Κίνητρα όχι μόνο για τις εταιρείες και τους επενδυτές, αλλά και για τους εργαζόμενους, συμπράξεις με το Δημόσιο και… ευθυγράμμιση με άλλες χώρες της Ευρωζώνης σε ζητήματα όπως η απουσία φορολογίας σε περιπτώσεις πώλησης μετοχών, stock options κ.ο.κ. Αυτές είναι μερικές από τις προτάσεις που απευθύνουν προς τη νέα κυβέρνηση που θα προκύψει μετά τις εκλογές, εκπρόσωποι του εγχώριου οικοσυστήματος, αναγνωρίζοντας την πρόοδο που έχει επιτευχθεί τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα, όπως άλλωστε μαρτυρούν και τα στοιχεία για τα exits και τις χρηματοδοτήσεις.
Μπορεί οι μνήμες από τα capital controls, τον κίνδυνο εξόδου της χώρας από την Ευρωζώνη και την οικονομική κρίση να είναι ακόμη νωπές, η Ελλάδα του σήμερα ωστόσο δεν θυμίζει σε τίποτα αυτήν του πρόσφατου παρελθόντος.
Τότε, για παράδειγμα, οι ιδρυτές της Workable Σπύρος Μαγιάτης και Νίκος Μωραϊτάκης, που είχαν μόλις ξεκινήσει να βάζουν τα θεμέλια της εταιρείας τους, άκουγαν σχόλια περί… drachma startup. Την εβδομάδα του περιβόητου δημοψηφίσματος του 2015 δε, αναφορικά με την αποδοχή ή μη του σχεδίου των δανειστών, οι ίδιοι αποφάσιζαν να απορρίψουν πρόταση εξαγοράς, ύψους 100 εκατ. ευρώ, από το LinkedIn, για να ενημερωθούν λίγο αργότερα για την επιβολή capital controls. «Θυμάμαι ότι βρισκόμασταν στο Τελ Αβίβ για να μιλήσουμε με τους επενδυτές μας σχετικά με την επίμαχη πρόταση. Επιστρέφοντας, επιχείρησα να βγάλω χρήματα από το αεροδρόμιο και δεν δούλευε η κάρτα μου», ανέφερε σε σχετική τοποθέτησή του ο Σπύρος Μαγιάτης. Σήμερα, ωστόσο, η χώρα αποτελεί ασφαλές καταφύγιο. «Μεταφέρω λεφτά στην Ελλάδα για να τα σώσω, δεν περίμενα ποτέ ότι θα το έλεγα αυτό», σχολίαζε τον περασμένο Μάρτιο ο Νίκος Μωραϊτάκης, με αφορμή το ξέσπασμα της τραπεζικής κρίσης στις ΗΠΑ, με την κατάρρευση της Silicon Valley Bank.
«Για μία πενταετία κρύβαμε ό,τι είχε να κάνει με Ελλάδα από το website μας. Μέσα στην κρίση μάς δημιουργούσε τρομερό πρόβλημα στην ανάπτυξη της εταιρείας, γιατί πηγαίναμε να κλείσουμε deals και μας έλεγαν, δεν ξέρουμε εάν θα υπάρχετε». Τα λόγια των Αλέξανδρου Τσιλφίδη και Ηλία Κοκκίνη, ιδρυτών της Accusonus, είναι ενδεικτικά του κλίματος που επικρατούσε στους κόλπους της νεοφυούς επιχειρηματικότητας κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης και των μνημονίων. Στις αρχές του 2022, ωστόσο, η ελληνική εταιρεία εξαγοράστηκε από το Facebook, σε ένα deal ύψους 100 εκατ. δολαρίων, γεγονός που τάραξε τα νερά της startup σκηνής.
Τα αιτήματα
Τη δημιουργία μιας οικιστικής ζώνης (Entrepreneurial Hub), στην οποία θα μπορούσαν να στεγαστούν νεοφυείς εταιρείες με ανταγωνιστικό κόστος και το οποίο θα προσφέρει κίνητρα σε εργαζομένους (δωρεάν μετακίνηση, φθηνότερο φαγητό κ.λπ.), προτείνει, μεταξύ άλλων, ο Ανδρέας Γραμμάτης, Co-founder και CEO του Douleutaras που προσφάτως σήκωσε χρηματοδότηση 5 εκατ. ευρώ, με βασικούς επενδυτές το LATSCO Family Office και τον Απόστολο Αποστολάκη.
Σύμφωνα με τον ίδιο, η νέα κυβέρνηση θα μπορούσε, επίσης, να εξετάσει το ζήτημα του μηδενικού φόρου για πώληση μετοχών, stock options κ.ά., έτσι ώστε η Ελλάδα να ευθυγραμμιστεί με άλλες χώρες της Ευρωζώνης, όπως η Κύπρος, ενώ εξίσου σημαντική θα ήταν και η επιβολή χαμηλότερων ασφαλιστικών εισφορών για τα πρώτα πέντε έτη ζωής μιας εταιρείας, προκειμένου να μπορεί να προσφέρει ανταγωνιστικούς μισθούς και να προσελκύσει το ανάλογο προσωπικό. «Το ίδιο θα μπορούσε να εφαρμοστεί και για προσλήψεις εργαζομένων που έρχονται από το εξωτερικό (brain gain), εφόσον αυτοί, για παράδειγμα, ζουν τουλάχιστον τα τελευταία πέντε έτη της ζωής τους στο εξωτερικό», προσθέτει.
«Η κυβέρνηση -και η πολιτεία ευρύτερα- μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη του startup οικοσυστήματος, παρέχοντας μια σειρά από οικονομικά κίνητρα και ελαφρύνσεις, πάντα προς μία κατεύθυνση δημιουργίας θετικής εξωτερικότητας», τονίζει στο «business stories» ο Αντώνης Πρέντζας, Co-founder και CEO της Finloup, της εταιρείας που εισήγαγε πρώτη την επαναστατική μέθοδο αποπληρωμής χρέους σε δόσεις, ενώ προσφάτως προώθησε και την ιδέα του leasing ψηφιακών συσκευών.
Οπως εξηγεί, πέραν της παροχής κινήτρων σε angel investors που ήδη ενισχύει τη χρηματοδότηση καινοτόμων εταιρειών, φορολογικές ελαφρύνσεις επί της μισθοδοσίας μπορούν να επιταχύνουν την ανάπτυξη των startups και να δημιουργήσουν επιπλέον θέσεις εργασίας. «Ακόμα, δεδομένων των μεγάλων αναγκών εκσυγχρονισμού του κράτους, πρέπει να προωθούνται συμπράξεις των startups με τον δημόσιο τομέα, ώστε να προκύπτει μια αμοιβαία επωφελής συνεργασία: το κράτος μετασχηματίζεται και οι startups αυξάνουν την αξιοπιστία τους», καταλήγει.
Τέλος, την άποψη ότι το οικοσύστημα των startups αποτελεί έναν από τους ελάχιστους χώρους όπου τα τελευταία χρόνια παρατηρείται σύμπνοια πολιτικών από τα δύο μεγάλα κόμματα εκφράζει από την πλευρά του ο Co-Founder του Velocity.Partners, Δημήτρης Καλαβρός-Γουσίου. «Από τη νέα κυβέρνηση αναμένουμε χειρουργικές κινήσεις που μπορούν, ωστόσο, να δώσουν μεγάλη ώθηση τα επόμενα χρόνια. Μία από αυτές θα ήταν η παροχή κινήτρων -φορολογικών ως επί το πλείστον- προς δυνητικούς επενδυτές να επενδύσουν τα κεφάλαιά τους στην αγορά μέσω Venture Capital Funds. Κάτι τέτοιο θεωρώ πως θα ξεκλείδωνε ένα σημαντικό μέγεθος ιδιωτικού κεφαλαίου, το οποίο συνεχίζει να βλέπει τον συγκεκριμένο επενδυτικό χώρο ως κάτι το εξωτικό…», τονίζει στο «b.s.» και συνεχίζει: «Παράλληλα, πρώτης προτεραιότητας θα πρέπει να είναι και η απλούστευση της διαδικασίας των αντίστοιχων φορολογικών κινήτρων που δίνονται σε επενδυτές “αγγέλους”, οι οποίοι επενδύουν απευθείας σε startups, με την παράλληλη αποσύνδεση αυτών των κινήτρων από το μητρώο του Elevate Greece. Αυτή τη στιγμή για να κάνει claim ένας angel investor tax break από μια επένδυσή του σε startup θα πρέπει αυτή η εταιρεία να είναι μέρος του μητρώου του Elevate Greece».
