Ένα αναπάντεχο «μαξιλάρι» 22,5 δισ. ευρώ δημιούργησε η πανδημία, ποσό το οποίο αναμένεται να αποτελέσει το εφαλτήριο για την επανεκκίνηση της οικονομίας. Λόγω της επιβολής διαδοχικών απαγορεύσεων (lockdowns) με σκοπό τον περιορισμό της πανδημίας, υιοθετήθηκαν δημοσιονομικά μέτρα που σκοπό είχαν να στηρίξουν τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις που επλήγησαν. Τα εν λόγω μέτρα στήριξης και ο περιορισμός στις μετακινήσεις συνέβαλαν στην αύξηση των καταθέσεων.
Η αύξηση των καταθέσεων συνδέεται και με την αβεβαιότητα που προκάλεσε η πανδημία που είχε ως αποτέλεσμα οι πολίτες να προχωρούν σε αποταμίευση για προληπτικούς λόγους ή να μην μπορούν να δαπανήσουν λόγω των περιοριστικών μέτρων. Οι επιχειρήσεις δε που ενίσχυσαν την ρευστότηά τους μέσα από τα προγράμματα στήριξης φαίνεται πως “πάρκαραν” σημαντικό μέρος των χρημάτων που πήραν στους τραπεζικούς τους λογαριασμούς.
Από τα επιπλέον 22,5 δισ. ευρώ που προστέθηκαν στις καταθέσεις μεταξύ Φεβρουαρίου 2020 – Μαρτίου 2021, πάνω από τα μισά, περίπου 12,04 δισ. ευρώ, προέρχονται από τις επιχειρήσεις και τα υπόλοιπα 10,47 δισ. ευρώ αφορούν στα νοικοκυριά. Ειδικότερα, σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, οι επιχειρηματικές καταθέσεις από 25,95 δισ. ευρώ τον Φεβρουάριο του 2020 αυξηθηκαν σε 36,42 δισ. ευρω τον περασμένο Μάρτιο. Αντίστοιχα, την ίδια περίοδο, οι καταθέσεις των νοικοκυριών αυξήθηκαν από 116,28 δισ. ευρώ σε 128,32 δισ. ευρώ.
Αντίστοιχη αυξητική πορεία ακολούθησαν και οι καταθέσεις των νοικοκυριών και στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες οι οποίες το 2020 ανήλθαν σε:
Οι επιπλέον καταθέσεις αποτελούν για την κυβέρνηση, ένα σημαντικό «καύσιμο» για την επόμενη μέρα της πανδημίας, συμβάλλοντας παράλληλα στην επιστροφή της οικονομίας σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης. Για την ώρα πάντως η λεγόμενη “αναλαμβανόμενη κατανάλωση” δεν έχει κάνει την εμφάνιση της! Ένας από τους παράγοντες που ενδεχομένως να συμβάλλει στην επιθυμία των πολιτών να ξοδέψουν χρήματα, είναι ότι τα επιτόκια στις καταθέσεις είναι χαμηλά. Όμως, δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο, ακόμα και μετά το τέλος της πανδημίας, οι καταναλωτές να παραμείνουν συγκρατημένοι στη διαχείριση των χρημάτων τους. Οι πολίτες δηλαδή μπορεί να επιλέξουν να χρησιμοποιήσουν το «απόθεμα» που δημιούργησαν για την αποπληρωμή οφειλών ή να διατηρήσουν μέρος αυτού, υπό το φόβο απώλειας της εργασίας.
Πάντως η Τράπεζα της Ελλάδος, στην ετήσια έκθεσή της για την οικονομία, εκτιμά ότι η εξ ανάγκης άνοδος των καταθέσεων, φαινόμενο που δεν παρουσιάστηκε στην προηγούμενη οικονομική κρίση, θα συνεχίσει να υφίσταται μέχρι να εμβολιαστεί σημαντικό ποσοστό του πληθυσμού, ώστε να αρθούν πλήρως τα μέτρα περιορισμού της οικονομικής δραστηριότητας και να βελτιωθεί η χρηματοοικονομική ανθεκτικότητα των νοικοκυριών. Αυτό αναμένεται να τροφοδοτήσει σημαντικό μέρος της ανάκαμψης της οικονομίας, μέσω της ενίσχυσης των καταναλωτικών και επενδυτικών δαπανών, μόλις υποχωρήσει η εν εξελίξει πανδημία.
