Μετά την πρώτη έκπληξη στην οικονομία, με τoν μηδενισμό του δημοσιονομικού ελλείμματος για το 2022, έρχεται και η δεύτερη, με μεγαλύτερο πρωτογενές πλεόνασμα φέτος, ίσως και πάνω από 1%! Πρόκειται για μια εξέλιξη που θα στρώσει τον δρόμο για την επενδυτική βαθμίδα και την ισχυρότερη παρουσία της Ελλάδας στις αγορές και τα επενδυτικά fora.
Η έκπληξη αυτή αναμένεται με τις νέες εκτιμήσεις που θα περιληφθούν στο Πρόγραμμα Σταθερότητας για την περίοδο 2023-2026, το οποίο θα αποσταλεί στην Κομισιόν έως το τέλος του μήνα. Το σενάριο βάσης του υπουργείου Οικονομικών για το 2023 θα προβλέπει υψηλότερη ανάπτυξη, μικρότερη ανεργία, χαμηλότερο πληθωρισμό. Αν και η εκτίμηση που έχει εγγραφεί στον Προϋπολογισμό του 2023 για το ύψος του πρωτογενούς πλεονάσματος φέτος δεν αλλάζει, δηλαδή παραμένει στο 0,7% του ΑΕΠ, ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας δεν αποκλείει το ενδεχόμενο να ξεπεράσει 1% του ΑΕΠ.
Με βάση τις τελευταίες προβλέψεις του οικονομικού επιτελείου, φέτος:
■ Ο ρυθμός ανάπτυξης θα είναι υψηλότερος, στο 2,3% από 1,8%, που προβλέπεται στον Προϋπολογισμό του 2023.
■ Η ανεργία θα υποχωρήσει κάτω από το 12% έναντι 12,6% που ήταν η αρχική πρόβλεψη.
■ Ο πληθωρισμός θα κυμανθεί στο 4,5% από 5%.
■ Το χρέος θα φτάσει στο 161% του ΑΕΠ από 159,3% που έχει εγγραφεί στον φετινό Προϋπολογισμό.
Οσον αφορά στους στόχους για τα πλεονάσματα του 2024, αυτούς θα τους έχουν τα κράτη-μέλη τον Μάιο, οπότε και η Κομισιόν θα δώσει κατευθύνσεις σε κάθε χώρα ξεχωριστά.
Παράλληλα, σε πλήρη εξέλιξη βρίσκεται και η διαπραγμάτευση για την αναθεώρηση των δημοσιονομικών κανόνων. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ήδη δώσει στα κράτη-μέλη κάποιες βασικές κατευθύνσεις για το επόμενο έτος, με σημαντικότερη την απενεργοποίηση της ρήτρας διαφυγής από το 2024, ενώ τα περιθώρια για πρόσθετα μέτρα στήριξης θα είναι πολύ στενότερα. Παράλληλα, παύει να υπάρχει απόλυτη ελευθερία στην κατάρτιση του Προϋπολογισμού. Με βάση τις συστάσεις της Κομισιόν, «μέχρι να τεθεί σε λειτουργία ένα νέο δημοσιονομικό πλαίσιο και λόγω της νέας μεταπανδημικής πραγματικότητας, δεν είναι σκόπιμο να επιστρέψουμε στην αποκλειστική εφαρμογή των κανόνων του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης που ίσχυαν πριν από την ενεργοποίηση της γενικής ρήτρας διαφυγής το 2020». Στα σχέδια των κρατών θα πρέπει να υπάρξει σαφής αναφορά για τις εξελίξεις των τιμών στην ενέργεια και τις δημοσιονομικές επιπτώσεις των μέτρων στήριξης, μέσα από τη σταδιακή κατάργησή τους. Ειδικά για τις υπερχρεωμένες χώρες, ο δείκτης χρέους θα πρέπει να κινείται πτωτικά ή να παραμένει σε συνετό επίπεδο, με το δημοσιονομικό έλλειμμα να είναι μικρότερο από την τιμή αναφοράς του 3% του ΑΕΠ μεσοπρόθεσμα.
Για την Ελλάδα δεν υπάρχει ρήτρα διαφυγής φέτος στον χάρτη παρά υποχρέωση για πρωτογενή πλεονάσματα και μόνο με τον πήχη για το 2023 να έχει τοποθετηθεί στο 0,7% του ΑΕΠ. Ενα από τα σημαντικότερα αγκάθια είναι το τι θα συμφωνηθεί για τα πρωτογενή πλεονάσματα που πρέπει να επιτύχει η Ελλάδα μετά το 2024, αλλά αυτό είναι κάτι που θα διαπραγματευτεί η επόμενη κυβέρνηση. Βασική επιδίωξη της χώρας είναι το πρωτογενές πλεόνασμα για το επόμενο έτος, δηλαδή το 2024, να κυμανθεί στα επίπεδα του 2% από 0,7% που είναι η φετινή εκτίμηση. Βέβαια «η χώρα χρειάζεται δημοσιονομική ανάσα», τονίζει η ίδια πηγή αποτυπώνοντας τη θέση της ελληνικής κυβέρνησης που αποσκοπεί σε οτιδήποτε καλύτερο από τη συμφωνία του 2018 για πλεονάσματα 2,2% του ΑΕΠ έως το 2060, που δεν θα είναι θηλιά.
Για την ώρα οι εισπράξεις στο πρώτο δίμηνο δεν προοιωνίζονται κάτι το αρνητικό, με τα φορολογικά έσοδα να κινούνται πάνω από τους στόχους, καταγράφοντας υπέρβαση 1,2 δισ. ευρώ, με την κούρσα να οδηγούν ο ΦΠΑ και ο φόρος εισοδήματος. Το πρωτογενές πλεόνασμα διαμορφώνεται στα 4,2 δισ. ευρώ έναντι στόχου για 1,8 δισ. ευρώ. Ωστόσο, πηγή ανησυχίας για τους δανειστές αποτελούν οι εκλογές και η χαλάρωση του φοροελεγκτικού μηχανισμού, σε συνδυασμό ειδικά με την περίπτωση καθυστέρησης στον σχηματισμό κυβέρνησης.
