Τι είναι η “χολή” (χοληδόχος κύστη);
Στην καθομιλουμένη με τον όρο “χολή” εννοούμε τη χοληδόχο κύστη, ένα όργανο σε σχήμα αχλαδιού, αλλά με πολύ μικρότερο μέγεθος που βρίσκεται κάτω από την δεξιά πλευρά του συκωτιού (ήπατος). Σαν ιατρικός όρος η “χολή” είναι το πεπτικό υγρό που παράγεται από το ήπαρ και βοηθά στην πέψη. Έτσι όταν μιλάμε για το όργανο που πάσχει ο σωστός όρος είναι “χοληδόχος κύστη” και όχι “χολή”. Ο σκοπός της χοληδόχου κύστης είναι να συγκεντρώνει τη χολή που έρχεται από το συκώτι και να την απελευθερώνει κατά τη διάρκεια των γευμάτων ώστε να βοηθά στην πέψη. Για να γίνει αυτό η χολή πρέπει να περάσει μέσω στενών σωλήνων (χοληδόχος πόρος) και να φτάσει στο λεπτό έντερο ώστε να αναμιχθεί με την τροφή.
Τι είναι και πως προκαλούνται οι πέτρες στη χοληδόχο κύστη;
Η πιο συχνή πάθηση της χοληδόχου κύστης είναι η χολολιθίαση ή “πέτρες στη χολή”. Οι χολόλιθοι είναι μικρές σκληρές μάζες κυρίως από χοληστερόλη και χολικά άλατα που σχηματίζονται μέσα στη χοληδόχο κύστη και πραγματικά μοιάζουν με πέτρες. Δεν είναι απόλυτα σαφές γιατί μερικοί άνθρωποι σχηματίζουν χολόλιθους. Μέχρι σήμερα δεν υπάρχει τρόπος πρόληψης της χολολιθίασης. Οι πέτρες αυτές μπορεί να εμποδίζουν την ροή της χολής στη χοληδόχο κύστη, με αποτέλεσμα έντονο πόνο, έμετο, δυσπεψία και σε κάποιες περιπτώσεις σοβαρή φλεγμονή και πυρετό (χολοκυστίτιδα). Μια από τις πιο επικίνδυνες επιπλοκές είναι η παγκρεατίτιδα η οποία οφείλετε στην μετακίνηση πολύ μικρών λίθων (<0.5εκ) στα σωληνάκια εκτός της χοληδόχου κύστης. Σπανιότερα μέσα στη χοληδόχο κύστη μπορεί να συνυπάρχουν πολύποδες και δυστυχώς μπορεί να παρουσιαστεί και καρκίνος ειδικά αν οι λίθοι είναι μεγάλοι (>2εκ) και υπάρχουν για πολλά χρόνια.
Πως γίνετε η διάγνωση;
Ο υπέρηχος που πραγματοποιείται από ειδικό ακτινολόγο χρησιμοποιείται για να απεικονίσει τη παρουσία λίθων, πολυπόδων ή φλεγμονής στη χοληδόχο κύστη. Σε ορισμένες πιο σύνθετες περιπτώσεις χρειάζεται να γίνουν ειδικές ακτινολογικές ή γαστρεντερολογικές εξετάσεις για να αξιολογηθεί η νόσος της χοληδόχου κύστης.
Ποια είναι η θεραπεία;
Οι χολόλιθοι δε μπορούν να εξαφανιστούν από μόνοι τους. Μπορούν βέβαια, εάν είναι πολύ μικροί, να μετακινηθούν στα σωληνάκια εκτός της χοληδόχου κύστης με πιθανότητα σοβαρών επιπλοκών. Τα συμπτώματα από τη χολολιθίαση μπορεί να αντιμετωπιστούν προσωρινά με φάρμακα ή με διατροφικές προσαρμογές, όπως η μείωση της πρόσληψης λίπους. Αυτή η αγωγή όμως έχει περιορισμένα και βραχυπρόθεσμα ποσοστά επιτυχίας. Τα συμπτώματα τελικά θα επανέλθουν εκτός και εάν αφαιρεθεί η χοληδόχος κύστη. Η χειρουργική αφαίρεση της χοληδόχου κύστης αποτελεί ασφαλή και σαφώς πιο σύντομη θεραπεία. Η αφαίρεση της χοληδόχου κύστης (Χολοκυστεκτομή) είναι από τις πιο συχνά εκτελούμενες χειρουργικές επεμβάσεις. Η χολοκυστεκτομή πραγματοποιείται σήμερα στην πλειοψηφία των περιπτώσεων λαπαροσκοπικά (Λαπαροσκοπική Χολοκυστεκτομή).
Πως πραγματοποιείται η Λαπαροσκοπική Χολοκυστεκτομή;
Η λαπαροσκοπική χολοκυστεκτομή διενεργείται υπό γενική αναισθησία, ώστε ο ασθενής να κοιμάται καθ’ όλη τη διαδικασία. Όλη η επέμβαση πραγματοποιείται μέσα από 4 μικρές τομές στην κοιλιακή χώρα διαμέτρου περίπου μισού έως ενός εκατοστού. Το χειρουργείο γίνεται με εξειδικευμένα χειρουργικά εργαλεία και με τη βοήθεια λαπαροσκοπίου, μιας ειδικής δηλαδή βιντεοκάμερας που επιτρέπει στο χειρουργό να βλέπει τα εσωτερικά όργανα του ασθενούς σε μεγέθυνση σε οθόνη υψηλής ευκρίνειας. Ο χειρουργός αφαιρεί τη χοληδόχο κύστη μαζί με το περιεχόμενό της (πέτρες, πολύποδες κλπ.) και οι μικρές τομές συρράπτονται. Σε σπάνιες περιπτώσεις και αν ο χειρουργός το κρίνει απαραίτητο μπορεί να χρειαστεί να κάνει μία μεγαλύτερη τομή για την αφαίρεση της χοληδόχου κύστης.
Γενικά, οποιοδήποτε χειρουργική επέμβαση μπορεί να έχει επιπλοκές. Η συντριπτική πλειοψηφία των ασθενών που υποβάλλονται σε λαπαροσκοπική αφαίρεση της χοληδόχου κύστης δεν παρουσιάζουν επιπλοκές. Οι επιπλοκές της λαπαροσκοπικής χολοκυστεκτομής αν και σπάνιες περιλαμβάνουν την αιμορραγία, λοίμωξη και καρδιοαναπνευστικές επιπλοκές. Μπορεί επίσης κατά τη διάρκεια του χειρουργείου να προκληθεί ακούσιος τραυματισμός σε παρακείμενες δομές, όπως ο χοληδόχος πόρος ή το έντερο και να απαιτείται μια άλλη χειρουργική επέμβαση για να γίνει η επιδιόρθωση.
Τι αναμένει ο ασθενείς μετά την επέμβαση;
Η αφαίρεση της χοληδόχου κύστης είναι μία συχνή αλλά συνάμα σοβαρή χειρουργική επέμβαση. Ορισμένοι ασθενείς μπορεί να παρουσιάσουν πόνο ο οποίος αντιμετωπίζεται με τα κατάλληλα φάρμακα. Η ναυτία και ο εμετός δεν είναι ασυνήθιστα. Ο ασθενής μπορεί να πιει νερό και φάει ελαφρά μετά από μερικές ώρες και να επιστρέψει σπίτι του συνήθως σε λιγότερο από 24 ώρες από την επέμβαση ενώ συνηθέστερα είναι σε θέση να επανέλθει στις κανονικές τους δραστηριότητες μέσα σε μια εβδομάδα. Σε γενικές γραμμές, η ανάρρωση πρέπει να είναι σταδιακή. Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν αντιμετωπίζουν κανένα πεπτικό προβλήματα μετά από χολοκυστεκτομή καθώς η χοληδόχος κύστη δεν είναι απολύτως απαραίτητη για την υγιή πέψη. Μερικοί άνθρωποι μπορεί να εμφανίσουν περιστασιακά μη σχηματισμένα κόπρανα μετά την επέμβαση, αλλά το σύμπτωμα αυτό γενικά υποχωρεί με την πάροδο του χρόνου.
Απόλλων Ν. Ζυγομαλάς
Χειρουργός, MSc, PhD, FACS – Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Πατρών
Ολύμπιον Γενική Κλινική Πατρών
Τμήμα Ελάχιστα Επεμβατικής Γενικής και Ογκολογικής Χειρουργικής
Η Κλινική Γενικής Χειρουργικής της Γενικής Κλινικής ΟΛΥΜΠΙΟΝ, στελεχώνεται από έμπειρη ομάδα χειρουργών με πολύχρονη δραστηριότητα στην Ελλάδα και το εξωτερικό, ειδικευμένων στη Γενική Χειρουργική κι εξειδικευμένων στην προχωρημένη (advanced) Λαπαροσκοπική χειρουργική.
Δύναται να αντιμετωπιστούν περιστατικά απ’ όλο το φάσμα της Γενικής Χειρουργικής για καλοήθεις ή ογκολογικές παθήσεις με σύγχρονες μεθόδους κλασσικής, λαπαροσκοπικής κι ελάχιστα επεμβατικής χειρουργικής (Laser, Ραδιοσυχνότητες). Κάποιες περιπτώσεις αντιμετωπίζονται με νοσηλεία “μιας ημέρας”.
Το σύνολο του αναφερόμενου έργου υποστηρίζεται από άρτια εξοπλισμένα διαγνωστικά τμήματα (Μικροβιολογικό, Ακτινολογικό, Ενδοσκοπικό) εντός του ιδίου χώρου.
Διεγχειρητικά διευκολύνεται με υπερσύγχρονο ιατροτεχνολογικό εξοπλισμό και έμπειρο νοσηλευτικό προσωπικό, ενώ το άριστα οργανωμένο Αναισθησιολογικό τμήμα εφαρμόζει τις πιο σύγχρονες και ελάχιστα επιβαρυντικές για τον ασθενή μεθόδους αναισθησίας-αναλγησίας.
Μετεγχειρητικά, εφόσον χρειαστεί, υπάρχει η δυνατότητα υποστήριξης του χειρουργικού ασθενούς σε άρτια εξοπλισμένη και οργανωμένη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας.
Καθημερινά λειτουργούν τακτικά χειρουργικά εξωτερικά ιατρεία.
