Οι τριήμερες εκδηλώσεις που διοργανώνει ο δήμος της Πάτρας και ο Πολιτιστικός Οργανισμός σε συνεργασία με την Πανελλήνια Ένωση Αγωνιστών Εθνικής Αντίστασης και Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας για να τιμήσει την συμπλήρωση 79 χρόνων απελευθέρωσης της πόλης από τα Ναζιστικά στρατεύματα κατοχής στις 4 Οκτωβρίου του 1944, ξεκίνησαν το πρωί της Κυριακής 1 Οκτωβρίου με την πραγματοποίηση δοξολογίας στο μητροπολιτικό Ιερό Ναό της Ευαγγελίστριας.
Στη συνέχεια στον τόπο εκτέλεσης αγωνιστών της εθνικής Αντίστασης στην πλατεία των Υψηλών Αλωνίων πραγματοποιήθηκε κατάθεση στεφάνων και ομιλία από τον πρόεδρο του Δημοτικού Συμβουλίου Παναγιώτη Μελά. Αμέσως μετά άνοιξε ο χώρος του Ιστορικού Καταφυγίου της Πάτρας, στον οποίο φιλοξενείται ιστορικό και αρχειακό υλικό μέσα από το οποίο αναδεικνύονται στιγμές από τον βομβαρδισμό της πόλης, την κατοχή και την απελευθέρωση από τα ναζιστικά στρατεύματα.
Το άνοιγμα του καταφυγίου συνοδεύθηκε από καλλιτεχνικό πρόγραμμα το οποίο παρουσίασε το Χορευτικό Τμήμα του Πολιτιστικού Οργανισμού.
Το βράδυ της Κυριακής 1η Οκτωβρίου στο Παλαιό Δημοτικό Νοσοκομείου έγινε η προβολή της ταινίας « Όταν ο Χίτλερ συνάντησε τον Πικάσο».
Στην έναρξη των εκδηλώσεων για την απελευθέρωσης της Πάτρας από τα Γερμανικά στρατεύματα κατοχής έδωσαν το παρών ο δήμαρχος της Πάτρας Κώστας Πελετίδης, η πρόεδρος του Πολιτιστικού Οργανισμού Κατερίνα Γεροπαναγιώτη, αντιδήμαρχοι, πρόεδροι Οργανισμών του Δήμου, Δημοτικοί και Περιφερειακοί Σύμβουλοι, διαμερισματικοί σύμβουλοι και μέλη του Δ.Σ. στον Πολιτιστικό Οργανισμό του Δήμου Πατρέων, αγωνιστές και εκπρόσωποι αντιστασιακών οργανώσεων, εκπρόσωποι κομμάτων και νεολαιών, εκπρόσωποι της Αστυνομίας και του Λιμενικού, εκπρόσωποι φορέων και συλλόγων, εκπρόσωποι εργατικών σωματείων και πλήθος κόσμου.
Στεφάνια κατατέθηκαν από τον Δήμαρχο Πατρέων Κώστα Πελετίδη, τον αντιπρόεδρο του παρατήματος Πάτρας της Πανελλήνιας Ένωσης Αγωνιστών Εθνικής Αντίστασης & Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας Λευτέρη Χριστόπουλο, τον αντιπεριφερειάρχη Αχαΐας Χαράλαμπο Μπονάνο, τον επικεφαλής της δημοτικής παράταξης «Ώρα Πατρών» Γιώργο Ρώρο,τον πρόεδρο του Εργατικού Κέντρου Πάτρας Δημήτρη Μαρμούτα. Για την Τομεακή Επιτροπή Αχαΐας του ΚΚΕ ο Απόστολος Αγγελής και για τις Τομεακές Οργανώσεις Αχαΐας της ΚΝΕ ο Δημήτρης Γρίβας.
Η ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΜΕΛΑ
Ο Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Πάτρας, Παναγιώτης Μελάς, τόνισε στην ομιλία του:
«Συμπληρώνονται 79 χρόνια από τη μέρα που ο ΕΛΑΣ μπήκε απελευθερωτής στην πόλη. Είναι πολύ σημαντικό για μας, να διαφυλαχθεί η ιστορική μνήμη και να μαθαίνουν οι νέοι την ιστορική αλήθεια, ώστε να μπορούν να την έχουν οδηγό και στους σημερινούς αγώνες, στους αγώνες που όλα δείχνουν ότι έχουμε μπροστά μας.
Τον Απρίλη του 1941, οι Ναζί Γερμανοί και οι φασίστες Ιταλοί και Βούλγαροι, καταλαμβάνουν τη χώρα μας, μετά την υποδούλωση και άλλων λαών της Ευρώπης και μετά τη σκληρή αντίσταση του λαού μας. Η χώρα μας, όπως και το σύνολο των χωρών που σκλαβώθηκαν, γνώρισαν την απανθρωπιά, την βρωμιά της «νέας τάξης πραγμάτων», γνώρισαν τι θα πει ναζισμός.
Μόλις ξεκίνησε η Κατοχή, οι Έλληνες αστοί πολιτικοί εγκατέλειψαν το λαό.
Οι μισοί έφυγαν για την Αίγυπτο, πήραν μαζί τους και το Δημόσιο Ταμείο με το χρυσάφι και από εκεί προετοιμάζονταν για τις μεταπολεμικές εξελίξεις.
Οι υπόλοιποι σχημάτισαν την κατοχική κυβέρνηση, σε αγαστή συνεργασία με τους κατακτητές, δημιουργώντας τα Τάγματα Ασφαλείας.
Φρόντισαν, επίσης, να παραδώσουν στην κατοχική κυβέρνηση, στον Μανιαδάκη, τα μέλη και στελέχη του ΚΚΕ, καθώς και άλλους αγωνιστές, που ήταν κρατούμενοι από τη Μεταξική Δικτατορία, για να οδηγηθούν πολλοί απ’ αυτούς στην εκτέλεση, στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής, την 1η του Μάη του 1944.
Αντίθετα μ’ αυτούς, ο λαός της χώρας μας, αλλά και της πόλης μας, δήλωσε παρών, σ’ έναν ηρωικό αγώνα, πάλεψε για να λυτρωθεί από τους δυνάστες του και τα δεινά του. Συγκρότησε το Εθνικό Απελευθερωτικό μέτωπο, το ΕΑΜ με τη συμμετοχή του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας, της Ένωσης Λαϊκής Δημοκρατίας, του Σοσιαλιστικού Κόμματος Ελλάδας και του Αγροτικού Κόμματος Ελλάδας.
Το ΕΑΜ συσπείρωσε τη συντριπτική πλειοψηφία του λαού.
Έδωσε πρώτο το σύνθημα για την επιβίωση του λαού. Αναπτύχθηκε ο αγώνας κατά της πείνας, η μάχη της σοδειάς. Ξεκίνησαν αγώνες μέσα στην κατοχή, στους οποίους αξιοποιήθηκαν, μαζί με την ένοπλη πάλη, όλες οι μορφές. Απεργιακές κινητοποιήσεις, διαδηλώσεις, σαμποτάζ. Όλα τα επόμενα χρόνια, είδαμε αθάνατα δείγματα ηρωισμού, θυσίας και αγώνα. Έτσι, ματαιώθηκε η πολιτική επιστράτευση, οργανώθηκαν γνήσιοι λαϊκοί θεσμοί στις περιοχές που είχαν απελευθερωθεί.
Έτσι, με τη μεγαλειώδη λαϊκή πάλη, φτάνουμε στην απελευθέρωση της Ελλάδας, στην απελευθέρωση της Πάτρας.
Την 1η Οκτώβρη 1944, το 12ο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ ανακαταλαμβάνει απ’ τους Γερμανούς τις περιοχές Κλάους, Περιβόλα, Εγλυκάδα, Γηροκομειό. Ένας λόχος καταλαμβάνει το Δασύλλιο και ένας άλλος από τα Συχαινά, κατευθύνεται προς την παραλία, για να αποκλείσει τη διαφυγή των Γερμανών.
Στις 2 Οκτώβρη, αρχίζει η επιχείρηση απελευθέρωσης της πόλης, με γενικευμένη επίθεση από όλα τα τμήματα, που απλώθηκε σε όλη την Πάτρα και κράτησε ως αργά το βράδυ.
Στις 3 του Οκτώβρη το πρωί, παραδίδονται στην αγγλική δύναμη τα τάγματα ασφαλείας προδοτών και συνεργατών των Γερμανών, του περιβόητου Κουρκουλάκου και η τελική επίθεση αρχίζει. Οι ΕΛΑΣίτες έφτασαν στα Ψηλά Αλώνια και μια ομάδα των ανταρτών κατορθώνουν να στήσουν ένα πολυβόλο στο καμπαναριό του Παντοκράτορα. Εκδηλώνεται επίθεση στο Κάστρο και οι Γερμανοί υποχωρούν προς το λιμάνι. Αργά το βράδυ, επιβιβάζονται σε πλοία και εγκαταλείπουν την Πάτρα.
Στις 4 του Οκτώβρη, στις 6 το πρωί, οι καμπάνες αναγγέλλουν τη λευτεριά και το τέλος της σκλαβιάς. Οι απελευθερωτές, τα τμήματα του ΕΛΑΣ, παρελαύνουν στην ελεύθερη Πάτρα και οι κάτοικοι, που πλημμύρισαν τους δρόμους, τους υποδέχονται με λουλούδια. Η ομιλία του Άρη Βελουχιώτη, στην κατάμεστη Πλατεία Γεωργίου, σηματοδότησε την ελευθερία.
Σήμερα, που παραμένει η απειλή του πολέμου πάλι πάνω απ’ τα κεφάλια μας, είναι η ώρα να βγει ο λαός μας στο προσκήνιο. Αξιοποιώντας και την πείρα από τη δεκαετία του 1940, από τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα, την ταξική σύγκρουση που ακολούθησε, είναι σε θέση να βγάλει συμπεράσματα.
Δεν πρέπει να δίνει άλλο την εμπιστοσύνη του στις Κυβερνήσεις του κεφαλαίου, του συστήματος, που όλες, ανεξαρτήτως απόχρωσης, έχουν δοκιμαστεί και έχουν κάνει τη ζωή του χειρότερη, τον εμπλέκουν όλο και πιο βαθιά σε ιμπεριαλιστικά σχέδια, ενώ ετοιμάζονται να τον σύρουν άλλη μία φορά στο πολεμικό πεδίο.
Δεν πρέπει να εναποθέτει τις ελπίδες του στους διάφορους «συμμάχους», που την κρίσιμη στιγμή πάντα «νίπτουν τας χείρας τους» και ο καθένας υπηρετεί τα δικά του συμφέροντα.
Είναι η στιγμή που μπορούμε να παλέψουμε για μια Ελλάδα στα χέρια του λαού της, με διαφορετική κατεύθυνση στην οικονομία και την κοινωνία.
Τιμή και δόξα στους αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης, που με το αίμα τους, με το όπλο στο χέρι, έδιωξαν τον ιταλικό και γερμανικό φασισμό και απελευθέρωσαν την χώρα μας, την πόλη μας».
Πρόγραμμα Εκδηλώσεων Τρίτης 3 και Τετάρτης 4 Οκτωβρίου
*Τρίτη 3 Οκτωβρίου
– 7.00 μ.μ. – Είσοδος καταφυγίου της Πάτρας – Θεατρικό δρώμενο της Θεατρικής ομάδας “από κοινού” Α’ ΕΛΜΕ Αχαΐας, για την απελευθέρωση της Πάτρας από τα ναζιστικά στρατεύματα κατοχής.
– 8.00 μ.μ. – Δραματοποίηση του Λόγου του Άρη Βελουχιώτη στην Πάτρα στις 6/10/1944 & Απόσπασμα από το Μεγάλο μας Τσίρκο.
– 8.20 μ.μ. – Τέλος εκδήλωσης.
*Τετάρτη 4 Οκτωβρίου
– 9.00 μ.μ. – Πλατεία Παντοκράτορα – Συναυλία με τη Λαϊκή Ορχήστρα του Χορευτικού στην πλατεία Παντοκράτορα.
