Ο περισσότερος κόσμος έχει καταχωρήσει τα Τζουμέρκα στους χειμερινούς προορισμούς. Λόγω του υψόμετρου, των άγριων τοπίων και των γραφικών χωριών. Ωστόσο, τα Τζουμέρκα είναι ένας προορισμός για όλον τον χρόνο και μια εναλλακτική λύση για καλοκαιρινές διακοπές. Εκεί που οι άλλοι επιλέγουν θάλασσα, εσείς μπορείτε να επιλέξετε βουνό μαζί με ποταμούς!
Βρέθηκα στα Τζουμέρκα πριν από λίγο διάστημα, ένα ζεστό διήμερο του καλoκαιριού. Βάση μας το γραφικό Συρράκο και το ξενοδοχείο Old School. Δίπλα στον Συρράκο, οι Καλαρρύτες, ένα ιστορικό και γραφικό χωριό με πλούσια ιστορία. Στον δρόμο προς τους Καλαρρύτες θαυμάσαμε τη μονή Κηπίνας που είναι λαξευμένη στον βράχο. Παράλληλα ξεναγηθήκαμε στο εντυπωσιακό Σπήλαιο Ανεμότρυπα στα Πράμαντα, είδαμε τον Καταρράκτη Καμήλι στο Ματσούκι, κάναμε βόλτα σε ένα ιδιαίτερο χωριό -μουσείο σύγχρονης τέχνης, το Ελληνικό και εκστασιαστήκαμε από τη θέα της Ιεράς Μονής Τσούκας . Το highlight του ταξιδιού βέβαια δεν ήταν άλλο από το rafting στον Άραχθο με την εκπληκτική ομάδα του Via Natura.
Στο συγκεκριμένο άρθρο θα εστιάσουμε στο φαγητό της περιοχής, στις περιοχές που βρεθήκαμε, ξεκινώντας από το πρωινό μας στο ξενοδοχείο, τους καφέδες μας στα σημεία που σταματήσαμε αλλά και τα γεύματά μας στα γραφικά χωριά των Τζουμέρκων.
Το παλιό σχολείο και η κτηνοτροφία της περιοχής
Ένα όμορφο γραφικό χωριό χωρίς αυτοκίνητα με υπέροχη θέα και φοβερή αρχιτεκτονική, που δυστυχώς τον χειμώνα έχει ελάχιστους κατοίκους αλλά το καλοκαίρι για μικρό χρονικό διάστημα σφίζει από ζωή, τόσο ντόπιους, όσο και τουρίστες. Εκεί, το παλιό σχολείο του οικισμού έχει μετατραπεί σε ένα πανέμορφο ξενοδοχείο. Η Ματίνα και ο Βαγγέλης το ανακαίνισαν με τέτοιο τρόπο ώστε να κρατά τα στοιχεία του τόπου. Όπως μας ανέφεραν, εδώ μέχρι το 1980 στεγαζόταν το σχολείο της περιοχής, το οποίο λειτουργούσε διαφορετικές περιόδους από τα άλλα σχολεία της Ελλάδας, ανάλογα με τις κτηνοτροφικές δραστηριότητες των κατοίκων. Η Ματίνα μάς διηγήθηκε την ιστορία του ξενοδοχείου.
Ενώ οι γονείς βρίσκονταν πάνω στα βουνά, στα διάφορα κονάκια, και περιποιόντουσαν τα ζωντανά του τόπου -κυρίως αιγοπρόβατα- τα παιδιά έκαναν μάθημα στο σχολείο. Μάλιστα, επειδή κάποιοι γονείς δεν μπορούσαν να κατέβουν από το βουνό λόγω των κτηνοτροφικών τους υποχρεώσεων, πολλά παιδιά φιλοξενούνται είτε σε κάποιο πανδοχείο του χωριού είτε στο ίδιο το σχολείο, στρωματσάδα.
Το σχολείο ξεκίνησε το 1925 και ολοκληρώθηκε το 1929. Για να φτιαχτεί ένα τέτοιο κτίριο μέσα σε 4 χρόνια τότε ήταν ένα μεγάλο ανδραγάθημα, καθώς είναι και ψηλό και έχει 80 πόντους πέτρα, ενώ συνήθως εδώ τα κτίρια είχαν 50-60 πόντους. Είναι όλο πέτρινο. Απάνω δεν έχει σκεπή όπως τα άλλα κτίρια αλλά τσίγγο. Είναι το μόνο χαρακτηρισμένο κτίριο με τσίγγο γιατί λόγω στατικότητας θα είχε πρόβλημα με το βάρος.
Οι άνθρωποι εδώ έρχονταν συνήθως Απρίλιο- Μάιο και έφευγαν το φθινόπωρο, για να φέρουν τα ζώα. Κατέβαιναν από εδώ στα χειμαδιά γύρω στον Οκτώβριο-Νοέμβριο. Τα χειμαδιά είναι τα βοσκοτόπια όπου μπορούν να βρουν τροφή τα ζώα. Ακόμα και τώρα τα ζώα και τον χειμώνα δεν τα κλείνουν κάπου, τρώνε την τροφή τους έξω. Και οικονομία κάνουν στους κτηνοτρόφους και είναι και πολύ καλύτερα γιατί τρώνε φυσική τροφή όπως έτρωγαν πάντοτε.
Το σχολείο ξεκινούσε μετά τις διακοπές του Πάσχα και τελείωνε Οκτώβριο, με ένα διάλειμμα τον Αύγουστο, από του Σωτήρος και έπειτα που ήταν και μεγάλο πανηγύρι για το χωριό. Ήταν τριθέσιο το σχολείο και όλο το πλήρωνε η τότε κοινότητα του Συρράκου. Τα παιδιά κάποια διαστήματα ήταν πάνω από 300. Τα παιδιά έκαναν το πρωί μάθημα. Το σχολείο έχει πολύ ψηλά παράθυρα καθώς το ρεύμα εδώ έφτασε το 1956, οπότε έπρεπε να διαχέεται το φως κάτω, γι΄αυτό έχει την κλίση στο τέλος το παράθυρο. Έκαναν μάθημα πρωί-απόγευμα με διάλειμμα το μεσημέρι. Δίπλα στην εκκλησία ήταν το οικοτροφείο. Δεν χωράγανε όλα όταν μαζεύονταν πάνω από 300 παιδιά. «Στρώναμε σανό πάνω στις πέτρες, βάζαμε βελέτζες και κοιμόμασταν εκεί πάνω γιατί ήταν οι πέτρες», σύμφωνα με μαρτυρίες ντόπιων που τα έξησαν. Εδώ έξω υπήρχε πάντα 1 αγελάδα, 2-3 κατσίκες και 2-3 πρόβατα. Για να παιρνουν τα γάλατα και να χουν δική τους οικοτροφεία.
Το σχολείο που έγινε ξενοδοχείο
Το σχολείο έκλεισε μετά το 1980, ενώ τα τελευταία χρόνια είχε διαμορφωθεί και ο κάτω χώρος ως νηπιαγωγείο. Τότε στην Ελλάδα έγινε υποχρεωτική παιδεία το 1977. Το σταμάτησε το σχολείο (υπήρχαν 5-6 παρόμοια σε όλη την Ελλάδα) καθώς όρισε να τελειώνει η σχολική χρονιά τον Ιούνιο ενώ τα παιδιά έπρεπε να πηγαίνουν σχολείο στις πόλεις που διέμεναν τον χειμώνα. Άλλωστε είχαν αλλάξει και οι συνθήκες στην κτηνοτροφία, φτιάχτηκαν και κάποιοι δρόμοι στην περιοχή.
Το κτίριο έμεινε νεκρό από το 1980 έως 2000. Έγινε ξενώνας ώστε να φιλοξενεί τους απανταχού Συρρακιώτες με καλύτερη τιμή. Το 2004 το νοίκιασαν σε κάποιον να το τρέχει ως ξενοδοχείο και το κράτησε μέχρι το 2017. Το 2021 έγινε δημοπρασία και το ανέλαβαν η Ματίνα Λώλη και ο Βαγγέλης Γιωτόπουλος.
Το ηπειρώτικο πρωινό από τη Ματίνα στο Old School
Η Ματίνα έχει καταγωγή από τα Γιάννενα και εκεί είναι η κύρια κατοικία τους με τον Βαγγέλη. Ήρθαν στον Συρράκο επειδή είχαν επισκεφθεί τον τόπο και τον αγάπησαν. Κι όταν έμαθαν για τ δημοπρασία για το σχολείο, αποφάσισαν να το αναλάβουν. Είχε ήδη γίνει ξενοδοχείο όταν το ανέλαβαν αλλά εκείνοι το ανακαίνισαν πλήρως και μάλιστα κάνουν το καλύτερο για να προσφέρουν στον κόσμο ποιότητα και αγνή καθαρή φιλοξενία.
Η Ματίνα είναι υπέυθυνη για την κουζίνα. Αγαπά από μικρή τη μαγειρική, είχαν μέχρι πρότινος και στα Γιάννενα ένα μαγαζί εστίασης με τον Αντρέα που το έτρεχε η ίδια, οπότε τώρα εκείνη έχει αναλάβει τα πρωινά και ό,τι άλλο σερβίρεται στο καφέ που λειτουργεί στην πίσω αυλή του ξενοδοχείου.
Στο ξενοδοχείο θα βρείτε πολλά προϊόντα από το ηπειρώτικο πρωινό. Πίτες -διαφορετικές κάθε μέρα με υλικά του τόπου που φτιάχνει μόνη της η Ματίνα. Τα γαλακτοκομικά αλλά και τα τυριά είναι από την περιοχή. Το ίδιο και το μέλι. Ενώ αξίζει να παραγγείλετε αυγά. Τα φτιάχνουν εκείνη την ώρα για να είναι φρέσκα και είναι επίσης από την περιοχή: ηπειρώτικα αυγά.
Πέρα από τα παραπάνω, το κέικ που σερβίρεται είναι επίσης σπιτικό ενώ καμιά φορά μπορεί να βρείτε και ό,τι γλυκό έχει ετοιμάσει η Ματίνα. Εμείς είχαμε την τύχη να σερβιριστούμε καρυδόπιτα λίγο πριν αναχωρήσουμε από το ξενοδοχείο!
Η άγρυπνη φιλοξενία των ιδιοκτητών του ξενοδοχείου
Σαφώς ο Συρράκος είναι μια περιοχή αρκετά ιδιαίτερη, οπότε δεν απευθύνεται σε όσους θέλουν να κάνουν ξέφρενα γλέντια! Μπαράκι δεν υπάρχει αλλά εμείς είχαμε την ευκαιρία να σερβιριστούμε τα πριβέ ποτά μας από τη Ματίνα, που άνοιξε την καφετέρια του ξενοδοχείου μόνο για μας και μας έφτιαξε κοκτέιλ με τα υλικά που είχε, με δημιουργικότητα και ενθουσιασμό. Και όταν κάτι γίνεται με την καρδιά του άλλου, είναι και πιο ωραίο! Μας έφτιαξε τζιν-τόνικ αλλά με σόδα γκρέιπ-φρουτ, χωρίς ζάχαρη.
Οι ηπειρώτικες πίτες και τα αγνά κρεατικά με φρέσκες πατάτες τηγανητές πατάτες
Όπου και να φάγαμε στα Βόρεια Τζουμέρκα, οι επιλογές που προτείνουν οι ντόπιοι είναι τα παιδάκια (έχουν φοβερά κρέατα άλλωστε), συνοδευόμενα με τηγανητές πατάτες (πάντα φρέσκες), σαλάτα με φρέσκα λαχανικά της εποχής., γαλοτύρι αντί για τζατζίκι και φυσικά πίτες με χειροποίητο φύλλο. Η ανεπτυγμένη κτηνοτροφία της περιοχής και η παρασκευή τυροκομικών προϊόντων, αποτελούν το σημαντικότερο στοιχείο της γαστρονομίας των περιοχών που επισκεφθήκαμε στα Βόρεια Τζουμέρκα. Άλλωστε εδώ μεγαλώνουν ακόμη και σήμερα οι σπάνιες φυλές των Καλαρρύτικων προβάτων, που είναι ξακουστά για την ποιότητά τους σε Ελλάδα και εξωτερικό.
Σε κάθε τραπέζι συναντάται μεγάλη ποικιλία συνταγών από τυριά όπως τηγανιτή γραβιέρα και κεφαλοτύρια, γαλοτύρι και ψημένη φέτα. Η γαστρονομική ποικιλία της περιοχής εμπλουτίζεται με τις πίτες, που οι συνταγές τους μεταφέρονται αναλλοίωτες στον χρόνο από γενιά σε γενιά.
Ταβέρνα Μπούτζας στο χωριό Πράμαντα
Βρεθήκαμε στα Πράμαντα, ένα πολύ γραφικό χωριό. Απέναντι από την κεντρική πλατεία με τον ιστορικό και μεγάλο πλάτανο, βρίσκεται μια ταβέρνα με ιστορία από το 19757, «Ο Μπούτζας». Γνωστή για τα πολύ νόστιμα παϊδάκια και τα καλά της κρέατα -που έρχονται απευθείας από το κρεοπωλείο της οικογένειας- είναι ένα μέρος που προτιμούν και οι ντόπιοι να πάνε για φαγητό. Και ποιο είναι το καλύτερο συνοδευτικό για τα κρεατικά; Οι φρέσκες νόστιμες τηγανητές πατάτες που μοιάζουν σαν σπιτικές. Πολύ νόστιμο ήταν και το αρνάκι κλέφτικο αλλά και η τυρόπιτα με το χειροποίητο φύλλο. Αλλά και η τοποθεσία είναι μαγική καθώς η θέα από την τζαμαρία που εκτείνεται κατά μήκος της ταβέρνας είναι μαγική.
Παραδοσιακή ταβέρνα «Ο Σταυραετός» στον Συρράκο
Η παραδοσιακή ταβέρνα «Ο Σταυραετός» στο Συρράκο, είναι η πρώτη τουριστική επιχείρηση της περιοχής. Ιδρύθηκε το 1976 από τον Βασίλη Βαΐτση και ως σήμερα η οικογένειά του συνεχίζει να παρέχει τις υπηρεσίες της στους επισκέπτες και λάτρεις του χωριού. Εδώ φάγαμε πολύ νόστιμα παϊδάκια συνοδευόμενα από φρέσκες τηγανητές πατάτες. Το γαλοτύρι δεν λείπει από κανένα τραπέζι ενώ η χειροποίητη τυρόπιτα είχε μια πολύ ιδιαίτερη γεύση ανάμεσα σε αλμυρό και γλυκό έδεσμα. Αξίζει να δοκιμάσετε το πρόβειο μπιφτέκι του.
Ταβέρνα Ντούσκος στην περιοχή Ελληνικό
Λίγα βήματα μακριά από το Μουσείο Παπαγιάννη, σε μια υπερυψωμένη πλατεία, κάτω από τη σκιά των πλατανιών, η ταβέρνα «Ο Ντούσκος» προσφέρει αυθεντικές παραδοσιακές γεύσεις. Εδώ τα κρεατικά ήταν λίγο διαφορετικά σε σχέση με αυτά που συναντήσαμε στα υπόλοιπα μέρη. Δεν κυριαρχούσαν τα παϊδάκια, αλλά υπήρχαν και πανσέτες, μοσχαρίσιο μπιφτέκι και λουκάνικο. Τα κρέατα συνοδεύονταν από φρέσκες τηγανητές πατάτες, ίσως οι πιο νόστιμες που δοκιμάσαμε στο ταξίδι μας. Αυτό που μας έμεινε επίσης είναι το γλυκό που μας προσέφερε στο τέλος: το cake με τα τρία γάλατα, δροσερό, ανάλαφρο και πολύ καλοκαιρινό.
Ταβέρνα Τζουμέρκα στους Κτιστάδες
Εδώ τα κρεατικά είχαν την τιμητική τους, καθώς η ποικιλία ήταν πολύ γενναίου μεγέθους με παιδάκια, κοτόπουλο, μπιφτέκι, πανσέτες και άλλα παρόμοια καλούδια. Συνοδεύονταν με πατάτες και σαλάτες επίσης σε γενναίες ποσότητες. Από τις πίτες ξεχώρισα τον πλαστό, ενώ από το τραπέζι δεν έλειπε το γαλοτύρι.
Ταβέρνα ο Μπάρος στους Καλαρρύτες
Στην κεντρική πλατεία του παραδοσιακού αυτού οικισμού βρίσκεται η συγκεκριμένη ταβέρνα. Εδώ σερβιριστήκαμε λίγο διαφορετικά εδέσματα από το συνηθισμένο. Από το τραπέζι δεν έλειπε το γαλοτύρι αλλά και οι πίτες -υπήρχαν και vegan επιλογες. Παράλληλα, δοκιμάσαμε και άλλα πιάτα όπως φασόλια με λάπαθα, που ήταν πραγματικά πεντανόστιμα.
Το παντοπωλείο του κυρίου Ναπολέοντα Ζαγκλή στους Καλαρρύτες
Αν πάτε στους Καλαρρύτες, πρέπει να επισκεφθείτε το Παντοπωλείο του κυρίου Ναπολέοντα. Είναι μια μορφή του χωριού που αξίζει να γνωρίσετε και να έχετε και χρόνο να συνομιλήσετε μαζί του. Το παντοπωλείο στο εσωτερικό του σε γυρνά σε μιαν άλλη εποχή. Ο κος Ναπολέοντας- μοναδική φιγούρα της περιοχής με το χαρακτηριστικό του μουστάκι- μας ξενάγησε στο μαγαζί και μας πήγε και στον πιο πριβέ χώρο που υπάρχει στο εσωτερικό και προορίζεται για λίγους και καλούς! Εκεί έχει μια κιθάρα και μαζεύονται με φίλους και γνωστούς και τραγουδάνε, όποτε βρεθεί η ευκαιρία.
Μπροστά από το παραδοσιακό παντοπωλείο λειτουργεί και ψησταριά. Δυστυχώς δεν είχαμε τον χρόνο ούτε να δοκιμάσουμε τα δικά του εδέσματα ούτε να συνομιλήσουμε για πολύ ώρα μαζί του.
Απογευματινός καφές στο χωριό Ματσούκι υπό… βροχήν!
Άλλο ένα όμορφο χωριό στα Βόρεια Τζουμέρκα είναι το Ματσούκι. Μάλιστα στον δρόμο προς το χωριό θα συναντήσετε και τον καταρράχτη Καμήλι, όπου αξίζει να κάνετε μια στάση, να περπατήσετε λίγο και να τον απολαύσετε. Το Ματσούκι είναι ένα γραφικό μέρος, με μια πλατεία όπου και πάλι δεσπόζει ένας μεγάλος φοίνικας. Εμείς σταματήσαμε και ήπιαμε καφέ εκεί σε ένα από τα τρια καφενεία του χωριού, ενώ μας έπιασε μια ξαφνική καλοκαιρινή μπόρα που διήρκεσε λίγα λεπτά. Το τοπίο ήταν μαγικός και ο καφές ανέλπιστα καλός!
Καφές και γλυκάκια στο ξενοδοχείο Oρίζοντες στον Τσαπέλα Πραμάντων
Το ξενοδοχείο Ορίζοντες βρίσκεται στους πρόποδες της βουνοκορφής Στρογγούλας και απέχει μόλις 1,5 χλμ από το κέντρο των Τζουμέρκων, το χωριό Πράμαντα. Η τοποθεσία του το καθιστά πέρασμα για τους ντόπιους αλλά και τους τουρίστες και πέρα από τους ένοικούς του, το καφέ του είναι ανοικτό σε όλους και είναι συνήθως πάντα γεμάτο. Αποτελεί άλλωστε μια κλασική και αγαπημένη επιλογή για έναν χαλαρό καφέ με θέα. Οι μεγάλες τζαμαρίες του ισογείου όπου βρίσκονται το καφέ και το εστιατόριο, προσφέρουν μοναδική θέα των επιβλητικών κορυφογραμμών των Τζουμέρκων, ενώ τώρα το καλοκαίρι μπορεί κάποιος να απολαύσει τον καφέ του στη βεράντα του ξενοδοχείου.
Μαζί με τον καφέ προσφέρουν και κεράσματα σε όλους τους επισκέπτες. Εμείς δοκιμάσαμε μια πολύ νόστιμη τάρτα με μαρμελάδα σύκο και γλυκό συκαλάκι.
Ράφτινγκ στον Άραχθο
Αυτό που αξίζει πέρα και πάνω από όλα στα Τζουμέρκα είναι να κάνετε ράφτινγκ στον ποταμό Άραχθο. Είναι μια εμπειρία που θα μείνει ανεξίτηλη στη μνήμη σας και σίγουρα θα θέλετε να την επαναλάβετε στο μέλλον.
Ήμασταν τυχεροί που μας ανέλαβε η ομάδα του Via Natura με αρχηγό τον κύριο Νίκο. Η αγάπη του όχι μόνο για την περιοχή αλλά γενικότερα για τη γη, τα ποτάμια αλλά και την ιστορική μνήμη του τόπου βγαίνει στο έργο και στην υπηρεσία που προσφέρει η ομάδα του στο ράφτινγκ. Μας παρέλαβε με το αυτοκίνητό του από ένα σημείο της διαδρομής και μας έκανε μια μικρή διάλεξη περί ιστορίας και μυθολογίας της περιοχής, που δεν θα αναφέρω για να μην πλατιάσω αλλά αξίζει να βρεθείτε εκεί για να τον ακούσετε. Στη συνέχεια πήραμε τον εξοπλισμό, αφήσαμε όλα μας τα πράγματα στη βάση του via natura και ξεκινήσαμε για το σημείο εκκίνησης.
Η ομάδα μου είχε leader τον Φίλιππο Γκότση. Ήταν αυστηρός όσο έπρεπε και μας καθοδηγούσε σωστά, ιδιαίτερα στην αρχή που όλοι μπερδευόμασταν με τις οδηγίες. Όταν καταφέραμε και βρήκαμε τον ρυθμό μας, ήταν συναρπαστική η εμπειρία καθώς στο τέλος τερματίσαμε και πρώτοι! Το ποτάμι αυτό το διάστημα δεν έχει πολύ νερό αλλά και πάλι η διαδρομή έχει βαθμό δυσκολίας 3. Περάσαμε από σημεία που χρειάστηκε να καταβάλουμε μεγαλύτερη προσπάθεια ώστε να μην κολλήσει η βάρκα ή να μην έχουμε κάποιο ατύχημα, όπως πχ να πέσουμε. Η διαδρομή εκπληκτική, μέσα στη φύση. Περάσαμε μέσα από ένα φαράγγι, συναντήσαμε πηγές που έτρεχαν από τον βράχο, σταματήσαμε και βουτήξαμε σε έναν καταρράχτη…
Θα μπορούσα να μιλάω ώρες γι΄αυτό αλλά θα περιοριστώ στο να σας το προτείνω να το ζήσετε και εσείς. Μη το φοβηθείτε ακόμη κι αν δεν είστε πολύ αθλητικοί τύποι γιατί αξίζει!
Επίσης να σημειώσουμε ότι τις βραδιές με φεγγαράδα οργανώνουν special events με δείπνο, κρασί και μουσική!
Το σπήλαιο Ανεμότρυπα κοντά στα Πράμαντα
Το σπήλαιο αυτό που είναι πραγματικά πανέμορφο ανακαλύφθηκε το 1960 και άνοιξε στο κοινό μόλις το 2003, ενώ υπάρχουν ακόμα διαδρομές που δεν έχουν ανοίξει και θα κάνουν την επίσκεψη ακόμα πιο μαγική. Η ξενάγηση είναι πολύ κατατοπιστική και μπορείτε να μάθετε πολλά πράγματα κάτα την επίσκεψή σας.
Εδώ ζει ένα είδος νυχτερίδας που ζει κατά μέσο όρο 8-10 χρόνια ενώ όσο είναι ανοιχτά τα φώτα, δεν υπάρχει κίνδυνος να… βρεθεί πάνω στα μαλλιά σας. Το χαρακτηριστικό του σπηλαίου αυτού είναι ότι βρίσκεται σε μεγάλο βάθος και σε συγκεκριμένη κλίση. Έτσι παρόλο που από μέσα περνά ένας παραπόταμος του Άραχθου, βοηθά η μορφολογία του εδάφους και δεν υπερχειλίζει. Για αυτό και δεν υπάρχει και όριο επισκεπτών την ημέρα.
Εδώ στην ξενάγηση μάθαμε πολλά ενδιαφέροντα πράγματα για τους σταλαχτίτες και τους σταλαγμίτες. «Δεν πρέπει να κόβουμε τις μύτες του σταλαχτίτη γιατί σταματάει να μεγαλώνει», όπως μας εξήγησε ο ξεναγός μας, εν αντιθέσει με τον σταλαγμίτη που δεν παθαίνει κάτι καθώς μεγαλώνει αντίθετα. Παράλληλα, μας έδειξε πώς υπολογίζουν τη ζωή τους, ενώ μεγαλώνουν πάρα πολύ αργά μέσα στον χρόνο: «Μέσα σε όλη μας τη ζωή δεν προλαβαίνουμε να δούμε έναν σταλαχτίτη ή σταλαγμίτη να μεγαλώνει έναν πόντο, καθώς θέλει 100 χρόνια», όπως μας εξήγησε ο ξεναγός μας. Όταν ενώνονται οι σταλαχτίτες με τους σταλαγμίτες δεν μετράμε την ηλικία από το μήκος αλλά από το πλάτος, από τη διάμετρο. Έτσι βρίσκεται και η ηλικία του σπηλαίου βάσει της μεγαλύτερης διαμέτρου των σταλαχτίτων-σταλαγμίτων.
Δυστυχώς, το σπήλαιο δεν είναι επισκέψιμο παρά σε ένα πολύ μικρό μέρος του. Το πιο όμορφο σημείο του, εκείνο με τον καταρράκτη, είναι ακόμα κλειστό στο κοινό ενώ δεν έχει καν ξεκινήσει να δημιουργείται η διαδρομή, ώστε να είναι προσβάσιμο και επισκέψιμο. Εκεί, όταν φτιαχθεί, θα βρισκόμαστε στα 70 μέτρα βάθος και στη μέση θα δεσπόζει ο καταρράκτης. Ανυπομονούμε να υλοποιηθεί αυτό το project, όσο το δυνατόν πιο σύντομα.
Μονές
Αν πάτε στα Τζουμέρκα, αξίζει οπωσδήποτε να επισκεφθείτε την Ιερά Μονή Τσούκας. Εκεί θα σας ξεναγήσει ο Ηγούμενος ενώ στη συνέχεια μπορείτε να θαυμάσετε τη θέα στο πίσω μέρος της, όπου φαίνεται η χαράδρα του Άραχθου.
Η μονή Κηπίνας, από την άλλη, αποτελεί ένα εντυπωσιακό αξιοθέατο. Η πρόσβαση στη μονή γίνεται από ένα μονοπάτι που είναι λαξευμένο στον βράχο και μια μικρή κρεμαστή ξύλινη γέφυρα, την οποία σήκωναν οι μοναχοί με μοχλό για να αποκόπτουν την πρόσβαση στους εχθρούς. Εμείς τη συναντήσαμε στον δρόμο μας προς τους Καλαρρύτες και τη θαυμάσαμε από κάτω, καθώς δεν είχαμε την ευκαιρία και τον χρόνο να ανέβουμε από το μονοπάτι.
Μουσεία
Το Ελληνικό είναι ένας οικισμός-μουσείο καθώς με το που μπαίνει κανείς στο χωριό και μέχρι να βγει συναντά παντού έργα του καλλιτέχνη και καθηγητή Παπαγιάννη. Εκεί βρίσκεται και το Μουσείο του, το οποίο στεγάζει ένα μεγάλο αριθμό από τα έργα του, ενώ το προαύλιο του κτιρίου είναι γεμάτο με έργα τόσο δικά του όσο και μαθητών και φίλων.
Άλλα μουσεία που αξίζουν είναι το Μουσείο Κρυστάλλη στο Συρράκο αλλά και η ιδιωτική ιστοριο-λαογραφική συλλογή «Αγγέλα Χρ. Γκολφινοπούλου». Και στις δυο περιπτώσεις θα σας ξεναγήσουν άνθρωποι που και γνωρίζουν πολύ καλά τα μουσεία τους και παράλληλα έχουν πάθος και όρεξη να τα μοιραστούν και να τα κάνουν γνωστά στους επισκέπτες.
Αντί επιλόγου
Μπορεί ο δρόμος για τα Τζουμέρκα να είναι μακρύς και να υπάρχουν και μεγάλες αποστάσεις ανάμεσα στα χωριά και τους οικισμούς, αλλά αξίζει το ταξίδι. Και φυσικά για να μπορέσετε να απολαύσετε την ομορφιά και την ηρεμία τους και να κάνετε και πολλά πράγματα χρειάζεστε τουλάχιστον 4-5 μέρες.
Ευχαριστούμε πολύ τον Αντιδήμαρχο Τουρισμού και Υγείας Βορείων Τζουμέρκων, κ. Γιώργο Παππά για την ξενάγηση στον τόπο του, καθώς και τη Βίκυ Ζιάμπρα από την tourism Media για την υπέροχη οργάνωση του ταξιδιού.
