Ευκαιρία για ένα … restart στις ελληνοτουρκικές σχέσεις μπορεί να αποτελέσει η συνάντηση που θα έχουν σήμερα ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Σχεδόν δεκαέξι μήνες μετά το ραντεβού της Κωνσταντινούπολης οι δύο ηγέτες καλούνται να πιάσουν εκ νέου το νήμα και να επιχειρήσουν την επανεκκίνηση των ελληνοτουρκικών σχέσεων.
Το momentum της συνάντησης είναι θετικό, ωστόσο μένει να φανεί αν η Άγκυρα είναι πραγματικά αποφασισμένη να γυρίσει σελίδα. Τους τελευταίες μήνες – μετά τους καταστροφικούς σεισμούς στην γείτονα – επικρατούν ήρεμα νερά στις σχέσεις των δύο χωρών, ενώ ένας κρίσιμος παράγοντας που λαμβάνεται υπόψη είναι πως η Τουρκία επαναπροσεγγίζει την Δύση.
Βέβαια δεν παραγνωρίζεται πως ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είναι ένας απρόβλεπτος και ριψοκίνδυνος παίχτης στην διεθνή σκηνή, που επιδίδεται σε σκληρά παζάρια για να αποκομίσει οφέλη. Επομένως μένει να φανεί αν θα παραμείνει στο δρόμο του ρεαλισμού και θα συνεχίσει να κλείνει μέτωπα.
Σε αυτή την συγκυρία η ελληνική πλευρά εκτιμά πως θα μπορούσε να μπει μπροστά μια θετική ατζέντα, καθώς οι δύο χώρες έχουν θέματα στα οποία μπορούν να βρουν κοινό βηματισμό (π.χ. οικονομία, τουρισμός). Εντυπωσιακές κινήσεις δεν αναμένονται από τη μία μέρα στην άλλη, ωστόσο υπάρχουν σημαντικά βήματα που μπορούν να γίνουν. Για παράδειγμα ο οδικός χάρτης θα μπορούσε να περιλαμβάνει τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (θέμα που συζητήθηκε και σε πρόσφατη τηλεφωνική επικοινωνία των υπουργών Άμυνας των δύο χωρών) και τον 65ο γύρο των διερευνητικών επαφών (που είχαν διακοπεί το 2022) .
Ανάλογες κινήσεις θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μία βελτίωση των ελληνο-τουρκικών σχέσεων προκειμένου σε δεύτερο χρόνο να συζητηθεί η μια και μοναδική διαφορά – όπως υπογραμμίζει η Αθήνα – που δεν είναι άλλη από την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών, δηλαδή ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδος, στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο». Με την ελληνική πλευρά να έχει θέσει πάντως και ξεκάθαρες κόκκινες γραμμές.
«Δεν είμαστε καταδικασμένοι να ζούμε με την Τουρκία σε ένα διαρκές κλίμα έντασης» σημείωσε χαρακτηριστικά ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, προσερχόμενος στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ. «Εχουμε προφανώς σημαντικές διαφορές» σημείωσε για να προσθέσει «μπορούμε όμως να συμφωνήσουμε ότι, με γνώμονα τις σχέσεις καλής γειτονίας αλλά και τον σεβασμό μας στο Διεθνές Δίκαιο, θα χαράξουμε έναν οδικό χάρτη ώστε να μπορέσουμε να επιλύσουμε τη σημαντικότερη γεωπολιτική μας διαφορά, που δεν είναι άλλη από την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών, δηλαδή ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδος, στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο».
Να σημειωθεί πως στη σημερινή συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη και του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν θα είναι παρόντες από την ελληνική πλευρά ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης και η διευθύντρια του διπλωματικού γραφείου του πρωθυπουργού Αννα Μαρία Μπούρα. Από την τουρκική πλευρά ο υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν, καθώς και ο εκπρόσωπος τύπου της τουρκικής προεδρίας Ακίφ Τσαγατάι Κιλίτς. Μάλιστα σήμερα είναι προγραμματισμένες και συναντήσεις των υπουργών Εξωτερικών και Άμυνας των δύο χωρών.
Πώς «διαβάζουν» στην Αθήνα την τουρκική στάση
Ο Τούρκος πρόεδρος με μια σειρά κινήσεων προσεγγίζει την Δύση και από την αλλαγή της στάσης του όσον αφορά στην ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ είναι εμφανές πως θέλει να κλείσει μέτωπα αποκομίζοντας οφέλη. Μάλιστα χθες έγινε και το πολυαναμενόμενο ραντεβού του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν.
Σε κάθε περίπτωση στην Αθήνα περιμένουν να δουν πως θα κινηθεί ο Τούρκος Πρόεδρος στη σημερινή συνάντηση με τον Κυριάκο Μητσοτάκη αλλά και γενικότερα το επόμενο διάστημα. Κυβερνητικές πηγές χαρακτήριζαν θετική την εξέλιξη της επαναπροσέγγισης Τουρκίας – Δύσης λίγες ώρες πριν από το κρίσιμο ραντεβού του Κυριάκου Μητσοτάκη και του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Σε ό,τι αφορά στο θέμα των F-16, οι ίδιες πηγές επεσήμαναν πως πριν από 4 χρόνια η γειτονική χώρα θα λάμβανε 100 αμερικανικά μαχητικά 5ης γενιάς, τύπου F-35 χωρίς κανένα περιορισμό, ενώ σήμερα υπόκειται στους περιορισμούς του Κογκρέσου για την αναβάθμιση και την απόκτηση μαχητικών, τύπου F-16.
Και μπορεί η συνάντηση με τον Τούρκο πρόεδρο να κυριαρχεί στην επικαιρότητα, ωστόσο ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει σειρά σημαντικών επαφών στην πρωτεύουσα της Λιθουανίας. Σήμερα θα έχει τετ α τετ με τον Πρόεδρο της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν καθώς και με τον Καγκελάριο της Γερμανίας Όλαφ Σολτς, με κυβερνητικές πηγές να σημειώνουν πως οι συναντήσεις αυτές αποτελούν ευκαιρία για μια συνολική ανταλλαγή απόψεων για θέματα της ευρωπαϊκής και διμερούς ατζέντας.
