Eπανάληψη των θετικών επιδόσεων του 2023, με επιπλέον όμως προϋποθέσεις για περαιτέρω άνοδο που μπορεί να μεταφράζεται ακόμη και με αύξηση κατά 10% στις περυσινές εισπράξεις των 20,5 δισ. ευρώ, φέρνει η νέα τουριστική σεζόν για τον ελληνικό τουρισμό, όπως προκύπτει από τα μέχρι στιγμής δεδομένα. Οι εκτιμήσεις για το στίγμα της σεζόν φέτος και πάντα υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα υπάρξουν νέες, απρόβλεπτες παράμετροι δόθηκαν στη γενική συνέλευση του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ), με «τη συγκρατημένη αισιοδοξία» και «τη ζήτηση που κρατάει καλά» όπως χαρακτηριστικά ανέφεραν ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ Γιάννης Παράσχης και ο πρόεδρος της Aegean Ευτύχης Βασιλάκης.
Από την άλλη πλευρά, οι θετικές αριθμητικές επιδόσεις του κλάδου εγείρουν στη δεδομένη συγκυρία πολύ περισσότερες και αγωνιώδεις συζητήσεις στο εσωτερικό του με επίκεντρο τα μείζονα θέματα της ανεύρεσης προσωπικού, της εξέλιξης, των απολαβών, των βιώσιμων πρακτικών και ποιοτικών υπηρεσιών με υποδομές που θα αντέχουν, αλλά και της χρονίζουσας εκκρεμότητας του χωροταξικού ζητήματος με συγκεκριμένες χρήσεις γης και με θεσμικές προϋποθέσεις που να διασφαλίζουν ένα αξιόπιστο περιβάλλον επενδύσεων με ασφάλεια δικαίου. «Τώρα έχουμε να διαχειριστούμε τις συνέπειες αυτής της επιτυχίας», ήταν η χαρακτηριστική ατάκα του κ. Φωκίωνα Καραβία, διευθύνοντος σύμβουλου της Eurobank.
«Το 2010 υποδεχθήκαμε περίπου 15 εκατομμύρια επισκέπτες, πέρυσι ο αριθμός ήταν υπερδιπλάσιος και πρέπει πλέον να διαχειριστούμε τη μεγάλη αύξηση που πιστεύουμε ότι θα είναι σε μόνιμη βάση», αναφέρθηκε χαρακτηριστικά στη γενική συνέλευση του ΣΕΤΕ με τους αριθμούς να επιβεβαιώνονται και από τις τελευταίες εκτιμήσεις της Εθνικής Τράπεζας. Σύμφωνα με αυτές, ο ελληνικός τουρισμός θα μπορούσε να πιάσει φέτος τα 35 εκατομμύρια αφίξεις στο +7% έναντι του 2023, οδηγώντας σε εισπράξεις της τάξης των 22 δισ. ευρώ, με ρήτρες ωστόσο κινδύνου για τη γεωπολιτική, την κλιματική, αλλά και την οικονομική αβεβαιότητα που μπορεί να διαμορφώσουν προς τα κάτω τα νούμερα.
Μεταξύ των παραγόντων που αναμένεται να επηρεάσουν περαιτέρω -προς τα πάνω ή ακόμη και προς τα κάτω- τη φετινή καλοκαιρινή σεζόν στη χώρα μας προστίθενται φυσικά η πορεία των προκρατήσεων και οι δείκτες μελλοντικής ζήτησης, το οικονομικό κλίμα στην Ευρώπη, αλλά ακόμη και οι μεγάλες αθλητικές διοργανώσεις του καλοκαιριού, το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Ποδοσφαίρου που ξεκίνησε στη Γερμανία και οι Ολυμπιακοί Αγώνες που έπονται στο Παρίσι. Ο κλάδος, όπως προαναφέρθηκε, τονίζει επιπλέον και το ευμετάβλητο περιβάλλον που συντηρείται τα τελευταία χρόνια με υψηλή γεωπολιτική και κλιματική αβεβαιότητα, όπως έγινε, για παράδειγμα, πέρυσι με τις πυρκαγιές στη Ρόδο (έστω και αν το νησί κάλυψε το χαμένο έδαφος), καθώς και πιθανών οικονομικών αναταράξεων – για παράδειγμα, οι εξελίξεις προ δεκαημέρου με τη χρεοκοπία της FTI Touristik, από τους μεγαλύτερους tour operators στη Γερμανία, με ισχυρή παρουσία και στη χώρα μας.
Οι επιδόσεις του πρώτου 5μήνου
Ετσι, το 2024 «τρέχει» σε αυτή τη φάση με υψηλές… πτήσεις, τουλάχιστον σε ό,τι έχει να κάνει με την αεροπορική κίνηση στα νησιά αλλά και την Αθήνα. Ενδεικτικά, οι αεροπορικές αφίξεις σε σχέση με το 2023 παρουσιάζουν αύξηση κατά 12,4% την περίοδο Ιανουαρίου – Μαΐου 2024, με το μεγαλύτερο αεροδρόμιο της χώρας να σημειώνει άνοδο 16,4% και τα περιφερειακά αεροδρόμια +9,5%. Σε απόλυτα νούμερα, ο Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών συνολικά, κατά τους πρώτους πέντε μήνες του έτους είχε κίνηση στα 10,71 εκατομμύρια επιβάτες, σημειώνοντας άνοδο της τάξης του 17%, με την κίνηση εξωτερικού ειδικά να σημειώνει άνοδο κατά 20,8% πάνω από 7,5 εκατομμύρια επιβάτες, ενώ η κίνηση εσωτερικού αυξήθηκε κατά 9% έναντι του αντίστοιχου περυσινού 5μήνου.
Για το πρώτο πεντάμηνο, οι μεγάλοι προορισμοί του Ιονίου, όπως η Ζάκυνθος και η Κέρκυρα, είναι οι μεγάλοι κερδισμένοι με τις μεγαλύτερες αυξήσεις, σημειώνοντας αύξηση αντίστοιχα κατά 16,7% (266.000 επιβάτες) και 13,6% (647.000 επιβάτες). Στο Αιγαίο είναι εντυπωσιακά τα νούμερα της Ρόδου, λόγω και της εκκίνησης της σεζόν από νωρίς φέτος στο νησί: η αύξηση της επιβατικής κίνησης είναι στο 13,7% έναντι του περυσινού 5μήνου με 1,33 εκατομμύρια επιβάτες συνολικά, εκ των οποίων πάνω από 1 εκατομμύριο αντιστοιχεί στην κίνηση εξωτερικού, έχοντας σημειώσει ακόμη μεγαλύτερη αύξηση κατά 15,7%. Με απώλειες στη διεθνή κίνηση παραμένει και φέτος η Μύκονος στο -7,2% στο 5μηνο με πολύ μικρά πάντως ακόμη τα μεγέθη (83.000 επιβάτες την περίοδο του 5μήνου) λόγω της εκκίνησης της θερινής σεζόν πολύ πρόσφατα, μέσα στον Μάιο, όπως και η Σαντορίνη, που είναι πιο οριακά χαμηλότερα σε σχέση με πέρυσι στο -1% ως προς τη διεθνή κίνηση, στους 212.000 επιβάτες. Συνολικά πάντως για τους δύο premium προορισμούς της χώρας, στην κίνηση εσωτερικού – εξωτερικού το πρόσημο είναι θετικό στο +8,2% με 613.000 επιβάτες για τη Σαντορίνη και στα ίδια επίπεδα με πέρυσι για τη Μύκονο με 204.000 επιβάτες.
Ενας πολύ σημαντικός θετικός δείκτης προκύπτει από τις προσφερόμενες αεροπορικές θέσεις για πτήσεις από το εξωτερικό τη φετινή χρονιά. Με βάση τα στοιχεία από το Iνστιτούτο του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΙNSETE) και τον OAG, τον κορυφαίο πάροχο ψηφιακών πληροφοριών για πτήσεις, αεροδρόμια και αεροπορικές εταιρείες για την περίοδο από τον Ιούνιο έως και τον Οκτώβριο οι προσφερόμενες αεροπορικές θέσεις σε πτήσεις από το εξωτερικό για τα ελληνικά αεροδρόμια αντιστοιχούν σε 21,764 εκατομμύρια, με αύξηση σε ποσοστό πάνω από 8% έναντι της αντίστοιχης περιόδου του 2023.
Μάλιστα από τα μέσα Ιουνίου οι θέσεις αυξάνονται σημαντικά σε εβδομαδιαία βάση, πάνω από το ψυχολογικό όριο του 1 εκατομμυρίου: ενδεικτικά εβδομάδα από 17/6 έως 23/6 οι προσφερόμενες αεροπορικές θέσεις σε εισερχόμενες πτήσεις στα ελληνικά αεροδρόμια αντιστοιχούν σε 1,015 εκατομμύρια, από 975.000 της αμέσως προηγούμενης.
Euro 2024 και Ολυμπιακοί Αγώνες
Ενδιαφέρον έχουν και οι εκτιμήσεις των τουριστικών φορέων σε σχέση με τα μεγάλα αθλητικά γεγονότα του καλοκαιριού που πραγματοποιούνται μάλιστα σε δύο από τις σημαντικότερες αγορές εξερχόμενου τουρισμού για τη χώρα μας, το Euro 2024 στα γήπεδα της Γερμανίας και τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Παρισιού. Και τα δύο αθλητικά γεγονότα αναμένεται να διαδραματίσουν τον δικό τους ρόλο όσον αφορά τις μετακινήσεις των Ευρωπαίων ταξιδιωτών το φετινό καλοκαίρι και μάλιστα προς δύο κατευθύνσεις. Η πρώτη έχει να κάνει με συνδυαστικά ταξίδια από πιο μακρινές αγορές από ταξιδιώτες που μπορεί να συνδυάσουν τους Αγώνες στο Παρίσι και με άλλους προορισμούς στον ευρωπαϊκό Νότο, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, όπως διαπιστώνουν κορυφαίοι ξενοδοχειακοί όμιλοι. Για παράδειγμα, ο ξενοδοχειακός κολοσσός της Accor, με έδρα τη Γαλλία κι ένα δίκτυο άνω των 3.150 ξενοδοχείων με σχεδόν 358.000 δωμάτια για τη γεωγραφική περιοχή της Ευρώπης και της Β. Αφρικής, έχει καταγράψει τέτοιου είδους ζητήσεις για φέτος το καλοκαίρι, συμπεριλαμβανομένων και ελληνικών προορισμών.
Στο σημείο αυτό έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον τα στοιχεία που επεξεργάστηκε ο κορυφαίoς πάροχος ψηφιακών πληροφοριών για πτήσεις, αεροδρόμια και αεροπορικές εταιρείες για τις 30 ημέρες του Euro 2024, που ξεκινά τώρα έως τον τελικό της 14ης Ιουλίου: Σύμφωνα, λοιπόν, με τον OAG, συνολικά 12,4 εκατομμύρια αεροπορικές θέσεις είναι προγραμματισμένες για Γερμανία μέσα από 70.000 πτήσεις. Η Ισπανία είναι η πιο κινητική αγορά στη διάρκεια του τουρνουά με 1,6 εκατομμύρια προγραμματισμένες θέσεις. Μερίδιο, ωστόσο, λόγω δημοφιλίας στη Γερμανία διεκδικεί για το ίδιο διάστημα και η Ελλάδα αφού όπως επισημαίνει η ανάλυση του ΟΑG υπάρχουν 737.000 προγραμματισμένες θέσεις για τη χώρα μας από Γερμανία, οπότε οι ποδοσφαιρόφιλοι που μπορεί να απογοητευτούν από τις επιδόσεις της ομάδας τους στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα «μπορούν να ταξιδέψουν στα ελληνικά νησιά για να βρούν εκεί… παρηγοριά».
Ο οικονομικός παράγοντας
Ακρίβεια και πληθωριστικές πιέσεις στις ευρωπαϊκές αγορές, τη μεγαλύτερη δεξαμενή εισερχόμενων επισκεπτών για τη χώρα, έχουν αποτελέσει από τις μεγάλες αιτίες προβληματισμού για τους τουριστικούς φορείς φέτος, μετρώντας ανά εβδομάδα την καμπύλη των κρατήσεων. Παρ’ όλα αυτά, ο δείκτης οικονομικού κλίματος στις βασικές αγορές, Γαλλία, Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ιταλία, Ισπανία και Ολλανδία, εμφανίζεται σαφώς βελτιωμένος τον φετινό Μάιο έναντι του Μαΐου του 2023 και του ακόμη χαμηλότερου ποσοστό προ διετίας, έστω και αν δεν έχει φτάσει ακόμη τα υψηλά επίπεδα του Μαΐου του 2021. Οπως επισημαίνει η Εθνική Τράπεζα, στο πλαίσιο σχετικής ανάλυσης για τον ελληνικό τουρισμό φέτος ο δείκτης προσεγγίζει τον μακροπρόθεσμο μέσο όρο του, με τη διάθεση των Ευρωπαίων για ταξίδια αναψυχής κατά τη θερινή περίοδο να εμφανίζεται ενισχυμένη (+5 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με πέρυσι, 74% το Μάιο του 2024 έναντι 69% έναν χρόνο πρίν).
Οι κρατήσεις στα ξενοδοχεία
Ενας ακόμη σημαντικός δείκτης για το φετινό ελληνικό καλοκαίρι προκύπτει από τον δείκτη μελλοντικής ζήτησης στα ξενοδοχεία για τις φετινές κρατήσεις. Οι αναλυτές της Εθνικής Τράπεζας απευθύνθηκαν σε 200 ξενοδοχεία ανά την Ελλάδα και διαπίστωσαν ότι οι Ελληνες ξενοδόχοι εμφανίζονται σημαντικά πιο αισιόδοξοι από τους ανταγωνιστές τους στη Μεσόγειο, σε μια επανάληψη της εικόνας του 2023. Επιπλέον, διαπιστώνεται και ισχυρή ζήτηση από ανεξάρτητους τουρίστες, με αύξηση 14% στις έως τώρα κρατήσεις του 2024 (σ.σ.: αυτές δηλαδή που έχουν γίνει στην περίοδο Ιανουαρίου – Μαΐου), έναντι +10% για τους ανταγωνιστές στη μεσογειακή αγορά.
Συγκεκριμένα, η μεγάλη πλειονότητα των προορισμών καταγράφει θετικές προοπτικές για τις πωλήσεις του 2024 και ταυτόχρονα ενίσχυση της δυναμικής έναντι της περιόδου 2019-2023. Ειδικότερα, οι αστικοί προορισμοί ξεχωρίζουν για τις περισσότερο δυναμικές προοπτικές τους (+13%), με την Αθήνα μάλιστα να είναι περισσότερο αισιόδοξη (+14%). Ακολουθούν σε επίπεδο προσδοκιών οι νησιωτικοί προορισμοί (+9%), με τα ξενοδοχεία του Ιονίου να διαμορφώνουν ακόμη υψηλότερες προσδοκίες (+10%), ενώ οι ηπειρωτικοί προορισμοί (+5%) αναμένεται να συνεχίσουν την προσπάθεια ανάκτησης των προ πανδημίας επιπέδων δραστηριότητας (-8% την περίοδο 2019-2023).
