Αντιδράσεις προκαλεί η πρόθεση του υπουργείου Περιβάλλοντος να θεσπίσει εισιτήριο για την επίσκεψη στον Εθνικό Δρυμό του Ολύμπου. Το μέτρο, που είναι γενικά διαδεδομένο σε πολλές χώρες της Ε.Ε. ως πηγή εσόδων για τις προστατευόμενες περιοχές, εφαρμόζεται στη χώρα μας μόνο στο φαράγγι της Σαμαριάς, ενώ επρόκειτο να ισχύσει από φέτος και στο θαλάσσιο πάρκο της Αλοννήσου, «αναβλήθηκε» όμως μετά τις αντιδράσεις. Σημαντικό ζήτημα είναι το πού θα καταλήγουν τα έσοδα, καθώς σήμερα δεν υπάρχει μηχανισμός που να διασφαλίζει ότι θα επιστρέψουν στην προστατευόμενη περιοχή.
Προ ημερών «διέρρευσε» σχέδιο υπουργικής απόφασης (η οποία ωστόσο δεν έχει υπογραφεί), που προβλέπει τη θέσπιση ημερήσιου εισιτηρίου 6 ευρώ ανά άτομο και 12 ευρώ για κάθε Ι.Χ. Στο σχέδιο δίνεται δυνατότητα ετήσιου «πάσου» στην τιμή των 40 ευρώ και στο μισό (20 ευρώ) για τους μόνιμους κατοίκους της περιοχής. Χθες, ο Οργανισμός Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (ΟΦΥΠΕΚΑ, που θα υποκαταστήσει τους φορείς διαχείρισης των προστατευόμενων περιοχών) εξέδωσε ανακοίνωση, σημειώνοντας ότι η συζήτηση βρίσκεται ακόμα σε εξέλιξη και η όποια απόφαση θα πρέπει να εγκριθεί από το διοικητικό συμβούλιο του φορέα του Ολύμπου και φυσικά της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου.
«Το οριστικό κείμενο θα υπογραφεί μετά την έκδοση του Προεδρικού Διατάγματος για τον Ολυμπο, που έχει σταλεί προς υπογραφή στην Πρόεδρο της Δημοκρατίας και αφού προηγηθεί συζήτηση με τοπικούς φορείς και άλλους εμπλεκόμενους», αναφέρει στην «Κ» ο Γιάννης Μητσόπουλος, γενικός διευθυντής του ΟΦΥΠΕΚΑ. «Η θέσπιση εισιτηρίου σε τμήματα προστατευόμενων περιοχών είναι κάτι ευρέως διαδεδομένο στην Ευρώπη. Θα δημιουργήσει έσοδα για τον φορέα, ώστε να μπορεί να ανταποκριθεί καλύτερα στον ρόλο του: να πραγματοποιεί καθαρισμό και συντήρηση των μονοπατιών, να βελτιώσει τις υποδομές, να προσφέρει συγκοινωνία, ξεναγήσεις».
Το υπουργείο Περιβάλλοντος σκοπεύει να επεκτείνει το μέτρο και σε άλλες περιοχές, όχι μόνο για τα έσοδα αλλά και για να ελέγξει την επισκεψιμότητα. «Ανάμεσα στις περιοχές που εξετάζουμε είναι το Ελαφονήσι και ο Μπάλος στην Κρήτη, η Διαδιά, η λίμνη Κερκίνη, περιοχές με υψηλή επισκεψιμότητα. Η θέσπιση εισιτηρίου είναι κοινή πρακτική στο εξωτερικό ως μέτρο πρόληψης, ελέγχου της πρόσβασης του κόσμου και βέβαια της δημιουργίας ενός ανταποδοτικού πόρου για την περιοχή».
«Τι θα προσφέρει;»
Ενας από τους φορείς που αντέδρασαν στο κείμενο που δημοσιοποιήθηκε είναι η Ελληνική Ομοσπονδία Ορειβασίας – Αναρρίχησης. «Δεν διαφωνούμε επί της αρχής με το εισιτήριο. Και στις Αλπεις υπάρχει εισιτήριο 3 ευρώ. Είναι όμως εισιτήριο εισόδου και όχι ημερήσιας διαμονής και αντιστοιχεί σε ασφάλιση του ορειβάτη. Στις Αλπεις το κινητό έχει σήμα παντού και αν σου συμβεί κάτι, μέσα σε δέκα λεπτά θα έρθει με ελικόπτερο ομάδα διάσωσης να προσφέρει βοήθεια», λέει ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας, Νίκος Κοντός. «Στον Ολυμπο τι θα προσφέρει το έσοδο από το εισιτήριο; Μέχρι σήμερα τους καθαρισμούς και τη συντήρηση των μονοπατιών την κάνουν τα μέλη μας. Κατά τη γνώμη μας, πρέπει κατ’ αρχήν το υπουργείο να ζητήσει και τη δική μας άποψη, μιας και η Ομοσπονδία διαχειρίζεται δύο καταφύγια στο βουνό. Οσον αφορά το εισιτήριο, εκτιμώ ότι θα πρέπει να είναι μικρότερο, να αφορά την είσοδο ανεξαρτήτως ημερών, να διασφαλιστεί ότι θα διατεθεί για την προστατευόμενη περιοχή και να αντιστοιχεί σε συγκεκριμένες ανταποδοτικές δράσεις».
Στην Αλόννησο, πάντως, η απόφαση του υπουργείου Περιβάλλοντος να θεσπίσει εισιτήριο για τη διέλευση ή την παραμονή μέσα στην Α ζώνη του Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου δεν εφαρμόστηκε ποτέ. Η σχετική απόφαση ελήφθη πέρυσι και επρόκειτο να εφαρμοστεί από το φετινό καλοκαίρι (ενδεικτικά, 11 ευρώ ανά άτομο, 67 ευρώ για ένα σκάφος 10 μέτρων). «Το ύψος του εισιτηρίου αποφασίστηκε με βάση οικονομοτεχνική μελέτη και μάλιστα δημιουργήθηκε και μια πλατφόρμα ώστε να καταβάλλεται ηλεκτρονικά», λέει ο διευθυντής του φορέα διαχείρισης του πάρκου, Σπύρος Ιωσηφίδης. «Υπήρξαν ωστόσο πολλές αντιδράσεις από τοπικούς φορείς, βουλευτές, επαγγελματίες που κάνουν ημερήσιες εκδρομές με καραβάκια από Αλόννησο και Σκόπελο και αλιείς από άλλες περιοχές (οι ντόπιοι εξαιρέθηκαν), κατατέθηκαν μάλιστα και δύο προσφυγές στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Οι αντιδράσεις φαίνεται ότι προβλημάτισαν την πολιτική ηγεσία, που αποφάσισε να μειώσει το εισιτήριο κατά 50% για φέτος λόγω κορωνοϊού, όμως η σχετική απόφαση δεν εκδόθηκε ακόμα και έτσι το μέτρο απλά δεν εφαρμόστηκε. Σε κάθε περίπτωση, η είσπραξή του θα ήταν μια δύσκολη υπόθεση καθώς τα μέσα του λιμενικού είναι περιορισμένα, ενώ οι φύλακες του φορέα δεν έχουν δικαίωμα να πραγματοποιήσουν ελέγχους σε σκάφη και να επιβάλλουν πρόστιμα».
Η Σαμαριά
H μόνη προστατευόμενη περιοχή στην οποία κάποιος πληρώνει εισιτήριο σήμερα στη χώρα μας παραμένει το φαράγγι της Σαμαριάς (5 ευρώ/άτομο), από το 1990. Σύμφωνα με στοιχεία της Διεύθυνσης Δασών Χανίων, που έχει την ευθύνη της διαχείρισής του, το φαράγγι δέχεται ετησίως περί τις 150.000 επισκέπτες και έχει έσοδα περίπου 700.000 ευρώ.
«Υπάρχει ένα σοβαρό ζήτημα με τα έσοδα», εξηγεί η Μαρία Κοζυράκη, συντονίστρια της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Κρήτης. «Τα έσοδα αποδίδονται στο Πράσινο Ταμείο. Το 30% αυτών επιστρέφεται σε τέσσερις δήμους (Σφακίων, Πλατανιά, Χανίων και Καντάνου-Σελίνου) για την πραγματοποίηση ανταποδοτικών έργων –κάτι που, κατά τη γνώμη μου, δεν έχει λογική, αφού οι δήμοι επωφελούνται με πολλούς τρόπους οικονομικά από τη Σαμαριά–, ωστόσο δεν υπάρχει κανένας έλεγχος επ’ αυτού. Αντίθετα έχουμε δει πολλές φορές να χρησιμοποιούνται οι πόροι αυτοί για εκδηλώσεις, για την προβολή των δήμων και άλλες άσχετες με το φαράγγι υποθέσεις. Επιπλέον, το Πράσινο Ταμείο δίνει ετησίως ένα ποσό ειδικά για τη Σαμαριά, για συντήρηση μονοπατιών, καθαριότητα και άρση καταπτώσεων βράχων. Τα χρήματα όμως είναι πολύ λιγότερα από το υπόλοιπο 70% των εισπράξεων και έρχονται με μεγάλη καθυστέρηση, για παράδειγμα φέτος ήρθαν τον Μάιο. Αν τα έσοδα έμεναν στην υπηρεσία, τότε θα μπορούσαμε να κάνουμε “θαύματα” με έναν σωστό προγραμματισμό».
