Όλο και αυξάνονται οι διαμαρτυρίες κατά του τουρισμού στην Ευρώπη. Ήδη γίνονται συγκεντρώσεις σε Ολλανδία, Ελλάδα και Ισπανία. Τα ζητήματα που έχουν προκαλέσει τις αντιδράσεις των Ευρωπαίων πολιτών είναι διαρθρωτικά
Ενδεικτικό παράδειγμα της κατάστασης είναι η Βαρκελώνη, όπου τα ενοίκια έχουν αυξηθεί κατά 68%. Αυτός άλλωστε ήταν ένας από τους λόγους που οι κάτοικοι της πόλης διαδήλωσαν στις 6 Ιουλίου, ψεκάζοντας τους τουρίστες με νεροπίστολα, ενώ τους φώναζαν να γυρίσουν σπίτι τους.
Δυσαρέσκεια
Η Antje Martins, εμπειρογνώμονας σε θέματα βιώσιμου τουρισμού από το Πανεπιστήμιο του Κουίνσλαντ, δήλωσε ότι ο αντίκτυπος της φήμης τέτοιων διαμαρτυριών μπορεί να επηρεάσει το πού αποφασίζουν να ταξιδέψουν οι τουρίστες. «Η Βαρκελώνη απέκτησε κακή φήμη με αποτέλεσμα να υπάρχουν τουρίστες που δεν θέλουν να την επισκεφθούν επειδή φοβούνται», είπε.
Ωστόσο, ο Eduardo Santander, διευθύνων σύμβουλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ταξιδίων, μιας μη κερδοσκοπικής ένωσης που είναι υπεύθυνη για την προώθηση της Ευρώπης ως ταξιδιωτικού προορισμού, υποστηρίζει ότι περιστατικά όπως οι διαμαρτυρίες στη Βαρκελώνη είναι «μεμονωμένα» και δεν «αντικατοπτρίζουν την πλήρη πραγματικότητα της Ισπανίας ή της Ευρώπης».
Σε γενικές γραμμές, ο Martins πιστεύει ότι δεν πρόκειται για σύγκρουση μεταξύ τουριστών και κατοίκων. «Για μένα, είναι μια ευρύτερη αντανάκλαση του τουρισμού που δεν έχει βιώσιμη διαχείριση», δήλωσε.
«Όταν βλέπω αυτές τις συγκρούσεις όπου οι κάτοικοι κατά κάποιο τρόπο εξεγείρονται εναντίον του τουρισμού… νομίζω ότι αυτό είναι μια αντανάκλαση του ότι δεν είναι ευτυχισμένοι επειδή δεν έχουν κανένα όφελος από τον τουρισμό που βλέπουν», πρόσθεσε.
Ανάληψη δράσης
Σε ορισμένες ευρωπαϊκές πόλεις, οι τοπικές αρχές αναλαμβάνουν γενναία δράση σε μια προσπάθεια να θέσουν υπό έλεγχο τα επίπεδα του τουρισμού. Οι αξιωματούχοι στη Βενετία χαιρέτισαν πρόσφατα ως επιτυχία ένα προσωρινό τέλος εισόδου, που σχεδιάστηκε για να ρυθμίσει τον αριθμό των τουριστών.
Το νέο τουριστικό τέλος των 5 ευρώ (περίπου 5,4 δολάρια), το οποίο ξεκίνησε στις 25 Απριλίου και ολοκληρώθηκε στις 14 Ιουλίου, απέφερε περισσότερα από 2,4 εκατομμύρια ευρώ (περίπου 2,6 εκατομμύρια δολάρια), σημαντικά περισσότερα από τα αναμενόμενα, σύμφωνα με τον δήμαρχο της Βενετίας Λουίτζι Μπρουγκνάρο.
«Σε σημείο χωρίς επιστροφή»
Η Susanna Polloni, από την ομάδα Solidarity Network for Housing που εδρεύει στη Βενετία, δήλωσε στο CNN ότι ο φόρος είναι «όχι μόνο άχρηστος, αλλά και επιβλαβής», καθώς φέρνει στη διεθνή φαντασία την ιδέα μιας «Βενετσιάνικης χώρας», όπου πρέπει να αγοράσετε εισιτήριο για να μπείτε.
Ο Polloni προσθέτει ότι ο μαζικός τουρισμός έχει ήδη προκαλέσει το κλείσιμο υπηρεσιών υγείας, την αντικατάσταση των καταστημάτων της γειτονιάς από καταστήματα με σουβενίρ και την εκτίναξη των τιμών των κατοικιών στην πόλη των καναλιών της Ιταλίας.
«Είμαστε έτοιμοι να φτάσουμε σε ένα σημείο χωρίς επιστροφή», δήλωσε ο Polloni. «Πιστεύουμε ότι η κραυγή μας για βοήθεια, από μια πόλη που πεθαίνει για το κέρδος λίγων, πρέπει να φτάσει σε ολόκληρο τον κόσμο».
Οι τουρίστες που επισκέπτονται την πόλη για λιγότερο από 12 ώρες συνήθως προκαλούν επιπλέον συνωστισμό στα κύρια αξιοθέατα του καθεδρικού ναού Sagrada Familia, στον πεζόδρομο Las Ramblas στη γοτθική συνοικία και στο πάρκο Guëll του Γκαουντί στην πλαγιά του λόφου, ανέφερε το γραφείο Τύπου της πόλης στο CNN.
Κακή συμπεριφορά
«Δεν είναι μόνο τα ζητήματα στέγασης που έχουν προκαλέσει τις αντιδράσεις των κατοίκων κατά των τουριστών», δήλωσε ο Ramirez, προσθέτοντας ότι η ασεβής συμπεριφορά ορισμένων έχει επίσης παίξει ρόλο.
Το 2023, ένας τουρίστας κατηγορήθηκε ότι κατέστρεψε ένα άγαλμα στο σιντριβάνι του Ποσειδώνα του 16ου αιώνα στην πόλη, που βρίσκεται στην Πιάτσα ντέλα Σινιορία. Η κακή συμπεριφορά των τουριστών αποτελεί πρόβλημα και σε άλλα μέρη της Ευρώπης, όπως η Βαρκελώνη, η Μαγιόρκα, το Μαγκαλούφ και το Μπένιντορμ.
Η κακή συμπεριφορά αποτελεί παράγοντας αντιδράσεων
Τι λένε οι αναλυτές
Ο Sebastian Zenker, καθηγητής στον τομέα του τουρισμού στο Copenhagen Business School, εξηγεί πώς αυτού του είδους τα περιστατικά έχουν οδηγήσει ορισμένες πόλεις να διεξάγουν «εκστρατείες απομάκρυνσης από το μάρκετινγκ», οι οποίες έχουν ως στόχο να αποθαρρύνουν ορισμένους τουρίστες να μην επισκέπτονται το νησί.
Ο Zenker επισημαίνει την εκστρατεία «Stay Away» του Άμστερνταμ 2023, η οποία στόχευε τους άνδρες επισκέπτες ηλικίας 18 έως 35 ετών με διαφημίσεις που τους προειδοποιούσαν για τις συνέπειες της αντικοινωνικής συμπεριφοράς.
«Αυτός ήταν ένας πολύ σκληρός και αυστηρός τρόπος απομάκρυνσης από το μάρκετινγκ», δήλωσε στο CNN. «Δεν σταμάτησε τα bachelor parties, αλλά δημιούργησε μια συνειδητοποίηση ότι αυτή η πόλη έχει αλλάξει τους κανόνες».
Ποια είναι λοιπόν η λύση;
«Το θέμα είναι να δούμε τα χρήματα που βγαίνουν από τους τουρίστες, ή με τους τουρίστες, να επενδύονται στον τόπο και σε θέσεις εργασίας, ώστε οι άνθρωποι να έχουν την οικονομική δυνατότητα να ζήσουν», είπε.
«Αυτό [οι διαμαρτυρίες] θα συνεχιστεί, μέχρι να βρούμε και πάλι μια ισορροπία».
Πώς επηρεάζεται η Ελλάδα
Η Σαντορίνη αποτελεί παράδειγμα για το πώς οι ορδές επισκεπτών μπορούν να επηρεάσουν ένα μέρος. Οι αρχές του νησιού έχουν ενωθεί με άλλα τουριστικά hotspot ζητώντας περιορισμό των επισκεπτών.
Ο αυξανόμενος αριθμός ξένων τουριστών – περίπου 3,4 εκατομμύρια επισκέφτηκαν το νησί πέρυσι, σύμφωνα με τον δήμαρχο Νίκο Ζώρζο – ασκούν πίεση στις απαρχαιωμένες υποδομές του και τιμολογούν τους νησιώτες εκτός της αγοράς κατοικίας.
Ο Ζώρζος λέει ότι πιέζει τις αρχές εδώ και χρόνια να μην επιτρέψουν ούτε ένα επιπλέον κρεβάτι στο νησί και έχει προτείνει περιορισμό στον αριθμό των επισκεπτών κρουαζιερόπλοιων σε 8.000 την ημέρα, από περίπου 17.000.
Το ζήτημα του υπερτουρισμού στη Σαντορίνη έχει γίνει αλλωστε θέμα σε όλα τα ξένα ειδησεογραφικά πρακτορεία.
