Στο ψηλότερο σημείο του πλανήτη, εκεί όπου χιλιάδες ορειβάτες δοκιμάζουν κάθε χρόνο τις αντοχές τους, η φύση πληρώνει βαρύ τίμημα. Το Έβερεστ, σύμβολο επιμονής, ανθρώπινης φιλοδοξίας – συχνά και ματαιοδοξίας – έχει μετατραπεί σε έναν από τους πιο αφιλόξενους σκουπιδότοπους του κόσμου. Πλαστικές συσκευασίες, κονσερβοκούτια, φιάλες οξυγόνου, σκισμένες σκηνές μέχρι περιττώματα που δεν αποσυντίθενται λόγω του ψύχους «πνίγουν» το «ιερό βουνό» της Ασίας.
Το περασμένο έτος, οι αρμόδιες αρχές του Νεπάλ με τους τοπικούς οδηγούς, Σέρπα, κατάφεραν να αποσύρουν από τις πλαγιές του βουνού, περίπου 11 τόνους σκουπιδιών, τέσσερις σορούς ορειβατών και έναν σκελετό.
Κάθε χρόνο, η κυβέρνηση και περιβαλλοντικές ομάδες διενεργούν εκστρατείες καθαρισμού, καθώς η εικόνα δεν είναι μόνο αποκρουστική, αλλά και επικίνδυνη, αφού μπορεί να αποτελέσει εστία μόλυνσης.
Μέχρι πρότινος, τη δύσκολη δουλειά της συλλογής απορριμμάτων την πραγματοποιούσαν οι ντόπιοι Σέρπα, θέτοντας σε κίνδυνο τη ζωή τους σε δύσκολες περιβαλλοντικές συνθήκες. Εντούτοις, μία καινοτόμα ιδέα υπόσχεται να διευκολύνει σημαντικά την αποστολή τους: Drones που φτάνουν εκεί όπου ο άνθρωπος δυσκολεύεται να πλησιάσει.
Μη επανδρωμένα αεροσκάφη τύπου DJI FlyCart 30, της εταιρίας Airlift Ventures στο Νεπάλ, πέταξαν σε υψόμετρο 6.000 μέτρων και κατάφεραν να απομακρύνουν περίπου 300 κιλά σκουπιδιών μόνο από το πρώτο καταφύγιο. Σε κάθε πτήση του το drone μπορεί να μεταφέρει έως και 15 κιλά απορριμμάτων, ενώ λειτουργεί ακόμα και σε εξαιρετικά χαμηλές θερμοκρασίες και σε ισχυρές ριπές του ανέμου. Η εταιρεία δοκίμασε το σύστημα στο κοντινό όρος Άμα Νταμπλάμ, όπου αφαίρεσε συνολικά 640 κιλά αποβλήτων.
Για να γίνει κατανοητή η διαφορά ανάμεσα σε άνθρωπο και drone αρκεί να σκεφτεί ότι ένα μη επανδρωμένο αεροσκάφος μπορεί μέσα σε μόλις 10 λεπτά να καλύψει την σκληρή προσπάθεια έξι ωρών από δέκα ανθρώπους.
Επιπλέον, τα drones χρησιμοποιήθηκαν για την παράδοση οξυγόνου και βασικού εξοπλισμού σε δύσβατα σημεία, αποδεικνύοντας ότι μπορούν να σώσουν και ζωές.
Εκτιμάται πως φέτος χάρη σε αυτή, μεταφέρθηκε έως και το 70% των σκουπιδιών που συνήθως απομακρύνονται από το βουνό από ντόπιους.
Η βρώμικη πλευρά της ορειβασίας
Το πρόβλημα με τα απορρίμματα στο Έβερεστ δεν είναι κάτι καινούριο. Ήδη από τη δεκαετία του 1950, περισσότεροι από 4.000 άνθρωποι εκτιμάται ότι κατόρθωσαν να ανέβουν στην κορυφή του. Τις τελευταίες δεκαετίες οι επισκέψεις στο βουνό και δη στο Εθνικό Πάρκο Σαγκαρμάθα, αυξάνονται σημαντικά. Δεν είναι λίγες οι φορές που φωτογραφίες με ορειβάτες να περιμένουν υπομονετικά ο ένας πίσω από τον άλλον για να διανύσουν έστω λίγα εκατοστά κάνουν το γύρο του κόσμου.
Παρότι η κυβέρνηση απαιτεί πλέον οι επισκέπτες να παίρνουν μαζί τους τα σκουπίδια και να μην τα αφήνουν στο σημείο, η ποσότητα των απορριμμάτων, καθώς και περιττωμάτων που συσσωρεύθηκαν τα περασμένα χρόνια, είναι τέτοια που δεν αφήνει πολλά περιθώρια.
Πιο συγκεκριμένα για τα κόπρανα, ντόπιοι εξηγούν ότι εξαιτίας των χαμηλών θερμοκρασιών και του χιονιού, παραμένουν σχεδόν αναλλοίωτα και όταν έρχεται η άνοιξη είναι ορατά και μολύνουν το έδαφος.
Όσοι επιχειρούν την ανάβαση καλούνται να έχουν μαζί τους βιοδιασπώμενες σακούλες για να τα συγκεντρώνουν και να τα πετούν όταν πλέον ολοκληρώσουν το ταξίδι τους και έχουν επιστρέψει στη βάση.
Εντούτοις, δεν είναι λίγοι όσοι παραβλέπουν αυτή την οδηγία, ενώ ήδη έχουν συσσωρευθεί πολλά από τις παλαιότερες αποστολές. Χωρίς να υπάρχουν επίσημα στοιχεία, εκτιμάται ότι περίπου τρεις τόνοι κοπράνων βρίσκονται ανάμεσα στον πρώτο και τον τέταρτο καταυλισμό.
«Τα βουνά μας έχουν αρχίσει να βρωμάνε», είχε αναφέρει πριν μερικούς μήνες στο BBC ο Μίνγκμα Σέρπα, πρόεδρος του αγροτικού δήμου Πασάνγκ Λάμου.
«Δεχόμαστε παράπονα ότι ανθρώπινα κόπρανα είναι ορατά στους βράχους και ότι ορισμένοι ορειβάτες αρρωσταίνουν. Αυτό δεν είναι αποδεκτό και αλλοιώνει την εικόνα μας», είχε προσθέσει.
Επομένως, τα drones μπορούν να δώσουν λύση στο πρόβλημα, παρότι ακόμα δεν έχουν φτάσει σε περιοχές άνω των 8.000 μέτρων, όπου η ατμόσφαιρα είναι πολύ λεπτή και οι άνεμοι απρόβλεπτοι.
Βέβαια, η τεχνολογία από μόνη της δεν αρκεί. Χρειάζεται ταυτόχρονα αυστηρή εφαρμογή κανόνων, περιορισμός του αριθμού των ορειβατών και καλύτερη εκπαίδευση. Στόχος είναι το Έβερεστ να πάψει να είναι γνωστό ως «ο ψηλότερος σκουπιδότοπος της Γης» και να ανακτήσει την παλαιότερη αίγλη του ως σύμβολο ελευθερίας, ομορφιάς και ανθρώπινης αντοχής.
