Ο Μενεγκίνι, γεννημένος τον Οκτώβριο του 1895, ήταν Ιταλός επιχειρηματίας και κατασκευαστής τούβλων. Γνώρισε την Κάλλας το 1947, στην αρχή της καριέρας της, όταν εκείνη ερμήνευε το «La Giocanda» στο Verona Aerena στη Βερόνα.
Εκείνη ήταν 23 ετών, ενώ εκείνος ήταν 51 ετών.
«Αποτελούσαν ένα σαφώς περίεργο ζευγάρι, αλλά η έλξη τους ήταν αμοιβαία και άμεση. Από εκείνη τη στιγμή και για τα επόμενα 12 χρόνια, 10 από τα οποία ως αντρόγυνο, η Κάλλας και ο Μενεγκίνι παρέμειναν ουσιαστικά αχώριστοι», σημειώνει ο Peter G. Davis στους New York Times.
Αφού η Κάλλας άρχισε μια σχέση με τον Αριστοτέλη Ωνάση, κατέθεσε αίτηση διαζυγίου από τον Μενεγκίνι.
«Παριστάνει τον εκατομμυριούχο ενώ δεν έχει δεκάρα»
Εκείνος έγραψε αργότερα ότι τον επέκρινε συνεχώς: «Συμπεριφέρεσαι σαν δεσμοφύλακας μου… Δεν με αφήνεις ποτέ μόνη μου… Ασφυκτιώ… Δεν είσαι περιπετειώδης, δεν ξέρεις γλώσσες, τα μαλλιά σου είναι πάντα αχτένιστα, δεν καταφέρνεις να ντυθείς έξυπνα».
Σε επιστολές που δημοσιεύτηκαν χρόνια μετά το θάνατό της, η Κάλλας έγραφε για το γάμο της. «Ο σύζυγός μου εξακολουθεί να με ενοχλεί αφού μου έχει κλέψει περισσότερα από τα μισά μου χρήματα βάζοντας τα πάντα στο όνομά του από τότε που παντρευτήκαμε … Ήμουν ανόητη … που τον εμπιστεύτηκα».
Τον αποκάλεσε «ψείρα» και είπε ότι «παριστάνει τον εκατομμυριούχο ενώ δεν έχει δεκάρα».
Αφού η Κάλλας πέθανε στο Παρίσι το 1977, η περιουσία της, ύψους 8 εκατομμυρίων δολαρίων, μοιράστηκε μεταξύ της εν διαστάσει μητέρας της, Ευαγγελίνας, και του Μενεγκίνι.
Το 1982 εκδόθηκαν μετά θάνατον τα απομνημονεύματά του Μενεγκίνι με τίτλο «Η σύζυγός μου Μαρία Κάλλας» -τα ολοκλήρωσε ο συγγραφέας Ρένζο Αλλέγκρι, μετά τον θάνατο του Μενεγκίνι, το 1981. «Δεν πιστεύω ότι είμαι ένοχος για αλαζονεία αν πω ότι είμαι ο μόνος άνθρωπος στον κόσμο που τη γνώρισε πραγματικά», γράφει.
Παρά την ηλικιακή διαφορά των 27 ετών που τους χώριζαν, παντρεύτηκε τον πολύ μεγαλύτερό της Ιταλό βιομήχανο και επιχειρηματία το 1949 και ο Μενεγκίνι έγινε ο μάνατζέρ της
«Μέχρι την ημέρα που το έσκασε με άλλον άντρα»
«Ο Μενεγκίνι είχε, με άλλα λόγια, έναν ισχυρό υποστηρικτικό ρόλο σε μια από τις πιο θεαματικές ιστορίες ζωής της εποχής μας», αναφέρει μια κριτική της Washington Post για τα απομνημονεύματα.
«Η εξιστόρηση αυτού του ρόλου του θα έπρεπε να είναι συναρπαστική και σε περισσότερες από μία από αυτές τις σελίδες είναι – αλλά αυτό συμβαίνει με αστάθεια, σχεδόν σε πείσμα του συγγραφέα.
»Η ιστορία του Μενεγκίνι, όπως την αφηγείται στον μουσικοκριτικό του Gente, ενός ιταλικού εβδομαδιαίου περιοδικού, είναι η ιστορία ενός ανθρώπου που σπάνια καταλάβαινε τι ακριβώς του συνέβαινε.
»Χρησιμοποιεί επανειλημμένα την έκφραση, με έναν αέρα ειλικρινούς αμηχανίας, κάθε φορά που η ιστορία του φτάνει σε ένα σημείο που έρχεται σε αντίθεση με τις βασικές του θέσεις: ότι η Μαρία Κάλλας ήταν ουσιαστικά μια απλή, καλόκαρδη γυναίκα, Ιταλίδα στο πνεύμα παρά την ατυχή ελληνοαμερικανική καταγωγή της, και έντονα ερωτευμένη με τον σύζυγό της μέχρι την ημέρα που το έσκασε με άλλον άντρα».
Μια χαοτική και σπαρακτική ζωή
Με το εξαιρετικό φωνητικό της εύρος, η τραγουδίστρια της όπερας Μαρία Κάλλας δέσποζε στη σκηνή όσο λίγες στην ιστορία. Αλλά ενώ η μουσική της προσέφερε μια αίσθηση ελέγχου, η προσωπική της ζωή ήταν πολύ πιο χαοτική και, μερικές φορές, ακόμη και σπαρακτική.
Η ζωή και η καριέρα της Κάλλας είναι το θέμα της βιογραφικής ταινίας Maria, η οποία προβάλλεται τώρα στο Netflix.
Σε σκηνοθεσία του Πάμπλο Λαρέν και με πρωταγωνίστρια τη βραβευμένη με Όσκαρ, Αντζελίνα Τζολί, στον ρόλο της σούπερ σταρ σοπράνο, η ταινία εξερευνά το τέλος της ζωής της Κάλλας κατά τη δεκαετία του 1970 και προβληματίζεται για τις αξιοσημείωτες ερμηνείες που διαμόρφωσαν τη διαχρονική κληρονομιά της.
Το ερωτικό τρίγωνο συνεχίστηκε
Γεννημένη τον Δεκέμβριο του 1923 στη Νέα Υόρκη από Έλληνες μετανάστες, η Κάλλας απέκτησε παγκόσμια φήμη στις δεκαετίες του 20 και του 30 χάρη στα μοναδικά φωνητικά της χαρίσματα και στην αδίστακτη διαχείριση του συζύγου της, Τζοβάνι Μπατίστα Μενεγκίνι.
Καθώς όμως η ασταθής σχέση τους κατέρρευσε, η Κάλλας έστρεψε την αγάπη της στον Αριστοτέλη Ωνάση, τον Έλληνα μεγιστάνα της ναυτιλίας που αργότερα παντρεύτηκε τη Ζακλίν Κένεντι.
Το ερωτικό τρίγωνο συνεχίστηκε παρά τους όρκους ενώ, λόγω της διασημότητάς τους, έγινε ένα δημόσιο θέαμα που εξακολουθεί να ιντριγκάρει μέχρι σήμερα.
Η Κάλλας είχε έναν τοξικό πρώτο γάμο
Η Κάλλας ήταν 23 ετών και σχεδόν άφραγκη όταν γνώρισε τον Μενεγκίνι σε ένα φεστιβάλ όπερας στη Βερόνα της Ιταλίας.
Παρά την ηλικιακή διαφορά των 27 ετών που τους χώριζαν, παντρεύτηκε τον πολύ μεγαλύτερό της Ιταλό βιομήχανο και επιχειρηματία το 1949 και ο Μενεγκίνι έγινε ο μάνατζέρ της.
Με τη βοήθειά του, η Κάλλας έδωσε παραστάσεις σε όλη την Ιταλία και σε όλο τον κόσμο, σε μεγάλες πόλεις όπως το Μπουένος Άρης και το Λονδίνο. Αλλά σύμφωνα με τη συγγραφέα και ιστορικό Λίντσι Σπενς, η οποία έγραψε το 2021 τη βιογραφία «Cast a Diva: The Hidden Life of Maria Callas», ο Μενεγκίνι ήταν άπιστος στη σχέση τους και κατά καιρούς «άκρως αρπακτικός».
«Ο σύζυγός μου εξακολουθεί να με ταλαιπωρεί»
Υπεύθυνος για τα οικονομικά της Κάλλας, ο Μενεγκίνι έπαιρνε μεγάλο μέρος των εσόδων της, είτε για να εξοφλήσει χρέη είτε για να τα κρύψει σε ξένους τραπεζικούς λογαριασμούς.
Σε μια ιδιωτική επιστολή, η Κάλλας εξέφρασε τη λύπη της για τη σχέση τους και τον χειρισμό των περιουσιακών της στοιχείων από τον Μενεγκίνι.
«Ο σύζυγός μου εξακολουθεί να με ταλαιπωρεί αφού μου έχει κλέψει περισσότερα από τα μισά μου χρήματα βάζοντας τα πάντα στο όνομά του από τότε που παντρευτήκαμε», έγραψε. «Ήμουν ανόητη που τον εμπιστεύτηκα».
Οι «υγρές βιταμίνες» κι ο χαμένος έλεγχος της φωνής
Σύμφωνα με τη Λίντσι Σπενς, ο Μενεγκίνι σύστησε επίσης την Κάλλας σε έναν γιατρό που της παρείχε «υγρές βιταμίνες» ή κοινώς το φάρμακο speed, για να τη βοηθήσει να διατηρήσει το αυστηρό πρόγραμμά της.
Η Κάλλας επιθυμούσε να δημιουργήσει οικογένεια, αλλά συνέχισε να τραγουδάει με την προτροπή του Μενεγκίνι.
Άρχισε να χάνει τον έλεγχο της φωνής της από το 1960 -ίσως λόγω υπερβολικής χρήσης, αλλά πιο πιθανό το αποτέλεσμα μιας αδιάγνωστης δερματομυοσίτιδας, μιας φλεγμονώδους νόσου που προκαλεί μυϊκή αδυναμία.
Αν και οι δυο τους παρέμειναν νόμιμα παντρεμένοι μέχρι το 1971, μέχρι τότε η Κάλλας είχε χωρίσει από τον Μενεγκίνι και είχε βρει νέο ειδύλλιο.
Ο Ωνάσης αρνήθηκε να κάνει οικογένεια με την Κάλλας
Αφού γνώρισε την Κάλλας σε ένα πάρτι το 1957, ο Αριστοτέλης Ωνάσης κάλεσε την τραγουδίστρια στο γιοτ του, το Christina, δύο χρόνια αργότερα. Αυτό σηματοδότησε την έναρξη της εκτεταμένης σχέσης τους.
Η Κάλλας βρήκε αρχικά τον Ωνάση υπερβολικά προσεγμένο και μη ελκυστικό, αλλά τελικά ερωτεύτηκε το επίμονο κι επανειλημμένο φλερτ του.
Αποφασίζοντας να αποσυρθεί επίσημα από τη σκηνή στις αρχές της δεκαετίας του 1960, η τραγουδίστρια εξακολουθούσε να ελπίζει να δημιουργήσει οικογένεια με τον νέο της μνηστήρα.
Ωστόσο, όπως δήλωσε η Σπενς στο Man & Culture Magazine, ο Ωνάσης «προσελκύστηκε κυρίως από τη διασημότητα [της Κάλλας], η οποία του παρείχε κύρος».
«Η Μαρία ήθελε πάντα παιδιά»
Η τραγουδίστρια έμεινε έγκυος το 1960 και το 1963, αλλά, σύμφωνα με την Σπενς, υπέστη αποβολές και στις δύο περιπτώσεις. Αν και ποτέ δεν επιβεβαιώθηκε δημοσίως, η συγγραφέας Αριάννα Στασινοπούλου έγραψε στο βιβλίο της «Μαρία Κάλλας: Η Γυναίκα Πίσω από τον Μύθο» ότι η Κάλλας έμεινε έγκυος για τρίτη φορά το 1966, αλλά υποβλήθηκε σε έκτρωση κατόπιν αιτήματος του Ωνάση.
Η Σπενς συμφωνεί ότι αυτό είναι πιθανότατα αλήθεια.
«Η Μαρία ήθελε πάντα παιδιά, όπως έλεγε συχνά στους φίλους της, αλλά ο Ωνάσης είπε ότι θα τερμάτιζε τη σχέση τους αν κρατούσε αυτό το παιδί», είπε η Σπενς.
Αυτό φαινομενικά σηματοδότησε ένα σημείο καμπής στον έρωτά τους, ο οποίος άρχισε να φθίνει.
Ο γάμος του Ωνάση και της Κένεντι ήταν ξαφνικός
Ιδιωτικές επιστολές και ημερολόγια δείχνουν ότι η σχέση τους ήταν και καταχρηστική. Η Κάλλας άρχισε να παίρνει επιπλέον φάρμακα όπως πεντοβαρβιτάλη για τα συνεχιζόμενα προβλήματα υγείας της, οδηγώντας την σε μια πορεία προς τον εθισμό.
Κατά τη διάρκεια της ταραχώδους σχέσης του ζευγαριού, ο Ωνάσης είχε επίσης στο στόχαστρό του τη χήρα, Τζάκι Κένεντι. Συγκλόνισε την Κάλλας και πολλούς άλλους, συμφωνώντας να παντρευτεί με μια γυναίκα της πιο επιφανούς πολιτικής οικογένειας των ΗΠΑ.
Ο Ωνάσης παντρεύτηκε την Κένεντι στις 20 Οκτωβρίου 1968, στο ιδιωτικό του ελληνικό νησί, τον Σκόρπιο, από το οποίο η Τζάκι πήρε το επώνυμό του.
Η Κάλλας έμαθε για τα σχέδιά τους μόλις τρεις εβδομάδες πριν από την τελετή. Ο γάμος των νεόνυμφων ήταν γεμάτος με τις δικές του εντάσεις και φαινομενικά υποκινούμενος από εξωτερικούς παράγοντες.
«Ήταν εξαιρετικά γοητευτικός και καλός ακροατής»
Μετά τις αντίστοιχες δολοφονίες του πρώτου συζύγου της, του προέδρου Τζον Φ. Κένεντι, το 1963 και του πρώην κουνιάδου της Ρόμπερτ Κένεντι το 1968, η Τζάκι φοβόταν για την ασφάλεια της οικογένειάς της.
Ο Αριστοτέλης, ο οποίος είχε το δικό του νησί και πολλά χρήματα, μπορούσε να της προσφέρει τόσο ασφάλεια όσο και έναν πολυτελή τρόπο ζωής.
«Ήταν εξαιρετικά γοητευτικός και καλός ακροατής. Μπορούσε να μιλήσει για την όπερα και τους πίνακες ζωγραφικής και μιλούσε πολλές γλώσσες», δήλωσε στο Closer Weekly ο Πολ Μπραντούς, συγγραφέας του βιβλίου «Jackie: Her Transformation from First Lady to Jackie O».
Εν τω μεταξύ, η Λίντσι Σπενς υποστήριξε ότι η επιδίωξη του Αριστοτέλη για τη Τζάκι είχε πολιτικά κίνητρα. Μέσα σε λίγες εβδομάδες από τους όρκους τους, ωστόσο, ήταν σαφές ότι ο Αριστοτέλης εξακολουθούσε να προτιμά τη Μαρία.
Η Κένεντι και η Κάλλας δεν συναντήθηκαν ποτέ
Ο Αριστοτέλης συνέχισε να συναντιέται ανοιχτά με τη Μαρία παρά το γάμο του και τα αισθήματα προδοσίας της. Πλήρωσε ακόμη και για το διαμέρισμά της στο Παρίσι.
«Η Κάλλας έπαιζε έναν πολύ περιποιητικό ρόλο που δεν μπορούσε να πάρει από άλλες γυναίκες», δήλωσε η Σπενς.
«Σε αντίθεση με τη νεοαποκτηθείσα σύζυγό του, την οποία δεν μπορούσε να ελέγξει, ο Ωνάσης μπορούσε να ελέγξει την Κάλλας συναισθηματικά, κάτι που με τη σειρά του ήταν μέρος της ψυχολογικής διάστασης της σχέσης τους».
Η Μαρία και η Τζάκι δεν διασταυρώθηκαν ποτέ, με την τραγουδίστρια να το επιβεβαιώνει σε συνέντευξή της το 1974 στη δημοσιογράφο Μπάρμπαρα Γουόλτερς. «Δεν την ξέρω. Δεν την έχω συναντήσει ποτέ».
Αλλά οι δύο τους σαφώς έτρεφαν ανταγωνιστικά αισθήματα η μία για την άλλη.
«Η Μαρία ήταν η μοναδική αληθινή αγάπη του αφεντικού»
Σύμφωνα με το Time, η Μαρία έριξε μια όχι και τόσο συγκαλυμμένη σπόντα στην πρώην πρώτη κυρία λίγο μετά τον γάμο της με τον Αριστοτέλη το 1968. «Έκανε καλά η Ζακλίν που έδωσε έναν παππού στα παιδιά της», παρατήρησε η Κάλλας.
Σε μια άλλη περίπτωση, ο Αριστοτέλης και η Μαρία φωτογραφήθηκαν μαζί στο Maxim’s στο Παρίσι. Μόλις το είδε αυτό, η Τζάκι πέταξε στο εξωτερικό για να δειπνήσει μαζί του στο εστιατόριο δύο ημέρες αργότερα, από καθαρό πείσμα.
Ο οδηγός του Αριστοτέλη, Γαικίντο Ρόσα, υποστήριξε ότι η Μαρία ήταν η μοναδική αληθινή αγάπη του αφεντικού του και ότι το ζευγάρι συναντιόταν κάθε μήνα μέχρι το θάνατό του στα μέσα Μαρτίου του 1975.
«Ήταν η αληθινή του σύζυγος, αν και δεν παντρεύτηκαν ποτέ», είπε ο Ρόσα, σύμφωνα με την Irish Independent.
Η Κάλλας αποσύρθηκε από το κοινό τα τελευταία της χρόνια
Παρά τα σκανδαλοθηρικά δημοσιεύματα στην προσωπική της ζωή και τα παρατεταμένα προβλήματα υγείας της, η Κάλλας ήταν αποφασισμένη να κάνει μια ακόμη προσπάθεια να επανεκκινήσει την καριέρα της.
Διηύθυνε μια σειρά από master classes στη Σχολή Τζούλιαρντ, το διάσημο ωδείο παραστατικών τεχνών στη Νέα Υόρκη, από τον Οκτώβριο του 1971 έως τον Μάρτιο του 1972.
Η Κάλλας επέλεξε 25 σπουδαστές τραγουδιστές από περισσότερους από 300 υποψήφιους για να ερμηνεύσουν σκηνές και σόλο που δημιούργησαν θρυλικοί συνθέτες όπως ο Βόλφγκανγκ Μότσαρτ, ο Τζουζέπε Βέρντι και ο Τζιάκομο Πουτσίνι.
(Αυτές οι παραστάσεις ενέπνευσαν αργότερα τη θεατρική παραγωγή Master Class του Terrance McNally, η οποία έκανε το ντεμπούτο της στο Broadway το 1995 και κέρδισε το βραβείο Tony για το καλύτερο θεατρικό έργο το 1996).
«Το σώμα της τα παράτησε»
Η Κάλλας ταξίδεψε επίσης σε μια συχνά sold-out διεθνή περιοδεία ρεσιτάλ με τον τενόρο Τζουζέπε ντι Στέφανο. Αλλά μετά την ολοκλήρωσή του τον Νοέμβριο του 1974, η Κάλλας αποσύρθηκε στο διαμέρισμά της στο Παρίσι και έζησε τα τελευταία της χρόνια απομονωμένη. Πέθανε τον Σεπτέμβριο του 1977.
Μια διαχρονική υπόθεση είναι ότι η Κάλλας πέθανε κυρίως από ραγισμένη καρδιά μετά τον θάνατο του Ωνάση. Αλλά σύμφωνα με την Σπενς, η κλονισμένη υγεία της ήταν πιο λογικοί υπαίτιοι για την καρδιακή προσβολή που πιθανότατα την σκότωσε.
«Ανυπομονούσε να πάει διακοπές στα γράμματά της, αλλά πάλευε σωματικά. Το σώμα της τα παράτησε», είπε.
*Η ταινία «Maria» προβάλλεται τώρα στο Netflix.
