Η παραπάνω φανταστική σκηνή θα γίνει σε λίγες ημέρες πραγματικότητα καθώς μπαίνει στην τελική ευθεία η προετοιμασία για τα εν Ελλάδι γυρίσματα της νέας ταινίας του διακεκριμένου σκηνοθέτη Κρίστοφερ Νόλαν, «Οδύσσεια». Πρόκειται για την κινηματογραφική μεταφορά του ομηρικού έπους, την οποία προετοιμάζει εδώ και καιρό ο διάσημος σκηνοθέτης συγκεντρώνοντας γύρω του μία dream team ηθοποιών, που μαζί με τον Ματ Ντέιμον περιλαμβάνει τους Αν Χάθαγουεϊ (στον ρόλο της Πηνελόπης), Τομ Χόλαντ (Τηλέμαχος), Σαρλίζ Θερόν (Καλυψώ), Λουπίτα Νιόνγκο (Κίρκη), Ζεντάγια (Αθηνά) και Ρόμπερτ Πάτινσον (Ποσειδώνας), και οι οποίοι αναμένεται να έλθουν στη χώρα μας τις επόμενες ημέρες δίνοντας λίγη αίγλη από Χόλιγουντ στη Μεσσηνία και την Κορινθία, όπου θα πραγματοποιηθούν τα γυρίσματα.
Σε αυτή την αίγλη μίας τέτοιας μεγάλης παραγωγής, πίσω από την οποία βρίσκεται η Universal, ποντάρει και η κυβέρνηση προκειμένου να αποκτήσει νέα δυναμική η προσπάθεια να καταστεί η Ελλάδα σημαντικός παίκτης στη διεθνή οπτικοακουστική παραγωγή και βέβαια να αποκομίσει η χώρα τα οφέλη της διεθνούς προβολής σε τουριστικό και όχι μόνο επίπεδο. Και η συγκυρία κρίνεται ιδιαίτερα ευνοϊκή, αφού πλέον και επισήμως από την περασμένη εβδομάδα ο νέος οργανισμός που προέκυψε από τη συγχώνευση του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου και το πάλαι ποτέ ΕΚΟΜΕ, το ΕΚΚΟΜΕΔ ξεκίνησε να δέχεται αιτήσεις για τα προγράμματα ενίσχυσης των οπτικοακουστικών παραγωγών που μπορούν να φέρουν επενδύσεις και προστιθέμενη αξία στην ελληνική οικονομία.
Οι προετοιμασίες
Σύμφωνα με πληροφορίες, η «Οδύσσεια» αναμένεται να λάβει από το ΕΚΚΟΜΕΔ πολύ κοντά στα 8 εκατ. ευρώ, που έχει τεθεί ως ανώτατο όριο, ως επιστροφή για την παραγωγή που θα γίνει στην Ελλάδα. Ενα ποσό όμως υποπολλαπλάσιο από τα οφέλη που μπορεί να φέρει στην ελληνική οικονομία τόσο άμεσα όσο και έμμεσα, με δεδομένο ότι η κινηματογραφική μεταφορά του ομηρικού έπους από τον πιο δημοφιλή και εμπορικό σκηνοθέτη της εποχής μας -βραβευθέντα μόλις πέρυσι με Οσκαρ- προσδοκάται ότι θα επαναφέρει την Οδύσσεια και την Ελλάδα στο προσκήνιο όταν κυκλοφορήσει η ταινία, το καλοκαίρι του 2026, σύμφωνα με τον προγραμματισμό της Universal.
Οι προετοιμασίες για τα γυρίσματα στην Ελλάδα ξεκίνησαν από τις αρχές Φεβρουαρίου, με τα συνεργεία να εργάζονται εντατικά για την προσαρμογή των χώρων. Η εταιρεία παραγωγής, NAFA Μονοπρόσωπη Α.Ε., θυγατρική της Faliro House Productions, έχει κινητοποιήσει περισσότερα από 400 άτομα, συμπεριλαμβανομένων ηθοποιών, τεχνικών και μελών του συνεργείου. Μάλιστα από τις 4 έως τις 7 Φεβρουαρίου πραγματοποιήθηκαν κάστινγκ σε Καλαμάτα, Μεθώνη και Πύλο για βοηθητικούς Ελληνες ηθοποιούς και κομπάρσους που θα συμμετέχουν στην παραγωγή. Μόνο τα οχήματα της παραγωγής προσεγγίζουν τα 150…
Σημαντικό μέρος των προετοιμασιών αφορά τη διασφάλιση της προστασίας των φυσικών και πολιτιστικών μνημείων των περιοχών όπου θα πραγματοποιηθούν τα γυρίσματα. Σε συνεργασία με τοπικούς φορείς και αρχαιολογικές υπηρεσίες έχουν ληφθεί αυστηρά μέτρα για την αποφυγή οποιασδήποτε επιβάρυνσης στο περιβάλλον και την πολιτιστική κληρονομιά. Για παράδειγμα, στη σπηλιά του Νέστορα, όπου θα γυριστούν οι σκηνές με τον Κύκλωπα Πολύφημο, θα τοποθετηθεί γεωύφασμα και στρώσεις άμμου για την προστασία του σπηλαίου κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων.
Εκεί θα πραγματοποιηθούν τα γυρίσματα της συνάντησης του Οδυσσέα με τον Κύκλωπα Πολύφημο. Η σπηλιά, με την ιδιαίτερη γεωμορφολογία της και την έντονη μυθολογική της αξία, θα προσφέρει το ιδανικό σκηνικό για μία από τις πιο δραματικές σκηνές της ταινίας. Μάλιστα για τις ανάγκες των γυρισμάτων κατασκευάζεται ένα προσωρινό μηχανικό ανθρωπόμορφο ομοίωμα ύψους έξι μέτρων. Ταυτόχρονα θα ληφθούν αυστηρά μέτρα προστασίας, με ειδικά γεωυφάσματα και στρώσεις άμμου ώστε να μην προκληθεί καμία φθορά στον φυσικό χώρο.
Παράλληλα, η εντυπωσιακή παραλία Βοϊδοκοιλιά, με τα χρυσά της αμμόλοφα και τα κρυστάλλινα νερά, θα δώσει μια ονειρική ατμόσφαιρα στην κινηματογραφική αφήγηση. Στις 21 Μαρτίου η παραλία Αλμυρόλακκας θα μετατραπεί σε σκηνικό ενός παραδοσιακού ελληνικού χωριού, κατασκευασμένο με φιλικά προς το περιβάλλον υλικά, διασφαλίζοντας την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος. Στα νυχτερινά γυρίσματα της ημέρας αυτής θα χρησιμοποιηθούν ειδικά εφέ φωτιάς, υπό την καθοδήγηση και επιτήρηση εξειδικευμένων πυροτεχνουργών. Τα εν Ελλάδι γυρίσματα της ταινίας θα ολοκληρωθούν στο τέλος του μήνα, στην Ακροκόρινθο, όπου το κάστρο και η ιστορική του ατμόσφαιρα θα αξιοποιηθούν για τις ανάγκες της παραγωγής.
Τα οφέλη
Πώς μεταφράζονται όλα αυτά για την Ελλάδα, με δεδομένο ότι η «Οδύσσεια» του Νόλαν αποτελεί ένα από τα πιο φιλόδοξα κινηματογραφικά εγχειρήματα των τελευταίων ετών; Αφενός υπάρχει το άμεσο οικονομικό όφελος στην τοπική οικονομία, μια που πάνω από 400 άτομα θα απασχοληθούν για την παραγωγή διαφόρων ειδικοτήτων. Θα χρησιμοποιηθούν τοπικές υπηρεσίες και υποδομές (ξενοδοχεία, εστίαση κ.ο.κ.), με ό,τι αυτό συνεπάγεται, ιδίως σε μία μη τουριστική περίοδο για την περιοχή.
Πέρα όμως από αυτό υπάρχουν αρκετές προσδοκίες για τα γενικότερα και διαρκή οφέλη που μπορεί να φέρει. Το προφανές είναι ότι η παραγωγή της ταινίας αναμένεται να ενισχύσει σημαντικά τον τουρισμό και την ελληνική οικονομία. Η κινηματογραφική απεικόνιση των ελληνικών τοπίων σε μια διεθνή παραγωγή τέτοιου βεληνεκούς θα προσελκύσει επισκέπτες από όλο τον κόσμο, οι οποίοι θα θελήσουν να επισκεφθούν τις τοποθεσίες όπου γυρίστηκε η ταινία. Οι τουριστικές επιχειρήσεις, από ξενοδοχεία και εστιατόρια μέχρι ξεναγούς και μεταφορικές εταιρείες, αναμένεται να επωφεληθούν από την αύξηση των ταξιδιωτών που θα ενδιαφέρονται να ζήσουν από κοντά την εμπειρία του Οδυσσέα.
Κάτι που η χώρα το έχει ξαναζήσει όταν μία μεγάλη κινηματογραφική παραγωγή έθετε στο επίκεντρο τις μαγευτικές τοποθεσίες της χώρας μας. Η επιτυχία του μιούζικαλ «Mamma Mia!», με πρωταγωνίστρια τη Μέριλ Στριπ, που γυρίστηκε το 2007 σε Σκόπελο και Σκιάθο, προκάλεσε από το 2008 που προβλήθηκε η ταινία και μετά ένα μαζικό τουριστικό ρεύμα προς τις Σποράδες και γενικά τη χώρα μας, που κράτησε για αρκετά χρόνια. Μελέτες δείχνουν πως η ταινία μόνη της αύξησε την τουριστική κίνηση στις Σποράδες κατά 19% σε πέντε χρόνια!
Αυτή τη φορά με την «Οδύσσεια» η διεθνής προβολή των ελληνικών τοποθεσιών μπορεί όχι μόνο να βοηθήσει τουριστικά, αλλά και να αναδείξει τη χώρα ως ελκυστικό προορισμό για την παγκόσμια βιομηχανία του κινηματογράφου. Αφενός η επιλογή της Ελλάδας για την κινηματογράφηση της «Οδύσσειας» μέσα από τον φακό του οσκαρικού Κρίστοφερ Νόλαν, αποτελεί μια παγκόσμια αναγνώριση της χώρας ως αυθεντικό σκηνικό μυθολογίας και ιστορίας.
Αλλά και πέραν αυτού μπορεί να είναι ένα παράδειγμα για το πώς η χώρα μπορεί να υποδεχθεί και να εξυπηρετήσει μεγάλες παραγωγές σε κάθε επίπεδο. Κι αυτό μπορεί να αποτελέσει τη βάση του απώτερου στόχου που τίθεται πλέον, τη σταδιακή δημιουργία μίας σημαντικής κινηματογραφικής βάσης, ενός οικοσυστήματος, που θα συνδεθεί με την παγκόσμια βιομηχανία παραγωγής περιεχομένου το οποίο και θα αποτελέσει ένα νέο κανάλι οικονομικής δραστηριότητας και ανάπτυξης.
Ελληνικές εταιρείες, όπως η Faliro Productions, να αποκτήσουν ρόλο και υποδομές που θα αναπτύξουν πλέον μια βιομηχανία που θα μεγαλώνει επενδυτικά, οικονομικά, με την προσδοκία να μπορεί να συνεισφέρει πολλά περισσότερα. Παράλληλα να δημιουργήσει έναν διάδρομο που Ελληνες δημιουργοί να γίνουν καλύτεροι, να μάθουν με βάση τα διεθνή στάνταρ και έπειτα να βρουν ευκολότερα τη θέση τους στη διεθνή αγορά, διεκδικώντας στο τέλος και μεγαλύτερο ρόλο, όπως μέχρι τώρα έχουν καταφέρει λίγοι άνθρωποι, όπως ο σκηνοθέτης Γιώργος Λάνθιμος.
7 δισ. ευρώ
Σε γενικές γραμμές υπολογίζεται πως αν ακολουθήσουμε περίπου το μοντέλο της Ισπανίας ή της Βρετανίας φτάνοντας περίπου στα ίδια αποτελέσματα μέσω της πυροδότησης των άμεσων επενδύσεων για τις ανάγκες των παραγωγών, τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας σε πολλαπλούς κλάδους-δορυφόρους, την τουριστική προβολή και το μεγάλο ζητούμενο, δηλαδή τις μόνιμες επενδύσεις με σταθερές ροές στη χώρα μας που θα μπορούσαν να μετουσιωθούν σε οργανωμένα στούντιο κ.ο.κ., τότε η οπτικοακουστική βιομηχανία μπορεί να φέρνει έως και το 3% του ΑΕΠ της χώρας, που σημαίνει περίπου 7 δισ. ευρώ ετησίως, όταν σήμερα είναι κάτω από 1%!
Προκειμένου να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις ώστε η χώρα να κινηθεί προς αυτή την κατεύθυνση, η κυβέρνηση προχώρησε στη δημιουργία του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου, Οπτικοακουστικών Μέσων και Δημιουργίας (ΕΚΚΟΜΕΔ), του Οργανισμού που διαδέχθηκε το πρώην ΕΚΟΜΕ και στο οποίο πλέον έχει ενταχθεί και το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου.
Το ΕΚΚΟΜΕΔ είναι υπεύθυνο για την προσέλκυση τέτοιων παραγωγών μέσα από ένα πλέγμα επιδοτήσεων που χρηματοδοτούνται από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων και το ΕΣΠΑ, αλλά και διευκολύνσεων, όπως η χορήγηση αδειών γυρισμάτων, η διαχείριση τοποθεσιών και η εύρεση εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού. Μάλιστα, από την περασμένη Πέμπτη έχει ανοίξει η πλατφόρμα του προκειμένου να δεχθεί νέες αιτήσεις με παραγωγές που τους ενδιαφέρει να κάνουν γυρίσματα στην Ελλάδα και να υπαχθούν στο ελκυστικό πρόγραμμα «Cash Rebate».
«Υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον. Ηδη συζητάμε με πέντε μεγάλες διεθνείς παραγωγές που διερευνούν την προοπτική να κάνουν γυρίσματα στην Ελλάδα, οπότε είμαστε σε μία φάση που μετά την αναδιάρθρωση του Οργανισμού όχι μόνο δεν διαταράξαμε τις σχέσεις μας με το διεθνές δίκτυο, αλλά έχουμε προκαλέσει και μεγάλο ενδιαφέρον, καθότι αυτό που έχει στηθεί πλέον έχει στέρεες βάσεις και ρεαλιστικές προσεγγίσεις», λέει ο διευθύνων σύμβουλος του ΕΚΚΟΜΕΔ ή αλλιώς Creative Greece, όπως είναι ο τίτλος του για το εξωτερικό.
Με το πρόγραμμα «Cash Rebate» μπορούν να επιστραφούν έως το 40% των επιλέξιμων δαπανών σε κινηματογραφικές και τηλεοπτικές παραγωγές που πραγματοποιούν γυρίσματα στην Ελλάδα, με το ανώτατο ποσό ενίσχυσης να φτάνει τα 8 εκατ ευρώ ανά έργο. Ενα ποσό που περίπου θα λάβει και η παραγωγός εταιρεία πίσω από τα γυρίσματα της «Οδύσσειας» στην Ελλάδα. Επιπρόσθετα, υπάρχει και το πρόγραμμα «Tax Relief», το οποίο προβλέπει 30% φοροαπαλλαγή για επενδύσεις σε οπτικοακουστικά έργα, δίνοντας στους παραγωγούς τη δυνατότητα να μειώσουν σημαντικά το συνολικό κόστος παραγωγής. Κάτι που σημαίνει πως ο συνδυασμός αυτών των δύο κινήτρων μπορεί να καλύψει έως και 50% του συνολικού προϋπολογισμού ενός έργου.
«Παρ’ όλα αυτά, ακόμα και σαν άμεσος αντίκτυπος, τα οφέλη για την ελληνική οικονομία είναι περισσότερα», λέει ο κ. Χριστόπουλος. «Εως σήμερα με τη μορφή του ΕΚΟΜΕ είχαν δοθεί 137,7 εκατ. ευρώ για 221 έργα στο πλαίσιο του “Cash Rebate”. Γι’ αυτά όμως έγιναν δαπάνες στη χώρα ύψους 400 εκατ. ευρώ», συμπληρώνει.
Οπτικοακουστικό hub
Φέτος ο προϋπολογισμός για το συγκεκριμένο πρόγραμμα φτάνει τα 105 εκατ. ευρώ. «Από αυτά, τα 81 εκατ. θα κατευθυνθούν σε κινηματογραφικές παραγωγές και τα 24 εκατ. στις παραγωγές των τηλεοπτικών καναλιών», λέει ο κ. Χριστόπουλος και συνεχίζει: «Θα ακολουθήσουν άλλα 40 εκατ. ευρώ για animation και 10 εκατ. για την παραγωγή videogames σε δύο δράσεις που θα ανοίξουν λίγο αργότερα. Με άλλα λόγια, έχουμε έναν προϋπολογισμό 155 εκατ. ευρώ για ενισχύσεις φέτος, συν κάπου άλλα 7 εκατ. ευρώ των λεγόμενων “επιλεκτικών προγραμμάτων”. Ολα αυτά βέβαια αποτελούν μία αφετηρία, γιατί πραγματικά με τις προοπτικές που δημιουργούνται η δύναμη πυρός του Κέντρου θα πρέπει να αυξηθεί για εγχώριες και ξένες παραγωγές που γίνονται στην Ελλάδα […]
Από την πλευρά μας πλέον προσπαθούμε να διευρύνουμε την αποστολή του φορέα μέσα από δράσεις που δεν μπορούσαμε να αγγίξουμε. Δηλαδή, νέες τεχνολογίες, Τεχνητή Νοημοσύνη, καταπολέμηση της πειρατείας κ.τ.λ. Ολο αυτό το κομμάτι που αφορά την τεχνολογία και την καινοτομία μέσα στον οπτικοακουστικό τομέα, το οποίο είναι τεράστιο ζήτημα. Ή, επίσης, την πολιτιστική διπλωματία μέσα από τον κινηματογράφο και τα οπτικοακουστικά. Επίσης, το κομμάτι του να συγκεντρώνουμε data, να κάνουμε μια σοβαρή πολιτική με αυτά και να συμβάλλουμε στην οπτικοακουστική παιδεία και κατάρτιση κ.λπ. Με άλλα λόγια, μιλάμε για έναν ενιαίο εθνικό φορέα με καλύτερες χρηματοδοτήσεις και πολύ περισσότερα πράγματα να κάνει σε ό,τι αφορά την οπτικοακουστική βιομηχανία. Αρα, ουσιαστικά, αυτό που πάμε να κάνουμε είναι να κάνουμε την Ελλάδα ένα οπτικοακουστικό hub της Ευρώπης».
Νέες παραγωγές
Το μεγάλο στοίχημα βέβαια παραμένει η αύξηση των επενδύσεων στη χώρα για τη δημιουργία υποδομών, αλλά και το χτίσιμο ενός οικοσυστήματος που θα διασυνδεθεί με την παγκόσμια βιομηχανία, με δεδομένο ότι τα τελευταία χρόνια δεν έχουν γίνει σημαντικές κινήσεις σε αυτή την κατεύθυνση, πέραν ίσως της επένδυσης της Nu Boyana Hellenic Studios στη Θεσσαλονίκη, που λειτουργεί ως δορυφόρος των μεγάλων στούντιο που διαθέτει η εταιρεία στη Βουλγαρία. Εξ ου και αρκετές παραγωγές τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει στη Μακεδονία.
«Αυτή θα είναι και η επόμενη φάση, ο μεγάλος στόχος», λέει ο κ. Χριστόπουλος. «Να προσελκύουμε παραγωγές ή να κάνουμε καλές παραγωγές που πάνε στο εξωτερικό από τη μία, αλλά να αρχίσουν πλέον να γίνονται και υποδομές. Να αρχίσει να διαμορφώνεται ένα ολόκληρο βιομηχανικό οικοσύστημα. Και θεωρώ ότι υπάρχει μια χρυσή ευκαιρία, γιατί αυτή τη στιγμή πάρα πολλές παραγωγές και πάρα πολύ κεφάλαιο φεύγει από την Αμερική λόγω των πολιτικών εξελίξεων, λόγω του γεγονότος ότι το Χόλιγουντ έχει γίνει πάρα πολύ ακριβό κ.τ.λ. και προσπαθούν να έρθουν στην Ευρώπη. Οπότε οι Ευρωπαίοι ανταγωνίζονται έως έναν βαθμό με τα χρηματοδοτικά τους εργαλεία ποιος θα προσελκύσει περισσότερους. Οπότε σε αυτό δεν μπορούμε να λείπουμε».
