Το δεύτερο μεγαλύτερο κοίτασμα σπάνιων γαιών ανακαλύφθηκε στην Τουρκία, όμως σύμφωνα με τους ειδικούς, το να εισρεύσουν χρήματα στην ήδη πιεσμένη τουρκική οικονομία από την ανακάλυψη αυτή, είναι μία δύσκολη υπόθεση.
Το κοίτασμα βρέθηκε στην κεντρική Ανατολία και εκτιμάται ότι κρύβει 694 εκατομμύρια τόνους σπάνιων γαιών. Πρόκειται για το δεύτερο μεγαλύτερο κοίτασμα στον κόσμο, μετά από τα 800 εκατ. τόνους σπάνιων γαιών της Κίνας.
Οι σπάνιες γαίες χρησιμοποιούνται σε πολλές βιομηχανικές εφαρμογές, από την τεχνολογία έως την αυτοκινητοβιομηχανία και την αεροναυπηγική. Βρίσκονται σε μεγάλη ζήτηση καθώς είναι απαραίτητες για την παραγωγή μπαταριών για ηλεκτρικά αυτοκίνητα.
Από τα 17 γνωστά στοιχεία των σπάνιων γαιών, τα 10 θα παράγονται στο σημείο αυτό.
«Θα επεξεργαζόμαστε 570.000 τόνους μεταλλεύματος ετησίως», είπε ο υπουργός Ενέργειας και Φυσικών Πόρων της Τουρκίας, Fatih Donmez. Από το επεξεργασμένο μετάλλευμα θα βγαίνουν περίπου 10.000 τόνοι οξειδίου των σπάνιων γαιών.
Η κατασκευή μιας πιλοτικής μονάδας, η οποία θα επεξεργάζεται 1.200 τόνους σπάνιων γαιών ετησίως, θα ολοκληρωθεί εντός του έτους.
Όμως, όπως σημειώνουν οι ειδικοί, παρά το όνομά τους, οι σπάνιες γαίες δεν είναι τόσο σπάνιες. «Υπάρχουν αρκετές σπάνιες γαίες στον πλανήτη, δεν υπάρχει έλλειψη», λέει στο Marketwatch ο Lewis Black, CEO της εταιρείας εξόρυξης Almonty Industries.
«Οι σπάνιες γαίες δεν είναι σπάνιες», σημειώνει ο Christopher Ecclestone, στρατηγικός αναλυτής εξορύξεων της Hallgarten & Company. «Το θέμα είναι η ποιότητα, η ορυκτολογία και τελικά τα ποσοστά των βαρέων ή ελαφρών ή/και των μετάλλων μαγνητών».
«Το παλιό ρητό του ‘η ποιότητα είναι βασιλιάς’ ισχύει ακόμα στις εξορύξεις. Εάν αυτό το τουρκικό κοίτασμα είναι γιγαντιαίο αλλά πολύ χαμηλής ποιότητας, τότε συνήθως αποκαλούμε αυτό το υλικό ‘βρωμιά’, κάτι που για τους μεταλλωρύχους σημαίνει ό,τι και για όλους τους άλλους», λέει ο Jon Hykawy, πρόεδρος της Stormcrow Capital.
Εάν οι σπάνιες γαίες μπορούν να εξορυχθούν φθηνά, τότε μπορεί να είναι χρήσιμες, εξηγεί ο Hykawy. «Οι μαγνήτες που κατασκευάζονται από συνδυασμό νεοδυμίου ή πρασεοδύμιου (και οι δύο σπάνιες γαίες), σιδήρου και βορίου (που δεν είναι σπάνιες γαίες) είναι απίστευτα ισχυροί, σε σύγκριση με τους καθαρούς μαγνήτες σιδήρου», εξήγησε, προσθέτοντας ότι οι μαγνήτες μπορεί να είναι χρήσιμοι σε drones και σε άλλα προϊόντα. «Όσο μικρότερος και ισχυρότερος είναι ο μαγνήτης, τόσο μικρότερος και ισχυρότερος είναι ο ηλεκτροκινητήρας – έτσι αυτό επηρεάζει τα πάντα, τα καταναλωτικά ηλεκτρονικά είδη και τις συσκευές μέχρι τα αυτοκίνητα».
Όμως οι ειδικοί προειδοποιούν ότι η επεξεργασία στοιχείων σπάνιων γαιών δεν είναι εύκολη υπόθεση. «Με ένα υλικό όπως ο χρυσός, αν ανακαλύψετε ένα καλό κοίτασμα, τότε το μονοπάτι είναι αρκετά ξεκάθαρο», είπε ο Hykawy. «Θα εξορύξετε το μετάλλευμα, θα εξάγετε τον χρυσό και μετά θα τον πουλήσετε, γιατί οι πελάτες θα φτάσουν στην πόρτα σας. Με τις σπάνιες γαίες, ο δρόμος είναι λίγο πιο δύσκολος».
Μετά την εξόρυξη του μεταλλεύματος, τα ορυκτά που φέρουν σπάνιες γαίες πρέπει να συγκεντρωθούν. «Στη συνέχεια διαλύεις τις σπάνιες γαίες από τα ορυκτά και σε διάλυμα», εξηγεί ο Hykawy. «Μετά εξάγεις τις σπάνιες γαίες ως οξείδια, αλλά λόγω μιας ιδιορρυθμίας της φύσης όλες οι σπάνιες γαίες τείνουν να συμπεριφέρονται παρόμοια ως χημικές ουσίες, έτσι καταλήγεις με έναν χαμό, με όλες τις σπάνιες γαίες ανακατεμένες μεταξύ τους».
Οι σπάνιες γαίες πρέπει στη συνέχεια να διαχωριστούν η μία από την άλλη. «Αλλά για να τις μετατρέψεις σε πράγματα όπως είναι οι μαγνήτες, πρέπει να πάρεις μερικά από τα οξείδια και να τα μετατρέψεις ξανά σε μέταλλα», σημειώνει Hykawy. «Αυτό δεν γίνεται απλά με το να ρίχνεις μέταλλο σε ένα καλούπι».
Η σημασία της ανακάλυψης στην Τουρκία θα εξαρτηθεί από το αν θα γίνει ποτέ συμφέρουσα, σύμφωνα με τη Luisa Moreno, της Tahuti Global. «Το μέγεθος δεν είναι το παν», είπε στο Marketwatch.
Οι τουρκικές αρχές προβλέπουν ότι 72.000 τόνοι βαρίτη, 70.000 τόνοι φθορίτη και 250 τόνοι θορίου θα εξαχθούν από το κοίτασμα στην κεντρική Ανατολία. Ο βαρίτης χρησιμοποιείται στην αναζήτηση πετρελαίου και φυσικού αερίου και στη βιομηχανία υγειονομικής περίθαλψης, ενώ ο φθορίτης χρησιμοποιείται στις χαλυβουργίες. Το θόριο προωθείται ως καύσιμο για τη βιομηχανία πυρηνικής ενέργειας.
