«Θα σου πω εγώ, ξέρω καλύτερα από εσένα».
Αν διαβάζεις αυτό το κείμενο και είσαι γυναίκα, τότε ίσως να έχεις ακούσει αυτή τη φράση αρκετές φορές στη ζωή σου.
Αν πάλι διαβάζεις αυτό το κείμενο και είσαι άντρας, τότε ίσως να έχεις πει αυτή τη φράση σε γυναίκες αρκετές φορές στη ζωή σου.
Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία του Human Rights Channel, τo 80% των γυναικών δήλωσε ότι έχει αντιμετωπίσει το φαινόμενο του mansplaining στον εργασιακό χώρο. Άλλες έρευνες έχουν δείξει πως το μεγαλύτερο ποσοστό των ανδρών (70%) που κάνουν mansplaining, είναι είτε οι σύντροφοί τους, είτε άντρες που θα συναντήσουν οι γυναίκες σε διάφορες κοινωνικές περιστάσεις της καθημερινότητάς τους.
Ορισμός του mansplaining
Πρόκειται για αγγλικό νεολογισμό που προέρχεται από τον συνδυασμό των λέξεων man (=άντρας) και explaining (=εξήγηση). Στα ελληνικά δεν υπάρχει μέχρι στιγμής αντίστοιχος όρος.
Με άλλα λόγια, mansplaining είναι όταν ένας άντρας διακόπτει μια γυναίκα για να της εξηγήσει κάτι για ένα θέμα που νομίζει πως γνωρίζει καλύτερα από εκείνη, χωρίς να του έχει ζητηθεί να το κάνει, με τρόπο υπεροπτικό ή υποτιμητικό. Σε αρκετές περιπτώσεις, μάλιστα, ο άντρας που το κάνει αυτό, αποδεικνύεται πως γνωρίζει λιγότερα επί του θέματος.
Εδώ να σημειώσουμε πως παρόλο που ο όρος χρησιμοποιείται ευρέως μόνο τα τελευταία χρόνια, η γενικότερη ιδέα του mansplaining υπήρχε παλαιόθεν. Ωστόσο, η Αμερικανίδα συγγραφέας Rebecca Solnit είναι αυτή που εισήγαγε το mansplaining σε ευρύτερο κοινό το 2008, μέσα από το δοκίμιό της με τίτλο «Men Explain Things to Me».
Τι είναι mansplaining
Για να το κατανοήσουμε καλύτερα, ας ρίξουμε μια ματιά στο παρακάτω διάγραμμα:
Με λίγα λόγια, όταν μια γυναίκα σου ζητήσει να της εξηγήσεις κάτι, τότε σε καμία περίπτωση δεν μιλάμε για mansplaining. Όταν, όμως, δεν στο έχει ζητήσει, τότε πρέπει να αναλογιστείς αν αυτό που κάνεις είναι mansplaining.
Ένα πολύ τρανταχτό παράδειγμα για να κατανοήσουμε τον όρο αποτελεί η περίπτωση της δημοσιογράφου Olivia Nuzzi, η οποία έγραψε παλαιότερα σε ανάρτησή της στο twitter ότι «κάποια στιγμή ένας άνδρας προσπάθησε να μου εξηγήσει ένα άρθρο. Ένα άρθρο που είχα γράψει εγώ η ίδια».
Eνα ακόμη πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι εκείνο της φυσικού, Veronika Hubeny. Τo 2017 έγινε trend στα social media το hashtag #LetHerSpeak με αφορμή την περίπτωση της δρ. Hubeny, η οποία συμμετείχε σε πάνελ μαζί με άλλους άντρες επιστήμονες. Το πανελ συντόνισε ο φιλόσοφος και συνεργάτης του New Yorker Jim Holt. Όταν ο Holt έκανε στο τέλος της συζήτησης μια ερώτηση στη δρ. Hubeny, σχετικά με τον τομέα εξειδίκευσής της, τη διέκοπτε συνεχώς και απαντούσε ο ίδιος στη δική του ερώτηση αντί για εκείνη.
Δείτε το χαρακτηριστικό απόσπασμα μετά το 1:02:00.
Άλλα παραδείγματα από την καθημερινότητα μιας γυναίκας που υποδηλώνουν mansplaining είναι όταν κάποιος άντρας της λέει πως ξέρει καλύτερα τον τρόπο να μην πονάει στην περίοδό της, όταν της εξηγεί πώς να κάνει οποιαδήποτε χειρωνακτική εργασία ή όταν την καθοδηγεί στο πώς να παρκάρει.
«Μήπως είμαι κι εγώ Mansplainer;»
Μα πώς θα καταλάβω αν όντως κάνω mansplaining θα αναρωτηθεί πολύ εύλογα κάποιος. Ιδού τα σημάδια που δείχνουν ότι κάποιος κάνει mansplaining:
- Εξηγεί κάτι σχετικό με τον τομέα εξειδίκευσης της γυναίκας.
- Τη διακόπτει διαρκώς και της μιλάει με απαξιωτικό τρόπο.
- Της δίνει συμβουλές χωρίς να το έχει ζητήσει η ίδια.
- Υψώνει τη φωνή του ώστε να δείξει ότι είναι ο κυρίαρχος της συζήτησης.
Αν έχεις κάνει ‘’τικ’’ στα παραπάνω, τότε ίσως πρέπει να αρχίσεις να συνειδητοποιείς ότι πράγματι το κάνεις κι εσύ.
Τι ΔΕΝ είναι mansplaining
Προφανώς και όλες οι προσπάθειες εξήγησης ενός όρου / θέματος κ.ο.κ. δεν χαρακτηρίζονται ως mansplaining.
Το να διαφωνεί κάποιος πάνω σε μια συζήτηση. Το να διαφωνεί κάποιος διαρκώς, νομίζοντας πως έχει πάντα δίκιο. Το να μην μπορεί να κάνει διάλογο και να εμμένει στη δική του άποψη.
Το mansplaining δεν είναι το ίδιο με το να το παίζει κάποιος έξυπνος και δεν αναφέρεται σε όσους νομίζουν ότι τα ξέρουν όλα. Άλλωστε, τα συγκεκριμένα άτομα θα προσπαθήσουν να εξηγήσουν τα πάντα στους πάντες, ανεξαρτήτως φύλου.
Τι μπορούμε να κάνουμε ώστε να εξαλείψουμε αυτό το φαινόμενο;
Στη Σουηδία, το μεγαλύτερο εργατικό συνδικάτο ονόματι Unionen δημιούργησε το 2016 μια γραμμή επικοινωνίας για τα θύματα του mansplaining, ώστε να λάβουν συμβουλές και υποστήριξη, αλλά και να μπορούν να αναφέρουν τους παραβάτες.
Προφανώς κάτι τέτοιο φαντάζει ουτοπικό στη χώρα μας, οι γυναίκες ωστόσο μπορούν σύμφωνα με την Sarah Kaplan, καθηγήτρια και διευθύντρια του Institute for Gender and the Economy, να ακολουθήσουν κάποια πιο απλά βήματα σε περίπτωση που ενοχλούνται από το mansplaining:
- Να το αντιμετωπίσουν με χιούμορ.
- Να αγνοήσουν τον άνδρα επεξηγητή.
- Να του εξηγήσουν τον όρο mansplaining.
- Να εμμείνουν στη δική τους θέση.
- Να ρωτήσουν σε τι αποσκοπεί η προσπάθεια εξήγησης από μέρους του.
Τέλος, οι άνδρες με τη σειρά τους μπορούν να αναρωτηθούν τα εξής: Εξέφρασε κάποια επιθυμία να μάθει αυτές τις πληροφορίες; Είμαι γνώστης του θέματος; Είναι πιο ειδική από εμένα; Μήπως κάνει μια ρητορική ερώτηση; Έχω καταλάβει τι εννοεί;
gazzetta.gr
