ενας δρόμος και περίπου 300 μέτρα χώριζε τη διαβόητη και πολυτραγουδισμένη φυλακή του Γεντί Κουλέ με τον χώρο όπου πραγματοποιούνταν οι εκτελέσεις χιλιάδων πολιτικών κρατουμένων. Στον χώρο αυτό, στις Συκιές Θεσσαλονίκης, που σήμερα είναι Πάρκο Μνημείου Εθνικής Αντίστασης από τον περασμένο Δεκέμβριο έχουν εντοπιστεί συνολικά έξι ομαδικοί τάφοι εκτελεσμένων κρατουμένων.
Οι τελευταίοι δύο εντοπίστηκαν κατά τη διάρκεια εργασιών ανάπλασης της περιοχής γύρω από το Μνημείο Εθνικής Αντίστασης. Τα πρώτα οστά βρέθηκαν στο τέλος του 2024 ενώ η Εφορία Αρχαιοτήτων αρχικά απεφάνθη ότι οι σκελετοί δεν παρουσιάζουν αρχαιολογικό ενδιαφέρον. Ωστόσο, ο δήμαρχος Νεάπολης – Συκεών, Σίμος Δανιηλίδης, με γνώμονα το μεγάλο ιστορικό και πολιτικό ενδιαφέρον, ζήτησε τη συνδρομή της αρχαιολογικής υπηρεσίας για να ανασκαφεί η ευρύτερη περιοχή του πάρκου και να αποκαλυφθούν και άλλα ευρήματα.
Μέχρι στιγμής ο αριθμός των σκελετών ανέρχεται σε 33, εκ των οποίων ο ένας ανήκει σε γυναίκα αφού βρέθηκε ένα γυναικείο παπούτσι ενώ 4 – 5 σε νεαρά άτομα περίπου 20 ετών.
Η περιοχή που περικλείεται από τις οδούς Κανάρη, Σολωμού και Μιαούλη βρίσκεται ακριβώς απέναντι από το Επταπύργιο και σύμφωνα με τις εκτιμήσεις εκεί λάμβαναν χώρα οι εκτελέσεις πολιτικών κρατουμένων, σε μια περιοχή που τότε ήταν ακατοίκητη.
Αξίζει να σημειωθεί πως το Γεντί Κουλέ μετατράπηκε τη δεκαετία του 1890 σε φυλακή. Οι συνθήκες κράτησης ήταν πολύ σκληρές ενώ πολλές ήταν οι μαρτυρίες για βασανιστήρια των δεσμοφυλάκων προς τους κρατούμενους. Σε αυτή, μάλιστα, φυλακίστηκαν και βασανίστηκαν χιλιάδες κομμουνιστές και αγωνιστές, κυρίως την περίοδο 1946 – 1949.
Υστερα από εισαγγελικά πορίσματα για τις συνθήκες κράτησης και τις πιέσεις των πολιτών για απομάκρυνση των φυλακών, έβαλε οριστικό… λουκέτο το 1989 και οι φυλακές μεταφέρθηκαν στα Διαβατά. Το, δε, Γεντί Κουλέ περιήλθε στην κυριότητα του υπουργείου Πολιτισμού, όπου το μετέτρεψε σε μουσείο.
Οι έρευνες θα συνεχιστούν
Μετά τις νέες ανακαλύψεις στο Πάρκο Μνημείου Εθνικής Αντίστασης, ο δήμαρχος Νεάπολης – Συκεών ενημέρωσε τις παρατάξεις της αντιπολίτευσης στο δημοτικό συμβούλιο, διαβεβαιώνοντας πως οι προσπάθειες ανεύρεσης και άλλων ομαδικών τάφων θα συνεχιστούν, προκειμένου να βρεθούν όλοι οι σκελετοί των ανθρώπων που έχασαν τη ζωή τους στα μαύρα χρόνια του Εμφυλίου και δεν τους αποδόθηκαν οι τιμές που παραδοσιακά αποδίδονται στους νεκρούς. Αλλωστε, μετά τον εντοπισμό των σκελετών από τα συνεργεία του δήμου, συγγενείς βρέθηκαν στο σημείο, με στόχο να λάβουν πληροφορίες για τους εκτελεσμένους, αναζητώντας κάποια σύνδεση με τα δικά τους πρόσωπα.
«Πιστεύω ότι υπάρχει τεράστιο ιστορικό και πολιτικό ενδιαφέρον για όσα έγιναν σε μια απόλυτα σκοτεινή χρονική περίοδο για τη χώρα μας αυτή του Εμφυλίου. Το θέαμα που συναντήσαμε ήταν απάνθρωπο: Σκελετοί στοιβαγμένοι γυμνοί και ξυπόλητοι, ο ένας δίπλα στον άλλον, σε μία περιοχή που εκείνη την εποχή ήταν ακατοίκητη άρα εύκολα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να αφεθούν εκεί πτώματα ανθρώπων που εκτελέστηκαν λίγο νωρίτερα και μεταφέρθηκαν. Ο δήμος θα παράσχει κάθε βοήθεια σε αυτή την κατεύθυνση ώστε να βρεθούν όλοι οι σκελετοί των ανθρώπων που έχασαν τη ζωή τους με αυτό τον τρόπο στα μαύρα χρόνια του Εμφυλίου και δεν τους αποδόθηκαν οι τιμές που παραδοσιακά αποδίδονται στους νεκρούς. Αυτό δεν το δέχεται ο πολιτισμός μας από την αρχαιότητα ως την ορθοδοξία γι’ αυτό και έχω έρθει ήδη σε συνεννόηση με τον μητροπολίτη Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως κ. Βαρνάβα ώστε να ψαλεί εξόδιος ακολουθία στο σημείο», σημειώνει χαρακτηριστικά ο κ. Δανιηλίδης στα «ΝΕΑ».
Σημειώνεται πως οι περισσότεροι από τους σκελετούς έχουν ήδη παραδοθεί στην Αστυνομική Διεύθυνση για έλεγχο και προσδιορισμό της ηλικίας και του χρόνου εκτέλεσης.
Μάλιστα, από τη δημοτική αρχή έχει ζητηθεί οι σκελετοί να είναι στη διάθεση συγγενών και απογόνων, προκειμένου να πραγματοποιήσουν έλεγχο και διασταύρωση DNA ενώ με πρωτοβουλία του δήμου αναμένεται να γίνει ταφικό μνήμα στο σημείο όπου βρέθηκαν οι σκελετοί και να τοποθετηθεί από πάνω μνημείο.
