Το θέμα δεν είναι αν ο νέος πρόεδρος του Ισραήλ, Ισαάκ Χέρτζογκ, θα πιει καφέ με τον Ταγίπ Ερντογάν, όπως υποσχέθηκε πρόσφατα ο πρώτος στον Τούρκο πρόεδρο, αλλά αν θα είναι γλυκός, με ολίγη ή… πικρός. Πολύ περισσότερο, αν κατά την ανατολίτικη παράδοση, «διαβάσουν» τον καφέ, τι θα δείξει αυτός για την πορεία των ισραηλο-τουρκικών σχέσεων.
Σχέσεις, για τις οποίες, το τελευταίο διάστημα μετά την απομάκρυνση του πρώην πρωθυπουργού του Ισραήλ, Βενιαμίν Νετανιάχου, γίνεται λόγος για επαναθέρμανση. Ενα σενάριο, όμως, το οποίο αντιμετωπίζεται με μεγάλη επιφυλακτικότητα τόσο από το Τελ Αβίβ όσο και από την Αγκυρα, παρά τις περί του αντιθέτου δηλώσεις εκατέρωθεν.
Σύμφωνα με τον ισραηλινό Τύπο, πάντως, κάποια βήματα εξομάλυνσης γίνονται. Ήδη, το πρώτο δειλό, πλην όμως συμβολικό βήμα, είναι η τοποθέτηση πολιτιστικού ακολούθου στην τουρκική πρεσβεία, στο Τελ Αβίβ, μετά από 11 έτη απουσίας. Κάτι που κρίνεται ως προπομπός για να αποκατασταθούν διπλωματικά οι διμερείς σχέσεις.
Παλαιστινιακή γέφυρα
Ακολούθησε, στις 12 Ιουλίου, η τηλεφωνική συνομιλία, διάρκειας μάλιστα 40 λεπτών, Ερντογάν – Χέρτζογκ, όταν ο πρώτος τηλεφώνησε για να συγχαρεί τον ομόλογό του για την ανάληψη των καθηκόντων του.
Ακρως ενδιαφέρον είναι ότι, σύμφωνα με την ιστοσελίδα The Jerusalem Center for Public and State Affairs, η τηλεφωνική συνομιλία πραγματοποιήθηκε κατόπιν προτροπής του επικεφαλής της Παλαιστινιακής Αρχής (Δυτική Οχθη), Μαχμούντ Αμπάς, ο οποίος, κατά την ιστοσελίδα, έχει πολύ καλές σχέσεις με τον Τούρκο πρόεδρο.
Κατά την ιστοσελίδα, Israel Hayom, επρόκειτο για ένα ασυνήθιστο γεγονός, δεδομένου ότι είχαν πολύ καιρό να επικοινωνήσουν οι επικεφαλής των δύο χωρών.
Η τελευταία σημαντική συνομιλία ήταν ανάμεσα στον Νετανιάχου και τον Ερντογάν, στις 22 Μαρτίου 2013, τρία χρόνια μετά το «επεισόδιο» με το τουρκικό πλοίο, Mavi Marmara, που οδήγησε τις σχέσεις των δύο χωρών στο ναδίρ.
Δεν αποκλείεται, επίσης, ότι κάποια στιγμή θα υπάρξει συνομιλία και ανάμεσα στον Ερντογάν και τον νέο πρωθυπουργό του Ισραήλ, Ναφτάλι Μπένετ.
Ο καφές «ψήνεται»
Επιπλέον, πρόσφατα, ο Ι.Χέρτζογκ έστειλε βιντεοσκοπημένο μήνυμα στον Τούρκο πρόεδρο, για την τελετή έναρξης της εκδήλωσης στην έκθεση του Μουσείου Ισλαμικής Τέχνης με τίτλο: «Καφές: Ανατολή και Δύση».
O Ισραηλινός πρόεδρος ανέφερε στο μήνυμά του: «Εάν κάτσεις και πιεις ένα φλιτζάνι καλού καφέ, ακόμα και οι διαφορές και οι διαφωνίες μεταξύ μας δεν μοιάζουν τόσο απειλητικές».
Αργότερα, σύμφωνα με τον ισραηλινό Τύπο, ο Ι.Χέρτζογκ είπε: «Μίλησα με τον Τούρκο πρόεδρο Ερντογάν και άλλους ηγέτες στην περιοχή και είμαι σίγουρος ότι θα καθίσουμε για ένα φλιτζάνι καφέ και θα οδηγήσουμε ολόκληρη την περιοχή σε ένα καλύτερο μέλλον, σε μια καλύτερη μελλοντική πολιτιστική συνεργασία, η οποία θα συνεισφέρει και σε άλλους τομείς».
Ο Ι.Χέρτζογκ, μάλιστα, εξήρε το γεγονός του διορισμού του Σελίμ Οζτούρκ (Selim Öztürk), στη θέση του πολιτιστικού ακολούθου της τουρκικής πρεσβείας στο Τελ Αβίβ.
Από τη μεριά του, ο Τούρκος πολιτιστικός ακόλουθος, απαντώντας στην φιλοφρόνηση του Ισραηλινού προέδρου, απευθύνθηκε στον Ι.Χέρτζογκ μέσω twitter, γράφοντας: «Είμαι σίγουρος ότι ένα φλιτζάνι «τούρκικου καφέ» γύρω από ένα τραπέζι με τους ηγέτες της περιοχής θα συνέβαλε στην επίλυση πολλών προβλημάτων».
Ως γνωστόν, η Αγκυρα έχει προτείνει στην ΕΕ να διοργανώσει Διάσκεψη των χωρών της Ανατολικής Μεσογείου. Κάτι που, έως τώρα, «σέρνεται», δεδομένου ότι δύο χώρες – βασικοί παράγοντες της περιοχής, η Αίγυπτος και το Ισραήλ, δεν έχουν «ξεκαθαρίσει» τις σχέσεις τους με την Τουρκία.
Πάντως, όπως αναφέρει η Israel Hayom, υψηλόβαθμος Τούρκος αξιωματούχος υπογράμμισε με νόημα ότι «η Άγκυρα έχει ήδη στείλει ένα μήνυμα στο Ισραήλ, τοποθετώντας πολιτιστικό ακόλουθο στην πρεσβεία της. Κάποια στιγμή θα πραγματοποιηθεί συνομιλία μεταξύ Ερντογάν και Μπένετ. Αυτό εξαρτάται από τις μελλοντικές εξελίξεις των διμερών σχέσεων».
Ανησυχία στην Αθήνα
Ωστόσο, η πρόσφατη «εισβολή» Ερντογάν στην Αμμόχωστο, «η προκλητική επίσκεψη στη Βόρεια Κύπρο», όπως την χαρακτηρίζει η ισραηλινή ιστοσελίδα, Makor Rishon, και η «σοκαριστική απόφαση» για το άνοιγμα των Βαρωσίων, «μετρίασαν τον ενθουσιασμό, εάν αυτός ποτέ υπήρξε, για τη συνομιλία Χέρτζογκ – Ερντογάν»
Παρά ταύτα, κατά την ιστοσελίδα, η συνομιλία των δύο προέδρων φαίνεται ότι ανησύχησε την Αθήνα. «Ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών πραγματοποίησε σύντομη επίσκεψη στο Ισραήλ, στο φόντο της αναπάντεχης τηλεφωνικής συνομιλίας και της προκλητικής επίσκεψης του Τούρκου προέδρου στη Βόρεια Κύπρο».
Επίσης, συνεχίζει η ιστοσελίδα, «η τηλεφωνική συνομιλία προκάλεσε ανησυχία στην Αθήνα και η Ελληνίδα Πρόεδρος της Δημοκρατίας ρώτησε ευθέως τον Ισραηλινό Πρόεδρο για τις σχέσεις με την Τουρκία, σε τηλεφωνική συνομιλία που είχαν. Ο Χέρτζογκ απάντησε ότι η πολιτική του Ισραήλ έναντι της Ελλάδας δεν άλλαξε, όμως οι Έλληνες δεν ηρέμησαν».
Να σημειωθεί, πάντως, πως, παρά την θεαματική ενδυνάμωση των σχέσεων Ελλάδας – Ισραήλ σε στρατιωτικό και «επενδυτικό» επίπεδο, καθώς και σε πωλήσεις οπλικών συστημάτων προς την Ελλάδα, δεν είναι λίγοι εκείνοι οι Ισραηλινοί αναλυτές, οι οποίοι χαρακτηρίζουν ως «ανεπαρκή» τον «άξονα του Αιγαίου», που δεν μπορεί να υποκαταστήσει έναν άξονα Ισραήλ – Τουρκίας.
Ως γνωστόν, στο παρελθόν οι σχέσεις Ισραήλ – Τουρκίας ήταν στρατηγικής σημασίας. Μέχρι τη στιγμή που Ερντογάν και Νετανιάχου βρέθηκαν σε τροχιά ανοικτής σύγκρουσης. Ιδιαίτερα μετά το 2010, στη συμμαχία Ελλάδας – Ισραήλ βασίστηκε η προσπάθεια για δημιουργία αντισταθμίσματος στην απώλεια της Τουρκίας.
Ετσι, το Ισραήλ -και με τις «επενδύσεις», όπως στην Καλαμάτα, και με τις συνεκπαιδεύσεις στο Αιγαίο και την Κρήτη, και με τις πωλήσεις οπλικών συστημάτων του- αποκτά ένα «στρατηγικό βάθος», μέσω της Ελλάδας. Μένει να φανεί, βέβαια, κατά πόσον μια τέτοια «συμμαχία» που δείχνει να οικοδομείται προκειμένου να διαρκέσει, θα έχει πραγματικά βάθος χρόνου και δεν θα έχει μονόπλευρα οφέλη.
Ισραήλ-Αίγυπτος: Τεστ για τον Ερντογάν
Κατά την ιστοσελίδα, The Jerusalem Center for Public and State Affairs, «η Τουρκία προσπαθεί να έρθει πιο κοντά στο Ισραήλ, εξαιτίας σειράς οικονομικών και πολιτικών λόγων. Ο Ερντογάν καταλαβαίνει ότι η πολιτική του επέφερε ζημία στην Τουρκία. Το Ισραήλ, όμως, πρέπει τώρα να τεστάρει τις τουρκικές προθέσεις σε μια σειρά από βήματα».
Σύμφωνα με το δημοσίευμα, εάν ο Ερντογάν επιθυμεί να βελτιώσει τις σχέσεις με το Ισραήλ, θα πρέπει:
-«Να κλείσει το γραφείο του στρατιωτικού σκέλους της «Χαμάς» στην Κωνσταντινούπολη και να απελάσει όλους τους τρομοκράτες της οργάνωσης».
Ως γνωστόν, το Τελ Αβίβ χαρακτηρίζει την οργάνωση, «Χαμάς», η οποία ελέγχει την Λωρίδα της Γάζας, με τις ψήφους των κατοίκων της, ως τρομοκρατική.
Η «Χαμάς» εκτιμάται ότι έχει αυξήσει τη δύναμή της και σε σχέση με την PLO που ελέγχει την Δυτική Οχθη. Κατά την τελευταία αντιπαράθεση Ισραήλ – Χαμάς, η Τουρκία στήριξε ανοικτά την παλαιστινιακή οργάνωση.
Ο «όρος» που αναφέρεται πάντως στο δημοσίευμα είναι ακριβώς ο ίδιος με τον όρο που βάζει το Κάϊρο στην Αγκυρα, προκειμένου να εξομαλυνθούν οι σχέσεις Αιγύπτου – Τουρκίας. Ειδικότερα, ζητάει την κεφαλή επί πίνακι των ηγετικών στελεχών των Αιγυπτίων Αδελφών Μουσουλμάνων που έχουν βρει καταφύγιο στην Τουρκία. Οπως επίσης να μπει λουκέτο στα ΜΜΕ των Αδελφών Μουσουλμάνων.
Μένει να φανεί κατά πόσον είναι διατεθειμένη η Αγκυρα να «πουλήσει» τόσο της Χαμάς όσο και τους Αδελφούς Μουσουλμάνους, προκειμένου να αποκαταστήσει, όπως ο ίδιος ο Ερντογάν δηλώνει ότι επιθυμεί, τις σχέσεις της με τις δύο χώρες.
-«Να σταματήσει η ρητορική Ερντογάν κατά του Ισραήλ και των ηγετών του».
-«Να σταματήσουν οι επιθέσεις της Τουρκίας κατά του Ισραήλ στους διεθνείς θεσμούς και Οργανισμούς».
Υπό αυτούς τους όρους, καταλήγει ο ιστότοπος, και εάν δεχθεί τα παραπάνω ο Ερντογάν, μπορεί να υπάρξει αντικείμενο συνεννόησης. Οπως και να’ χει, όμως, το Ισραήλ πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικό έναντι της Τουρκίας.
