Τα ρεκόρ του ελληνικού τουρισμού, με τις εισπράξεις στο εννιάμηνο του 2023, ήδη, μία ανάσα από τα 18 δισ. ευρώ φέρνουν ακόμη πιο έντονα στο προσκήνιο και το μεγάλο «στοίχημα» της αναγκαίας στροφής της χώρας σε ένα πιο βιώσιμο μοντέλο.
Αυτό τονίζουν οι τουριστικοί φορείς, με το Ινστιτούτο του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΙΝΣΕΤΕ) να καταθέτει τώρα 21 προτάσεις για την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης του τομέα μέσα από τέσσερις άξονες παρεμβάσεων και συγκεκριμένα α) τη διαφοροποίηση του τουριστικού προϊόντος, β) την προώθηση της συνεργασίας και τη διάδοση βέλτιστων πρακτικών, γ) την ευθυγράμμιση της τουριστικής στρατηγικής με στόχο έναν αμιγώς θετικό τουριστικό αντίκτυπο και δ) την παρακολούθηση της προόδου της χώρας προς τον στόχο αυτό.
«Ο ελληνικός τουρισμός το 2024 φαίνεται, με βάση τις πρώτες ενδείξεις, ότι θα πάει καλά, όπως και το 2023 κι αυτό σημαίνει ότι θα αυξηθούν ακόμη περισσότερο και οι φωνές για την ανάγκη της στροφής σε ένα πιο «πράσινο» και βιώσιμο μοντέλο», ανέφερε χθές κ.Γιώργος Βερνίκος, γενικός γραμματέας του ΣΕΤΕ και Πρόεδρος του ΙΝΣΕΤΕ, με αφορμή την παρουσίαση της έκθεσης της Considerate Group για λογαριασμό του Ινστιτούτου με θέμα τον βιώσιμο τουρισμό στην Ελλάδα («EXPERT REPORT: Sustainable Tourism in Greece»). Αντίστοιχα συνέβη και φέτος, αφού ήδη, με δεδομένη και τη μεγάλη ανάκαμψη του τομέα μετά την πανδημία, έχουν ενταθεί οι συζητήσεις «για το πού πάει ο κλάδος στην Ελλάδα και μάλιστα σε μία συγκυρία όπου, ταυτόχρονα, υπήρξαν έντονα καιρικά φαινόμενα και φυσικές καταστροφές», ανέφερε ο κ. Βερνίκος. Σημειώνεται εδώ ότι με βάση τα στοιχεία του ταξιδιωτικού ισοζυγίου της Τράπεζας της Ελλάδος οι ταξιδιωτικές εισπράξεις την περίοδο Ιανουαρίου- Σεπτεμβρίου 2023, ανήλθαν στα 17,92 δισ. ευρώ σημειώνοντας άνοδο κατά 15,2% έναντι των 15,6 δισ. ευρώ του αντίστοιχου εννιαμήνου του 2022 και κατά 11,3% έναντι των 16,1 δισ. ευρώ της αντίστοιχης περιόδου του 2019. Οι αφίξεις μη κατοίκων ταξιδιωτών αυξήθηκαν στο 9μηνο κατά 17,3% έναντι του 2022. Μόνο ο Σεπτέμβριος είχε εισπράξεις 3,2 δισ. ευρώ, από τα 2,88 δισ. ευρώ του Σεπτεμβρίου του 2019, με άνοδο 14,6%. «Οι μεγάλες επιχειρήσεις έχουν ενσωματώσει λίγο πολύ στη λογική τους τις πρακτικές της βιωσιμότητας, ωστόσο ο κλάδος απαρτίζεται από πολλές μικρότερες επιχειρήσεις για τις οποίες είναι πιο δύσκολο να ενσωματώσουν τέτοιου είδους μοντέλα, αφού εστιάζουν περισσότερο σε πιο άμεσα και βραχυπρόθεσμα ζητήματα. Εμείς, ως ΣΕΤΕ, θέλουμε να αποταθούμε και στις μικρότερες επιχειρήσεις. Στόχος είναι ο τουρισμός, που αποτελεί την ατμομηχανή της ελληνικής οικονομίας, να μην παρακολουθεί απλά τις εξελίξεις, αλλά να γίνει παράγοντας θετικής αλλαγής».
Ουσιαστικά όπως επισημαίνεται και στη μελέτη, χρειάζονται «περαιτέρω βήματα προκειμένου να μεταβούμε από μια προσέγγιση που απλώς δεν είναι επιβλαβής σε μια προσέγγιση που έχει αμιγώς θετικό αντίκτυπο». Εφαρμόζοντας οκτώ προτάσεις κατά προτεραιότητα, ο ελληνικός τουρισμός μπορεί να ενισχύσει τον θετικό του αντίκτυπο, να ενθαρρύνει τη συμμετοχή ενός ευρύτερου φάσματος ενδιαφερόμενων μερών, να προωθήσει την οικονομική διαφοροποίηση και να ανταποκριθεί στην αυξανόμενη ζήτηση για βιώσιμες τουριστικές πρακτικές.
• 1ος Άξονας: Διαφοροποίηση του τουριστικού προϊόντος
Οι τρεις προτεραιότητες σε σχέση με τη διαφοροποίηση του τουριστικού προϊόντος είναι:
• Υπεύθυνη ενίσχυση και προώθηση προορισμών με πλούσια βιοποικιλότητα
• Επέκταση της τουριστικής περιόδου σε προορισμούς εκτός των καλοκαιρινών μηνών
• Προώθηση εναλλακτικών τουριστικών προϊόντων και διεύρυνση του χαρτοφυλακίου πέρα από το παραδοσιακό προϊόν «ήλιος-θάλασσα»
• 2ος Άξονας: Αναζήτηση συνεργασιών και διάδοση βέλτιστων πρακτικών
Δύο επιπλέον προτεραιότητες προκύπτουν σε σχέση με τον άξονα της αναζήτησης συνεργασιών και των βέλτιστων πρακτικών:
• Ενίσχυση και προβολή των υφιστάμενων πρωτοβουλιών μέσω της διάδοσης βέλτιστων πρακτικών, συμπεριλαμβανομένων μοντέλων χρηματοδότησης
• Υποστήριξη της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης με στόχο την ευαισθητοποίηση και την κατανόησης των ζητημάτων ESG (Περιβάλλον-Κοινωνία-Διακυβέρνηση)
• 3ος Άξονας: Ευθυγράμμιση της τουριστικής στρατηγικής με την πορεία προς έναν αμιγώς θετικό αντίκτυπο
Στο πλαίσιο του συγκεκριμένου άξονα η κεντρική προτεραιότητα εστιάζει στην:
• Προώθηση και διευκόλυνση της υιοθέτησης εδραιωμένων πλαισίων βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης
• 4ος Άξονας: Παρακολούθηση και αξιολόγηση της Ελλάδας
Δύο ακόμη προτεραιότητες θα πρέπει να τεθούν στο κομμάτι της αξιολόγησης της χώρας:
• Αξιολόγηση της κατανάλωσης νερού στον τουρισμό με στόχο την επικαιροποίηση του σχεδιασμού και τη διαχείριση των σχετικών υποδομών
• Εκπόνηση μελετών για την αξιολόγηση των προσπαθειών του τομέα ως προς τη μείωση των αποβλήτων.
Ενδεικτικά, στις 21 προτάσεις της έκθεσης περιλαμβάνονται η αξιολόγηση του βαθμού ενσωμάτωσης της κυκλικής οικονομίας στις δραστηριότητες του τουριστικού τομέα, η εξέταση των υποδομών μεταφορών με στόχο την εξεύρεση βιώσιμων λύσεων, η διευκόλυνση της πολυμερούς συνεργασίας σε τοπικό επίπεδο, ειδικά εντός των δήμων, η ανάπτυξη και προώθηση περιοχών μικρότερης επισκεψιμότητας, η δημιουργία τοπικών Οργανισμών Διαχείρισης Προορισμών, η υιοθέτηση δεικτών απόδοσης που ενσωματώνουν δείκτες βιωσιμότητας, ικανοποίησης επισκεπτών και ευημερίας της κοινότητας.
Σύμφωνα με τον κ. Ηλία Κικίλια, γενικό διευθυντή του ΙΝΣΕΤΕ «το ζήτημα της βιωσιμότητας τα επόμενα χρόνια θα το ακούμε σε συνάρτηση με την ανθεκτικότητα, που είναι μία έννοια περισσότερο «αμυντική» και περιλαμβάνει και τη βιωσιμότητα. Ένα ενδεικτικό παράδειγμα για την στροφή σε αυτό το μοντέλο της βιωσιμότητας είναι η Καλντέρα της Σαντορίνης, η οποία θα έπρεπε να τυγχάνει διαχείρισης αντίστοιχης ενός μουσείου κι εδώ είναι σημαντική και η εμπλοκή των τοπικών φορέων».
Ο επιστημονικός διευθυντής του ΙΝΣΕΤΕ, κ. Άρης Ίκκος παρουσίασε τα βασικά σημεία της έκθεσης τονίζοντας ότι «η έκθεση αναδεικνύει μια ισχυρή διασύνδεση και αλληλεξάρτηση μεταξύ του ελληνικού τουρισμού και άλλων κλάδων. Η αναζήτηση συνεργασιών και η ενίσχυση των υφιστάμενων πρωτοβουλιών και πλαισίων βιώσιμου τουρισμού αναγνωρίζονται ως προϋποθέσεις, αλλά και καταλύτες για την προώθηση της βιωσιμότητας στη χώρα. Η επίτευξη του στόχου της βιωσιμότητας απαιτεί τη συνεχή παρακολούθηση του αντίκτυπου της υλοποίησης των νέων στρατηγικών, ώστε να καταγραφεί η πρόοδος και να εντοπιστούν νέες ευκαιρίες ή συναφείς προκλήσεις».
