Τις συνθήκες μετάβασης στην πλήρη κανονικότητα -με τον κορωνοϊό, ωστόσο, ακόμη δυναμικά παρόντα- προετοιμάζει πυρετωδώς το στενό κυβερνητικό επιτελείο ώστε η χώρα να βρεθεί σε φάση επανεκκίνησης μέσα στον Σεπτέμβριο. Παρότι η έντονη τουριστική κίνηση, αλλά και η κατάσβεση των πυρκαγιών έχουν απορροφήσει το κυβερνητικό έργο και μαζί τα φώτα της δημοσιότητας, αλλεπάλληλα σχέδια και εναλλακτικά σενάρια επεξεργάζεται -μακριά από τα… ραντάρ- το Μέγαρο Μαξίμου ώστε να αποτυπωθεί τις αμέσως επόμενες ημέρες ο οδικός χάρτης του φετινού χειμώνα.
Ως κομβική ημερομηνία στο κυβερνητικό ημερολόγιο έχει ήδη καταγραφεί η Δευτέρα 23η Αυγούστου, οπότε και επιστρέφει στις εργασίες της η Βουλή, σηματοδοτώντας και επισήμως την έναρξη του νέου πολιτικού κύκλου. Στο πλαίσιο αυτό, δεν αποκλείεται -ακόμη και με το καλημέρα της κοινοβουλευτικής λειτουργίας- ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης να απευθυνθεί προς τον ελληνικό λαό περιγράφοντας όλο τον διάδρομο της επαναφοράς στους κανονικούς ρυθμούς ζωής. Η εντατική προετοιμασία, άλλωστε, για τον φετινό χειμώνα αντανακλάται στη δέσμευση του πρωθυπουργού ότι «η χώρα δεν θα ξανακλείσει», καθώς επισκεπτόμενος το Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Ηρακλείου ο κ. Μητσοτάκης ανέφερε -με ορίζοντα τη νέα περίοδο- ότι «η οικονομία και η κοινωνία θα εξακολουθούν να δουλεύουν, θα πρέπει να τηρούμε τα ελάχιστα μέτρα προστασίας και θα είμαστε αυστηροί σε αυτά τα λίγα τα οποία ζητάμε».
Κατεξοχήν όχημα στην πορεία προς την κανονικότητα τον φετινό χειμώνα είναι το εμβόλιο, αφού για το κυβερνητικό επιτελείο η εξάπλωση του κορωνοϊού έχει καταστεί πλέον «πανδημία για τους ανεμβολίαστους», οι οποίοι με τη σειρά τους αναμένεται να αισθανθούν από τον Σεπτέμβριο και εξής ακόμη πιο έντονη την κοινωνική πίεση, αλλά και το κόστος της επιλογής τους στην τσέπη τους. Ηδη στις συζητήσεις που εξελίσσονται αυτή την περίοδο, σύμφωνα με πληροφορίες, οι ανεμβολίαστοι θα αναγκαστούν να απέχουν εκ των πραγμάτων «από κάθε είδους μαζικότητα», καθώς ο εμβολιασμός ως βασική προϋπόθεση θα καλύψει σχεδόν όλο το φάσμα της καθημερινής δραστηριότητας. Πηγές με γνώση των σχετικών συζητήσεων περιγράφουν χαρακτηριστικά ότι «πρακτικά αυτό το χειμώνα όποιος είναι ανεμβολίαστος θα κάτσει σπίτι», αφού το πιστοποιητικό εμβολιασμού θα συνιστά το μόνο εισιτήριο για κάθε έξοδο προς την κοινότητα.
Στην κατεύθυνση αυτή, σχεδόν ειλημμένη είναι η απόφαση παράτασης επ’ αόριστον των μέτρων που ισχύουν σήμερα (και μέχρι τις 31 Αυγούστου) σε εστίαση, διασκέδαση και ψυχαγωγία, ενώ με τον ίδιο μηχανισμό εισόδου, δηλαδή την επίδειξη πιστοποιητικού εμβολιασμού, θα επιτρέπεται και η είσοδος σε όλα τα καταστήματα λιανικής, αλλά και στα μεγάλα εμπορικά κέντρα. Την έλευση των αυστηρών πρωτοκόλλων το ερχόμενο φθινόπωρο προανήγγειλε στα μέσα της εβδομάδας και ο υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Αδωνις Γεωργιάδης, εξηγώντας ότι «προφανώς οι εμβολιασμένοι θα έχουν προτεραιότητα» στην αγορά έναντι των ανεμβολίαστων.
Η εφαρμογή του μέτρου της υποχρεωτικής επίδειξης πιστοποιητικού εμβολιασμού για το λιανεμπόριο θα είχε κιόλας ενεργοποιηθεί αν οι αποδόσεις του ελληνικού τουρισμού δεν ήταν τόσο ικανοποιητικές παρά τις αντιξοότητες της πανδημίας, εμφανίζοντας σημάδια επέκτασης της φετινής σεζόν μέχρι τα μέσα Σεπτεμβρίου. Εκτοτε, όμως, επαγγελματίες και επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα θα αναγκαστούν να επιταχύνουν για να προσαρμοστούν στο κυβερνητικό πλάνο του φετινού χειμώνα, ενώ αποφάσεις αναμένονται μέσα στο φθινόπωρο και αναφορικά με την επέκταση του μέτρου του υποχρεωτικού εμβολιασμού στο Δημόσιο.
Αναφερόμενος σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο ο υπουργός Εσωτερικών, Μάκης Βορίδης, τόνισε ότι οι τελικές αποφάσεις θα εξαρτηθούν από την ίδια την έκβαση της πανδημίας, εξηγώντας παράλληλα ότι «στο τέλος Οκτωβρίου θα δούμε τι είναι εκείνο που χρειάζεται να γίνει» ως προς τον υποχρεωτικό εμβολιασμό, με επίκεντρο τις δημόσιες υπηρεσίες «που έρχονται σε επαφή με πολύ κόσμο». Παράλληλα, ο αριθμός των κρουσμάτων, αλλά κυρίως των νοσηλειών τους πρώτους φθινοπωρινούς μήνες θα κατευθύνει και τα όποια νέα ερωτήματα της κυβέρνησης προς την Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής ως προς την υποχρεωτικότητα των εμβολιασμών σε συγκεκριμένες επαγγελματικές ομάδες, προκειμένου αυτή με τη σειρά της να αποφανθεί θετικά ή αρνητικά. Στη λίστα των κυβερνητικών προτεραιοτήτων οι εκπαιδευτικοί ακολουθούν τους υγειονομικούς, παρότι ο πρωθυπουργός έκρινε ότι στην παρούσα συγκυρία ο εμβολιασμός της εκπαιδευτικής κοινότητας δεν θα είναι υποχρεωτικός. Αντίθετα, με την επίδειξη εργαστηριακών τεστ οι ανεμβολίαστοι εκπαιδευτικοί κατά την προσέλευσή τους στις εκπαιδευτικές μονάδες θα μπορούν να μπουν στις αίθουσες.
Πρεμιέρα για την αναστολή
Στο ενδιάμεσο, ολοκληρώνεται στις 15 Αυγούστου ο πρώτος κύκλος υποχρεωτικού εμβολιασμού για τους εργαζόμενους στις δημόσιες και ιδιωτικές Μονάδες Φροντίδας Ηλικιωμένων και ατόμων με αναπηρία, ενώ μέχρι την 1η Σεπτεμβρίου θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί και η πρώτη δόση του υποχρεωτικού εμβολιασμού για όλους τους υγειονομικούς τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα, σύμφωνα με την τροπολογία του υπουργείου Υγείας που ψηφίστηκε λίγο πριν από τη θερινή ανάπαυλα της Βουλής, αφήνοντας ανοιχτό το παράθυρο επέκτασης του μέτρου και για άλλες επαγγελματικές ομάδες.
Συγκεκριμένα, η εφαρμοστική περίοδος της νομοθετικής διάταξης για την υποχρεωτικότητα των εμβολιασμών ξεκινά -χωρίς καμία αναβολή- από τις 16 Αυγούστου και εξής, οπότε και οι εργαζόμενοι σε δομές φιλοξενίας ηλικιωμένων και ΑμΕΑ τίθενται σε επ’ αόριστον αναστολή εργασίας σε περίπτωση που αρνηθούν να εμβολιαστούν. Ειδικότερα, το προσωπικό των δομών αυτών τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα θα πρέπει να προσέρχεται στον χώρο εργασίας του από τις 16 Αυγούστου και εξής έχοντας υποβληθεί τουλάχιστον στην πρώτη δόση του εμβολιασμού. Αν κάποιος εργαζόμενος στις προνοιακές δομές δεν έχει ολοκληρώσει μέχρι τότε την πρώτη δόση του εμβολιασμού του, τίθεται αυτόματα σε επ’ αόριστον αναστολή εργασίας (μέχρι τη λήξη της πανδημίας), ενώ ο εργοδότης του υποχρεούται να δηλώσει άμεσα τη μετάβασή του σε καθεστώς αναστολής στο πληροφοριακό σύστημα «Εργάνη», χωρίς αυτή να συνιστά αναγγελία απόλυσης.
Ταυτόχρονα, τον αριθμό των ανεμβολίαστων εργαζομένων που θα τεθούν σε αναστολή εργασίας θα αναπληρώσουν με τρίμηνες συμβάσεις νέοι εργαζόμενοι τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα, όπου αυτό κριθεί απαραίτητο. Και αυτό γιατί στοίχημα για την κυβέρνηση αποτελεί η εξάλειψη κάθε πιθανότητας υποστελέχωσης των ευαίσθητων αυτών δομών. Για τον σκοπό αυτό αναμένεται να αξιοποιηθεί -ειδικά στον δημόσιο τομέα- η τεχνογνωσία, αλλά και η ταχύτητα με την οποία αποκτήθηκε τον Μάρτιο του 2020 το προσωπικό στις δημόσιες προνοιακές δομές, όταν δηλαδή αυξήθηκε κατά το 1/3 μέσα σε μόλις τρεις εβδομάδες, ώστε να αναπληρωθούν λειτουργικά κενά από εργαζομένους που νοσούσαν από κορωνοϊό ή έκαναν χρήση της άδειας ειδικού σκοπού.
Με νωπή την περσινή εμπειρία, έχουν δρομολογηθεί όλες οι τεχνικές λεπτομέρειες ώστε από τις 16 Αυγούστου και μετά οποιαδήποτε κενά προκύψουν στο προσωπικό των προνοιακών δομών να καλυφθούν γρήγορα από νέες προσλήψεις ορισμένου χρόνου. Κενά, ωστόσο, που δύσκολα μπορεί να χαρακτηριστούν αμελητέα, με δεδομένο ότι το ποσοστό των εμβολιασμένων εργαζομένων στις ιδιωτικές προνοιακές δομές υπολογίζεται μέχρι σήμερα περίπου σε ποσοστό 65%, ενώ είναι ακόμη χαμηλότερα στις δημόσιες δομές, όπου ξεπερνά μόλις το 45% του συνολικού δυναμικού τους. Στον αντίποδα, πολύ υψηλή προσέλευση στα εμβολιαστικά κέντρα καταγράφεται μεταξύ των ηλικιωμένων που φιλοξενούνται στις δομές αυτές, καθώς οι εμβολιασμένοι στις ιδιωτικές δομές υπολογίζονται περίπου στο 85% στο γενικό σύνολο, ενώ το ίδιο ποσοστό προσδιορίζεται στο 77% για τα δημόσια προνοιακά κέντρα, σημειώνοντας μάλιστα ανοδική τάση.
Μιλώντας στο «ΘΕΜΑ» η κυρία Δόμνα Μιχαηλίδου, υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, αρμόδια για θέματα Κοινωνικής Αλληλεγγύης, ανέφερε: «Δεν έχουμε την πολυτέλεια να συζητάμε το αυτονόητο. Οποιος θέλει να εργάζεται στις δομές φροντίδας ηλικιωμένων και ανθρώπων με αναπηρία έχει τουλάχιστον αυτή τη στοιχειώδη υποχρέωση, να μην είναι ο ίδιος φορέας κινδύνου. Στόχος μας είναι να εμβολιαστούν όλοι: εργαζόμενοι, συνεργάτες και διοίκηση. Η μόνη ασφαλιστική δικλίδα που διαθέτουμε απέναντι στην πανδημία είναι τα ασφαλή εμβόλια, τα οποία έχουν ήδη δοκιμαστεί σε εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο και οφείλουμε να την αξιοποιήσουμε». «Διασφαλίζουμε, λοιπόν, τη ζωή των ηλικιωμένων μας με όλα τα εργαλεία που έχουμε. Από τις 16 Αυγούστου μόνο εμβολιασμένοι θα φροντίζουν τους ωφελούμενους σε δημόσιες και ιδιωτικές δομές φροντίδας. Η προστασία όλων των ευάλωτων συμπολιτών μας είναι καθήκον μας», τονίζει η κυρία Μιχαηλίδου, καταλήγοντας: «Είναι ο μόνος τρόπος να είμαστε συνεπείς απέναντι στις γιαγιάδες και τους παππούδες μας».
Ειδικά για τους ηλικιωμένους, ο επόμενος κρίκος στην εμβολιαστική αλυσίδα τοποθετείται στα τέλη Αυγούστου ή το αργότερο στις αρχές Σεπτεμβρίου, οπότε θα ξεκινήσει η χορήγηση της τρίτης δόσης, εφόσον η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών ανάψει το πράσινο φως. Σύμφωνα με τον γενικό γραμματέα Πρωτοβάθμιας Υγείας, Μάριο Θεμιστοκλέους, η Επιτροπή αναμένεται να κινηθεί σε τρεις άξονες: ανάλογα με την ηλικία, την ανοσιακή απόκριση, π.χ. ανοσοκατεσταλμένοι, και τον χρόνο που έγινε ο εμβολιασμός, ακολουθώντας και το ευρωπαϊκό παράδειγμα.
Γλίτωσαν τα πανηγύρια
Στο μεταξύ, έντονος προβληματισμός υπήρξε τις τελευταίες ημέρες στα κυβερνητικά κλιμάκια αναφορικά με τη διοργάνωση των παραδοσιακών πανηγυριών του Δεκαπενταύγουστου ανά την Ελλάδα, καθώς η ενδοοικογενειακή μετάδοση της μετάλλαξης «Δέλτα» εικάζεται ότι θα εκτοξευθεί τις ημέρες του εορτασμού. Με δεδομένο μάλιστα ότι στα κυβερνητικά μέτρα που είχαν ληφθεί στις αρχές Ιουλίου προβλέπεται ότι τα πανηγύρια υπάγονται πλέον στους «γενικούς όρους» προστασίας από τον κορωνοϊό, δηλαδή επιτρέπονται μόνο καθήμενοι, απαγορεύεται ο χορός, είναι υποχρεωτική η τήρηση αποστάσεων 1,5 μέτρου και η χρήση αντισηπτικών, στο τραπέζι των κυβερνητικών συζητήσεων έπεσε και η πιθανότητα ακύρωσής τους φέτος, σκέψη που όμως εγκαταλείφθηκε, με την απαγόρευσή τους να υιοθετείται μόνο σε περιοχές όπου παρατηρείται ιδιαίτερη επιδημιολογική επιβάρυνση (τοπικό lockdown) τις ημέρες εκείνες.
Μέτρα επιστροφής
Με ειδικό επιχειρησιακό σχέδιο ελέγχου των επιστροφών από τα νησιά ετοιμάζεται να αντιμετωπίσει η κυβέρνηση το κύμα των εκδρομέων του Δεκαπενταύγουστου, καθώς θα ενισχυθούν τις επόμενες ημέρες με επιπρόσθετες δυνάμεις και μέχρι τα τέλη Αυγούστου οι λιμενικές αρχές σε Μύκονο, Πάρο, Τήνο, Νάξο και άλλους δημοφιλείς νησιωτικούς προορισμούς, ενώ νέα κλιμάκια έχουν σπεύσει ήδη στη Σαντορίνη και τη Φολέγανδρο προκειμένου να εντατικοποιηθούν οι έλεγχοι κατά την επιβίβαση στα πλοία της επιστροφής. Για όσους δεν διαθέτουν πιστοποιητικό εμβολιασμού ή υποχρεωτικό πιστοποιητικό νόσησης σταθερά παραμένει το self test όταν εγκαταλείψουν τα νησιά προς τα αστικά κέντρα.
Την ίδια ώρα, εκτός από την πανδημία, τοπικά επιχειρησιακά σχέδια για την αντιπυρική περίοδο έχει εκπονήσει το υπουργείο Ναυτιλίας μπροστά στο ενδεχόμενο εκδήλωσης τυχόν νέων πυρκαγιών την περίοδο του Δεκαπενταύγουστου. Σε συνεργασία με τη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας, σκάφη του Λιμενικού θα σπεύδουν αμέσως μόλις ειδοποιούνται για την εκδήλωση πυρκαγιάς στην επίμαχη περιοχή, ενώ με τη σειρά τους θα ενημερώνουν ταυτόχρονα τα παραπλέοντα ιδιωτικά σκάφη και φέρι μποτ θέτοντάς τα σε ετοιμότητα. Με αυτό το μοντέλο, χρειάστηκαν λιγότερο από 30 λεπτά για να προσέλθουν τα σκάφη και συνολικά μιάμιση ώρα για την εκκένωση του οικισμού διά θαλάσσης στις Ροβιές Ευβοίας, συμβάλλοντας έτσι στην ταχεία απομάκρυνση των πολιτών από τις πύρινες ζώνες.
