Στο τέλος του καλοκαιριού και με κριτήρια αυστηρά βάσει των προτάσεων του Πολεμικού Ναυτικού, ισχυρίστηκε ο υπουργός Άμυνας, Νίκος Παναγιωτόπουλος, ότι θα ληφθούν οι αποφάσεις για το εξοπλιστικό πρόγραμμα-μαμούθ του ΠΝ, απαντώντας σε ερώτηση του αναπληρωτή τομεάρχη Άμυνας του ΣΥΡΙΖΑ, Γιώργου Τσίπρα.
«Η επιλογική διαδικασία τελεί σε πλήρη εξέλιξη, μπαίνει στην τελική της φάση, φρονώ ότι θα υπάρξουν αποτελέσματα προς το τέλος του καλοκαιριού», είπε χαρακτηριστικά ο υπουργός Άμυνας, απαντώντας στην επισήμανση του Γ.Τσίπρα ότι η κυβέρνηση είχε υποσχεθεί ότι το εξοπλιστικό πρόγραμμα θα έχει αποφασιστεί μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2021, αλλά πρόσφατα έλαβε νέα αναβολή.
Από τις απαντήσεις Παναγιωτόπουλου, επίσης, προέκυψε ότι ήδη έχει αυξηθεί το κόστος σε κάποια «κομμάτια» του εξοπλιστικού προγράμματος.
«Διπλωματικά» – «επιχειρησιακά» κριτήρια
Οσον αφορά τα κριτήρια, βάσει των οποίων θα ληφθούν οι αποφάσεις για το εξοπλιστικό πρόγραμμα, και με δεδομένο ότι συστηματικές είναι οι διαρροές για ισχυρότατες πιέσεις από πρεσβείες και για «διπλωματικά» και όχι «επιχειρησιακά» κριτήρια, ο Ν. Παναγιωτόπουλος προσπάθησε να διασκεδάσει τις κατά καιρούς εντυπώσεις, λέγοντας ότι όλα θα γίνουν βάσει των εισηγήσεων του ΠΝ.
«Η επιλογή θα γίνει επί τη βάση των επιχειρησιακών και τεχνικών απαιτήσεων του ΠΝ, καθώς και των επιχειρησιακών διδαγμάτων από τις πρόσφατες κρίσεις του θέρους και του φθινόπωρου του 2020», είπε.
Και πρόσθεσε: «Το ΠΝ θα μας υποδείξει και θα πάρουμε τα καλύτερα καράβια που καλύπτουν τις ανάγκες μας και θα είναι μία απόφαση χωρίς βάρη, χωρίς δουλείες, χωρίς δεσμεύσεις, χωρίς άλλους υπολογισμούς».
Ο Ν. Παναγιωτόπουλος επιχείρησε να αποδώσει την όποια καθυστέρηση στο «σύνθετο» του εξοπλιστικού προγράμματος των τεσσάρων νέων φρεγατών, των τεσσάρων άλλων που πρέπει να εκσυγχρονιστούν, και τ6ων δύο σκαφών ενδιάμεσης λύσης.
«Η πλατφόρμα, που είναι το καράβι, τα οπλικά, τα ηλεκτρονικά συστήματα, κ.ο.κ., χρειάζεται χρόνος διότι είναι σύνθετη απόφαση και η πολυπλοκότητά της εντείνεται από την παράμετρο εμπλοκής της εγχώριας ναυπηγικής βιομηχανίας», είπε χαρακτηριστικά, ισχυριζόμενος ότι «οι προτάσεις είναι πολύ ανταγωνιστικές μία προς την άλλη κι έχουν την τάση να γίνονται ελκυστικότερες όσο περνά ο χρόνος».
«Γρίφος» τα Ναυπηγεία
Στο άκρως σημαντικό θέμα των Ναυπηγείων, όπου οι διαδικασίες έχουν καθυστερήσει θεαματικά, δεδομένου ότι οι κυβερνητικές υποσχέσεις ήταν να έχει λυθεί ο «γόρδιος δεσμός» ήδη από πέρυσι ή το αργότερα αυτή την περίοδο, ο Ν.Παναγιωτόπουλος χαρακτήρισε την υπόθεση … «γρίφο».
Ο ίδιος ανέφερε γι’ αυτό: «Εχουμε εκφράσει την επιθυμία και την επιδίωξη της εμπλοκής της εγχώριας Αμυντικής Βιομηχανίας όχι μόνον της ναυπηγικής. Το πρώτο (σ.σ. πλοίο) θα κατασκευαστεί στον όποιο οίκο του εξωτερικού αναλάβει τη δουλειά, τον ανάδοχο». Για να γίνει αυτό, όμως, συνέχισε ο υπουργός, «τα ναυπηγεία που διαθέτουμε θα πρέπει να έρθουν σε τέτοια θέση ώστε να δύνανται να διεκπεραιώσουν αυτό το πρόγραμμα και σε εύλογο χρονικό διάστημα».
Ωστόσο, υπογράμμισε ότι «η υπόθεση των Ναυπηγείων δεν είναι εύκολη. Είναι ένας γρίφος δεκαετιών. Το μέλλον και των δύο εξαρτάται ενδεχομένως από μία επενδυτική πρωτοβουλία η οποία θα αλλάξει κυριολεκτικά το μέλλον τους προς το καλύτερο. Εκτιμούμε ότι υπάρχουν κινήσεις προς την κατεύθυνση αυτή».
Και πρόσθεσε: «Είναι γρίφος διότι θέλουμε να λυθούν τα προβλήματα της ναυπηγικής βιομηχανίας περίπου στον ίδιο χώρο που θα λάβουμε την απόφασή μας (σ.σ. για το εξοπλιστικό πρόγραμμα)». Επανέλαβε, δε, όπως έχει κάνει επανειλημμένως στο παρελθόν στην προσπάθειά του να απεμπλακεί από το «δυσάρεστο» θέμα των Ναυπηγείων, το οποίο, ως επί το πλείστον είναι αρμοδιότητα του υπουργείου Ανάπτυξης, ότι «δεν είναι καθαρά δική μας δουλειά, ως υπουργείο Άμυνας, αλλά αυτή είναι η επιδίωξή μας».
Ειδικότερα, για τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά, εξήγησε ο ίδιος, «υπάρχει σε εξέλιξη ο Διαγωνισμός, ενώ στα «Ναυπηγεία Ελευσίνος» έχει επιδειχθεί κατά καιρούς ενδιαφέρον». Εξέφρασε, δε, την ευχή (!) να λυθεί σύντομα το πρόβλημα. «Ελπίζω σύντομα να είμαστε σε θέση να πούμε κάτι καλύτερο γι’ αυτό», ανέφερε.
«Πακέτο» – «σαλαμοποίηση»- αυξηση κόστους
Από τις απαντήσεις Παναγιωτόπουλου, ωστόσο, προέκυψε μια «θολή» εικόνα ως προς τον τρόπο που θα προχωρήσει το εξοπλιστικό πρόγραμμα, δεδομένων και των προβλημάτων με τα ελληνικά Ναυπηγεία.
Ειδικότερα, εάν θα προχωρήσει μια λύση -«πακέτο» που θα περιλαμβάνει μια ολιστική πρόταση για Ναυπηγεία, νέες φρεγάτες, εκσυγχρονισμό παλαιότερων και ενδιάμεση λύση, ή οι τομείς αυτοί θα «σαλαμοποιηθούν», θα προχωρήσουν ξεχωριστά, ή και κάποιοι εξ’ αυτών θα παραπεμφθούν στις καλένδες.
«Η «πακετοποίηση» δεν είναι απόλυτη», είπε. Και πρόσθεσε: «Εξετάζουμε και την δυνατότητα ευελιξίας όσο αφορά στη διαχείριση του προγράμματος εκσυγχρονισμού, το οποίο αγγίζει το ύψος των 450 εκατομμυρίων ευρώ μετά την αναπροσαρμογή των δεδομένων, όπως τις εισηγήθηκαν το ΠΝ και το ΓΕΕΘΑ. Θεωρούμε ότι ο προηγούμενος προϋπολογισμός των 160 εκατομμυρίων ευρώ δεν κάλυπτε πλήρως και επαρκώς τον εκσυγχρονισμό μέσης ζωής των τεσσάρων ΜΕΚΟ. Χρειαζόταν μεγαλύτερος προγραμματισμός έτσι ώστε ο εκσυγχρονισμός να είναι πραγματικός, σύμφωνα με τις νέες απαιτήσεις».
Από την απάντηση Παναγιωτόπουλου προκύπτει ότι, εκτός του ότι εξετάζεται η «σαλαμοποίηση» του προγράμματος, αποφασίστηκε ήδη η αύξηση του κόστους του εκσυγχρονισμού των ΜΕΚΟ σχεδόν κατα δύο φορές.
Ο ίδιος ανέφερε, επίσης, ότι «δεν έχουν ακόμα υποβληθεί όλες οι προτάσεις, ιδίως για την λεγόμενη «Ενδιάμεση Λύση». Επομένως υπάρχουν κάποιες «ατέλειες» στους φακέλους». Αρα, στο κρίσιμο θέμα της «ενδιάμεσης λύσης», το εξοπλιστικό πρόγραμμα ακόμα κινείται σε ρυθμούς σημειωτόν και καθυστερεί.
Διαφάνεια
Ο υπουργός Άμυνας, απαντώντας στις επικρίσεις του ΣΥΡΙΖΑ ότι η κυβέρνηση δεν έχει ενημερώσει αρκούντως την Βουλή, είπε ότι όσον αφορά τον χαρακτηρισμό του εξοπλιστικού προγράμματος ως «κατεπείγοντος και απορρήτου, το κατεπείγον ανακύπτει από την παντελή έλλειψη εξοπλιστικής δραστηριότητας τα προηγούμενη χρονιά για διάφορους λόγους». Ωστόσο, σημείωσε, «έλλειμμα ενημέρωσης δεν υπήρξε».
Ο ίδιος, επίσης, κατηγόρησε τον ΣΥΡΙΖΑ ότι, όταν ήταν κυβέρνηση, «κινήθηκε πάρα πολύ αργά ως προς την υλοποίηση» εξοπλιστικών προγραμμάτων, κάτι που αφορά «και στο πρόγραμμα της αναβάθμισης των ογδόντα τεσσάρων F-16 στην εκδοχή “Viper”. Δεν κάνατε τίποτα», είπε χαρακτηριστικά.
Αποκλεισμοί
Πάντως, ο ίδιος υποστήριξε ότι «αυτή τη στιγμή, η διαδικασία αξιολόγησης (σ.σ. των προτάσεων για νέο πλοίο) προχωράει με γοργούς ρυθμούς. Πρόσφατα παρουσιάσαμε στον κ. πρωθυπουργό την επιχειρησιακή αξιολόγηση των υφιστάμενων δεδομένων και προτάσεων που έχουμε στα χέρια μας (το ΠΝ). Έγινε δεκτή η εισήγηση να εξεταστούν περαιτέρω δυνατότητες αξιολόγησης προμήθειας των νέων φρεγατών από έξι χώρες».
Κατά αλφαβητική σειρά, είπε, διότι, όπως παρατήρησε, υπάρχει κίνδυνος παρεξήγησης, είναι «η Γαλλία, η Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, οι ΗΠΑ, η Ιταλία και η Ολλανδία. Οι προτάσεις που αποκλείστηκαν, αυτή της Ισπανίας και μία από τις δύο της Γερμανίας ήταν για τεχνικούς λόγους», όπως ισχυρίστηκε ο Ν. Παναγιωτόπουλος, παρ’ ότι, ειδικά για την Ισπανία υπάρχει έντονη φημολογία ότι αποκλείστηκε εξαιτίας των στενών οικονομικών και αμυντικών σχέσεών της με την Άγκυρα.
Κατά τα λεγόμενα Παναγιωτόπουλου, τα καράβια των χωρών που αποκλείστηκαν «ξέφευγαν σε κόστος από τις δυνατότητες που έχουμε -γιατί πληρούσαν τις προϋποθέσεις της επιχειρησιακής αρτιότητας (όλα περίπου τις πληρούν)- και γιατί ήταν πολύ μεγαλύτερα απ’ αυτό που ζητά το ΠΝ».
Και συμπλήρωσε: «Αυτή τη στιγμή αποκλείσαμε από μία γκάμα οκτώ περίπου υποψηφιοτήτων, δυο – τρεις, προκειμένου να προχωρήσουν στον τελικό γύρο. Δεν σημαίνει ότι καταλήξαμε και στον ανάδοχο, αλλά έχουμε τουλάχιστον ένα περιορισμένο εύρος υποψηφιοτήτων μέσα από τις οποίες θα επιλεγεί η τελική. Άρα η επιλογική διαδικασία τελεί σε πλήρη εξέλιξη, μπαίνει στην τελική της φάση, φρονώ ότι θα υπάρξουν αποτελέσματα προς το τέλος του καλοκαιριού».
Υποσχέθηκε, δε, ότι για τις εξελίξεις στο εξοπλιστικό, «φυσικά θα ενημερωθούν όπως πρέπει και οι αρμόδιες Επιτροπές της Βουλής».
Επικρίσεις ΣΥΡΙΖΑ
Από τη μεριά του, ο Γιώργος Τσίπρας, ανέφερε:
1. Ο κ. Παναγιωτόπουλος δεν απάντησε στο ερώτημα για τους λόγους καθυστέρησης των προγραμμάτων του ΠΝ που είναι τα πλέον επείγοντα την ίδια στιγμή που άλλες αποφάσεις που δεν είχαν το χαρακτήρα του επείγοντος όπως για το Αεροπορικό Κέντρο Καλαμάτας ελήφθησαν με εξαιρετική σπουδή και με εξαιρετικά μεγάλο κόστος.
2. Παρά τη ρητή δέσμευση του πρωθυπουργού ότι η απόφαση για τις νέες φρεγάτες θα λαμβανόταν εντός του πρώτου εξαμήνου του 2021, κάτι τέτοιο δεν θα γίνει τελικά. Ο κ. Παναγιωτόπουλος «φρονεί», σύμφωνα με την απάντησή του, ότι «θα υπάρξουν αποτελέσματα προς το τέλος του καλοκαιριού». Οψόμεθα…
3 .Ο κ. Παναγιωτόπουλος επανέλαβε πολλές φορές ότι είναι οι ανάγκες και εισηγήσεις του Πολεμικού μας Ναυτικού που θα καθορίσουν την τελική επιλογή. Ο τονισμός αυτός και προφανής επανάληψη για κάτι θεσμικά αυτονόητο απευθύνεται εντέλει προς στον ερωτώντα βουλευτή της αντιπολίτευσης ή προς το Μέγαρο Μαξίμου;
4. Στο ερώτημα αν έχουν αλλάξει τα επιχειρησιακά κριτήρια των νέων φρεγατών που είχαν καθοριστεί από το ΠΝ επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, και αν τα κριτήρια και αντίστοιχες απαιτήσεις έχουν γνωστοποιηθεί στις ενδιαφερόμενες χώρες, δεν υπήρξε απάντηση. Έγινε ωστόσο μνεία στις ανάγκες του Πολεμικού μας Ναυτικού και στην «εκπεφρασμένη εθνική στρατηγική της υπεράσπισης των ζωτικών συμφερόντων της πατρίδας στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο χωρίς να αποκλίνουμε κατ’ ελάχιστον από αυτή». «Επομένως από πλευράς γεωπολιτικών υπολογισμών εμμένουμε σε αυτά που έχουν προ πολλού αποφασιστεί» που «έχει να κάνει και με την παρουσία της χώρας στο θέατρο της Ανατολικής Μεσογείου, όχι μόνο στο Αιγαίο». Οψόμεθα και για αυτό…
5. Επιβεβαιώθηκε η εκτόξευση του κόστους αναβάθμισης των τεσσάρων ΜΕΚΟ από την κυβέρνηση Μητσοτάκη. Συγκεκριμένα, ο ΥΠΕΘΑ κ. Παναγιωτόπουλος είπε ότι «το πρόγραμμα εκσυγχρονισμού των ΜΕΚΟ είναι ύψους 450 εκατομμυρίων, μετά από αναπροσαρμογή των δεδομένων όπως μας τις εισηγήθηκε το ΠΝ και το ΓΕΕΘΑ, γιατί θεωρούμε ότι ο προηγούμενος προϋπολογισμός των 160 εκατ. δεν κάλυπτε πλήρως και επαρκώς την αναβάθμιση μέσης ζωής των τεσσάρων ΜΕΚΟ».
6. Στην κριτική μου ότι η αυθαίρετη «πακετοποίηση» των τεσσάρων νέων φρεγατών, της αναβάθμισης των 4 φρεγατών τύπου ΜΕΚΟ, της λεγόμενης «ενδιάμεσης λύσης», καθώς και της επένδυσης στα ναυπηγεία, όχι μόνο οδηγεί σε ζημιογόνα για τα εθνικά συμφέροντα χρονική καθυστέρηση και στα τέσσερα ζητήματα αλλά και σε αύξηση του κόστους, δεν υπήρξε επί της ουσίας απάντηση παρά μόνον ότι «η πακετοποίηση δεν είναι απόλυτη», και ότι «εξετάζουμε και τη δυνατότητα ευελιξίας».
7. Έγινε φανερό και από τη συζήτηση της Επίκαιρης Ερώτησης ότι ο ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία είναι διατεθειμένος να βάλει πλάτη στις αναγκαίες επιλογές, πλην όμως θα είναι εξαιρετικά αυστηρός στις περιπτώσεις λοβιτούρας ή διακύβευσης εθνικών συμφερόντων που είτε αυτή αφορά οικονομικές είτε γεωπολιτικές διαστάσεις.
