Στην ανοδική κίνηση μάγματος από τα υποθαλάσσια ηφαίστεια που βρίσκονται στην περιοχή της Ανύδρου αποδίδεται, βάσει επιστημονικών ευρημάτων, η παρατεταμένη σεισμική έξαρση που εκδηλώθηκε μεταξύ Σαντορίνης και Αμοργού τον περασμένο Ιανουάριο. Σύμφωνα με τους επιστήμονες που συμμετείχαν στην πρόσφατη διεθνή ωκεανογραφική αποστολή «Discovery», οι οποίοι διαθέτουν μεγάλη ερευνητική εμπειρία από την περιοχή, βαθύτερες μαγματικές διεργασίες ήταν εκείνες που προκάλεσαν την πρωτοφανή σεισμική δραστηριότητα που «νέκρωσε» επί σχεδόν έναν μήνα τη Σαντορίνη. Τα συμπεράσματα αυτά παρουσιάστηκαν χθες κατά τη διάρκεια εσπερίδας με θέμα «Διάλογοι για τη Σαντορίνη» που διοργανώθηκε στην Ακαδημία Αθηνών. Στο πλαίσιο της εκδήλωσης έγιναν σημαντικές επιστημονικές ανακοινώσεις για ένα ακόμη θέμα: Από τις αρχές Φεβρουαρίου 2025 έχει παρατηρηθεί μετακίνηση της Σαντορίνης, της Ιου, της Νάξου και της Αστυπάλαιας εξαιτίας του πολύπλοκου φαινομένου που συντελέστηκε στο Νότιο Αιγαίο.
Διείσδυση μάγματος
Οπως εξηγεί στα «ΝΕΑ» η Παρασκευή Νομικού, καθηγήτρια Θαλάσσιας Γεωλογίας στο ΕΚΠΑ, «έχουμε καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η σεισμική κρίση στον θαλάσσιο χώρο μεταξύ Σαντορίνης και Αμοργού οφείλεται στη διείσδυση μιας φλέβας τροφοδοσίας από βαθύτερο μαγματικό θάλαμο στην περιοχή της Ανύδρου. Θεωρούμε ότι η σεισμική δραστηριότητα ενεργοποιήθηκε από αυτή τη διείσδυση η οποία έγινε σε βάθος περίπου 5 χιλιομέτρων από την επιφάνεια της γης». Η ίδια λέει πως «είμαστε σε θέση να το υποστηρίξουμε γιατί συμμετέχουμε σε όλες τις ωκεανογραφικές αποστολές που έχουν γίνει στην περιοχή εδώ και πολλά χρόνια, γνωρίζουμε πολύ καλά τη μορφολογία του θαλάσσιου πυθμένα της, έχουμε χαρτογραφήσει όλα τα υποθαλάσσια ρήγματα μεταξύ Σαντορίνης και Αμοργού, γνωρίζουμε τα υδροθερμικά πεδία του Κολούμπου και της Σαντορίνης, διαθέτουμε τα αποτελέσματα της σεισμικής τομογραφίας του 2015, τότε που είχε παρατηρηθεί και πάλι διέγερση του ηφαιστείου, και με βάση όλα αυτά τα δεδομένα καταλήγουμε στο συγκεκριμένο συμπέρασμα. Για τα παραπάνω ετοιμάζουμε, μάλιστα, δημοσίευση στο επιστημονικό περιοδικό “Nature”».
Κατά την παραμονή του ωκεανογραφικού σκάφους «Discovery» στη Σαντορίνη, από τις 3 ως τις 28 Μαρτίου 2025, ρομποτικό όχημα «βούτηξε» τρεις φορές στην περιοχή της Καλδέρας της Σαντορίνης και του υποθαλάσσιου ηφαιστείου Κολούμπος και έλαβε δείγματα αερίων και υγρών από το υδροθερμικό πεδίο και από τις ηφαιστειακές καμινάδες.
Κατά τη διάρκεια της έρευνας εντοπίστηκε και ένα… επιστημονικό μυστήριο. «Κάποια από τα βυθίσματα που έχουν εντοπιστεί στο υδροθερμικό πεδίο της Καλδέρας, τον Δεκέμβριο του 2024 ήταν γεμάτα Co2 και μεθάνιο. Αυτή τη φορά ήταν άδεια. Το ερώτημα αναμένεται να απαντηθεί από τις περαιτέρω αναλύσεις των επιστημόνων» εξηγεί η κυρία Νομικού.
Εδαφική παραμόρφωση
Την ίδια στιγμή, όπως λέει στα «ΝΕΑ» ο δρ Αθανάσιος Γκανάς, σεισμολόγος και διευθυντής Ερευνών στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, η επιστημονική του ομάδα αναλύοντας γεωδαιτικά δεδομένα από επίγειους σταθμούς GNSS και από δορυφορικά ραντάρ SAR διαπίστωσε εδαφική παραμόρφωση της Καλδέρας της Σαντορίνης – ανύψωση κατά τέσσερα εκατοστά – η οποία ξεκίνησε το καλοκαίρι του 2024 και κορυφώθηκε τον Ιανουάριο του 2025, μεσούσης της σεισμικής κρίσης. Επίσης, παρατηρήθηκαν οριζόντιες μετατοπίσεις σε ακτινωτή διάταξη.
«Αυτή η αξιόλογη εδαφική διαστολή υποχώρησε στα τέλη Ιανουαρίου, οπότε και ξεκίνησε συστολή του εδάφους» λέει ο δρ Γκανάς. «Στις αρχές Φεβρουαρίου 2025 ξεκίνησε μια δεύτερη φάση παραμόρφωσης κατά τη διάρκεια της οποίας μετακινήθηκε ολόκληρη η Σαντορίνη προς τα Βορειοανατολικά. Η μετακίνηση αυτή προήλθε από την είσοδο μάγματος από τον μανδύα στον φλοιό της Γης, σε βάθος περίπου 10 χιλιομέτρων. Η άνοδος του μάγματος σχετίζεται με την ενεργοποίηση του ηφαιστείου» εξηγεί. «Εκτός από τη Σαντορίνη, σημειώθηκε μετατόπιση της Ιου και της Νάξου – της τελευταίας κατά 2,8 cm – προς τα Βορειοδυτικά και της Αστυπάλαιας προς τα Νοτιοανατολικά» αναφέρει ο ερευνητής. «Επίσης, ο γεωδαιτικός δέκτης GNNS που τοποθετήσαμε στις 12 Φεβρουαρίου στην Ανυδρο έδειξε βύθιση του νησιού προς δυσμάς».
