Η προσήλωση στα όρια της εμμονής του Προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, με τη διώρυγα του Παναμά φαίνεται να πηγάζει από μια σειρά γεωπολιτικών και οικονομικών παραμέτρων, οι οποίες συνδέονται τόσο με την επεκτατική πολιτική των ΗΠΑ όσο και με τις αυξανόμενες κινεζικές επιρροές στην περιοχή.
Ένα από τα κύρια σημεία που αναδείχθηκε ήταν τα υψηλά τέλη που χρεώνουν οι Παναμέζοι στα αμερικανικά πλοία για τη διέλευση από τη διώρυγα, ενώ παράλληλα ενισχύεται η παρουσία κινεζικών εταιρειών στην περιοχή.
Η κινεζική παρουσία και η στρατηγική επιρροή
Πράγματι, η κινεζική παρουσία στην περιοχή έχει ενισχυθεί τα τελευταία χρόνια, με εταιρείες της Κίνας ή του Χονγκ Κονγκ να επενδύουν σε εγκαταστάσεις και υποδομές γύρω από τη διώρυγα. Εταιρείες όπως η Hutchison Ports, με έδρα το Χονγκ Κονγκ, έχουν αναλάβει τη διαχείριση λιμανιών στα δύο άκρα της διώρυγας, ενώ το Πεκίνο έχει δείξει ενδιαφέρον για την κατασκευή νέων έργων, όπως γέφυρες και σιδηροδρομικές συνδέσεις.
Η κινεζική επιρροή στην περιοχή έχει προκαλέσει ανησυχία στις ΗΠΑ, οι οποίες θεωρούν ότι αυτή η κατάσταση απειλεί την στρατηγική σημασία της διώρυγας.
Η Ρωσία, μέσω του υπουργείου Εξωτερικών, προειδοποίησε τον Τραμπ να σεβαστεί το διεθνές καθεστώς που διέπει τη διώρυγα και να μην επιχειρήσει να ανακτήσει τον έλεγχο της περιοχής, επισημαίνοντας ότι κάτι τέτοιο θα μπορούσε να διαταράξει τις γεωπολιτικές ισορροπίες στην περιοχή. Σημειώνεται ότι η Ρωσία είναι σύμμαχος του Παναμά και η υποστήριξή της έχει σημασία στο πλαίσιο της διεθνούς διπλωματίας.
Το διεθνές νομικό πλαίσιο και η στρατιωτική απειλή
Η σκέψη ενός στρατιωτικού εγχειρήματος για την ανάκτηση του ελέγχου της διώρυγας φαίνεται εξαιρετικά δύσκολη να υλοποιηθεί, τόσο λόγω των γεωπολιτικών αντιφάσεων όσο και λόγω του νομικού πλαισίου. Συνήθως για την έναρξη στρατιωτικών επιχειρήσεων απαιτείται ψήφισμα από το Κογκρέσο, ενώ η κοινή γνώμη στις ΗΠΑ είναι σφοδρά ενάντια σε νέες στρατιωτικές επεμβάσεις, ιδιαίτερα σε περιοχές που δεν θεωρούνται άμεσα στρατηγικές για την ασφάλεια των ΗΠΑ.
Η αμερικανική πολιτική και η αντίσταση στην πολιτική διεύρυνσης
Η αμερικανική πολιτική, όπως εκφράζεται από τον Τραμπ, φέρει τα χαρακτηριστικά του «Manifest Destiny» — της αναπόφευκτης επέκτασης των ΗΠΑ. Αυτή η πολιτική, η οποία χρονολογείται από το 1845, φαίνεται να επηρεάζει την αντίληψη του Τραμπ για τον έλεγχο στρατηγικών σημείων στον πλανήτη, όπως η Διώρυγα του Παναμά. Ωστόσο, η εφαρμογή αυτής της πολιτικής στην πράξη, με την πιθανότητα μιας στρατιωτικής επέμβασης, ενδέχεται να προκαλέσει σοβαρές διεθνείς αντιδράσεις και να ανατρέψει τις διακρατικές ισορροπίες.
Ο Παναμάς, από την πλευρά του, έχει προσπαθήσει να διατηρήσει μια ισχυρή πολιτική ανεξαρτησία, ενώ παράλληλα έχει εκδηλώσει κινήσεις καλής θέλησης προς τις ΗΠΑ. Η κυβέρνηση του Παναμά ανακοίνωσε την αρχή ελέγχου των κινεζικών συμφερόντων στην περιοχή, ανταποκρινόμενη στην πίεση από τις ΗΠΑ για μεγαλύτερη διαφάνεια και τον περιορισμό της κινεζικής επιρροής. Ωστόσο, οποιαδήποτε κίνηση προς την εθνικοποίηση των κινεζικών επενδύσεων στην περιοχή θα μπορούσε να οδηγήσει σε σημαντικές γεωπολιτικές αντιδράσεις.
Στρατηγικές αποφάσεις και το μέλλον της Διώρυγας
Ενδεχόμενα μέτρα που θα μπορούσαν να ληφθούν από τις ΗΠΑ περιλαμβάνουν την άσκηση οικονομικών πιέσεων ή τη συμφωνία για την εξαγορά των κινεζικών συμφερόντων στη διώρυγα. Ωστόσο, αυτή η διαδικασία ενδέχεται να προκαλέσει νέες εντάσεις στην περιοχή, ενώ η πιθανότητα στρατιωτικής επέμβασης παραμένει σε μεγάλο βαθμό απίθανη.
