Δύο δεκαετίες μετά τον περιορισμό τους στην αφγανική επαρχία από τις αμερικανικές δυνάμεις σε συνεργασία με τοπικούς φυλάρχους, το ακραίο ισλαμιστικό κίνημα των Ταλιμπάν ανέκτησε την πλήρη εξουσία στο Αφγανιστάν την Κυριακή.
Οι Ταλιμπάν, που στη γλώσσα της φυλής των Παστούν σημαίνει «Φοιτητές», εμφανίστηκαν το 1994 κοντά στην πόλη Κανταχάρ, στον αφγανικό Νότο.
Επρόκειτο για μια από τις ένοπλες ομάδες που μάχονταν στον εμφύλιο πόλεμο του Αφγανιστάν για τον έλεγχο της χώρας μετά την απόσυρση των Σοβιετικών και την επακόλουθη κατάρρευση της τοπικής κυβέρνησης.
Οι Ταλιμπάν αρχικά άντλησαν υποστηρικτές από τους λεγόμενους μαχητές Μουτζαχεντίν, οι οποίοι με τη στήριξη των Ηνωμένων Πολιτειών είχαν εκδιώξει τις Σοβιετικές δυνάμεις στη δεκαετία του 1980.
Μέσα σε δύο έτη οι Ταλιμπάν είχαν αποκλειστικό έλεγχο σχεδόν στο σύνολο της χώρας, ανακοινώνοντας τη δημιουργία ενός ισλαμιστικού εμιράτου το 1996 με μια σκληρή ερμηνεία του ισλαμικού νόμου. Άλλες ομάδες Μουτζαχεντίν αποσύρθηκαν στον Βορρά της χώρας.
Μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου του 2001 στις ΗΠΑ από την Αλ Κάιντα, συμμαχικές δυνάμεις με επικεφαλής του Αμερικανούς εισέβαλαν στην Καμπούλ δύο μήνες αργότερα, υπό την κάλυψη εκτεταμένων αεροπορικών επιθέσεων.
Οι Ταλιμπάν αποσύρθηκαν σε απόμακρα σημεία του Αφγανιστάν, από όπου ξεκίνησαν αντάρτικο κατά της επίσημης αφγανικής κυβέρνησης και των Δυτικών συμμάχων της.
Ιδρυτής και αρχικός ηγέτης των Ταλιμπάν ήταν ο περιώνυμος Μουλάς Μοχάμεντ Ομάρ, που έσπευσε να κρυφτεί μετά την ανατροπή των Ταλιμπάν το 2001. Ήταν μάλιστα τόσο καλά κρυμμένος ώστε ο θάνατός του το 2013 επιβεβαιώθηκε δύο ολόκληρα χρόνια αργότερα, από τον γιο του.
Η ιδεολογία των Ταλιμπάν
Κατά την πενταετή περίοδο της κυριαρχίας του στο Αφγανιστάν οι Ταλιμπάν επέβαλαν μια σκληρή εκδοχή της Σαρία. Οι γυναίκες απαγορευόταν να εργάζονται ή να σπουδάζουν και είχαν περιοριστεί κατ’ οίκον, εκτός αν συνοδεύονταν από κάποιον άνδρα.
Οι δημόσιες εκτελέσεις και διαπομπεύσεις ήταν συνήθεις, απαγορεύθηκαν οι Δυτικές κινηματογραφικές ταινίες και τα βιβλία, ενώ πολλά έργα τέχνης κηρύχθηκαν βλάσφημα βάσει του Ισλάμ και κατεστράφησαν.
Οι Ταλιμπάν κατηγορούνται από τους αντιπάλους και τη Δύση ότι τώρα επιθυμούν να επιστρέψουν στο ίδιο στιλ διακυβέρνησης της χώρας, αν και το ισλαμιστικό κίνημα το αρνείται. Νωρίτερα φέτος ισχυρίστηκε ότι επιθυμεί ένα «αυθεντικό ισλαμιστικό σύστημα», για το Αφγανιστάν, που θα φροντίζει για τα δικαιώματα των γυναικών και των μειονοτήτων σύμφωνα με τις πολιτιστικές παραδόσεις και τους θρησκευτικούς κανόνες.
Ωστόσο υπάρχουν ήδη ενδείξεις ότι οι Ταλιμπάν έχουν ήδη αρχίσει σε ορισμένες περιοχές να απαγορεύουν την εργασία των γυναικών.
Διεθνής αναγνώριση
Μόνο τέσσερις χώρες, περιλαμβανομένου του γειτονικού Πακιστάν, αναγνώρισαν τους Ταλιμπάν ως τη νόμιμη κυβέρνηση του Αφγανιστάν όταν ήταν στην εξουσία. Όλες οι άλλες χώρες, καθώς και ο ΟΗΕ, αναγνώριζαν αντί των Ταλιμπάν τη Βόρεια Συμμαχία, μια ομάδα που ήλεγχε περιοχές βορείως της Καμπούλ ως τη νόμιμη κυβέρνηση εν αναμονή.
Οι ΗΠΑ και ο ΟΗΕ επέβαλαν κυρώσεις στους Ταλιμπάν, και οι περισσότερες χώρες πλέον δεν δείχνουν διατεθειμένες να αναγνωρίσουν διπλωματικά το καθεστώς των ακραίων Ισλαμιστών.
Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών δήλωσε στις αρχές Αυγούστου ότι το Αφγανιστάν κινδυνεύει να καταστεί κράτος του διεθνούς περιθωρίου εάν οι Ταλιμπάν πάρουν την εξουσία και προβούν σε ωμότητες.
Ωστόσο άλλες χώρες, όπως η Κίνα, έχουν αρχίσει να δίνουν προσεκτικά σημάδια ότι μπορεί να αναγνωρίσουν τους Ταλιμπάν ως ένα νόμιμο καθεστώς.
