Τη δυνατότητα ένταξης στο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (TAA) δανείων που έχουν ήδη εγκριθεί από τις τράπεζες το τελευταίο διάστημα εν αναμονή της ενεργοποίησής του, προβλέπει η απόφαση του υπουργείου Οικονομικών που προσδιορίζει τη διαδικασία για τη χορήγηση των δανείων του Ταμείου.
Οπως αναφέρει η υπουργική απόφαση, «απαγορεύεται η χρήση των πόρων για δάνεια του ΤΑΑ για αναχρηματοδότηση δανείων εκτός των περιπτώσεων δανείων διασύνδεσης (bridge loans) συνδεδεμένων με την επένδυση». Πρόκειται για επενδυτικά σχέδια που είναι συμβατά με τους στόχους του Ταμείου και λόγω της καθυστέρησης που έχει υπάρξει για την υπογραφή των συμβάσεων με τις τράπεζες, δεν έχουν ενταχθεί, αλλά σύμφωνα με την υπουργική απόφαση θα μπορέσουν να επωφεληθούν από την ευνοϊκή χρηματοδότηση που εξασφαλίζουν οι ευρωπαϊκοί πόροι.
Κρίσιμο θέμα για τις επιχειρήσεις και τους μετόχους τους αποτελεί η πρόβλεψη ώστε η ιδία συμμετοχή που θα πρέπει να καταβάλουν για τη δανειοδότησή τους να μπορεί να καλυφθεί κατά το ήμισυ με εισφορές σε είδος και άλλα ισοδύναμα μέτρα, δηλαδή πλην των μετρητών. Υπενθυμίζεται ότι από τα 32 δισ. ευρώ των χρημάτων του Ταμείου οι μέτοχοι των επιχειρήσεων θα πρέπει να εισφέρουν με τη μορφή της ιδίας συμμετοχής 6,6 δισ. ευρώ και με βάση την πρόβλεψη αυτή τα 3,3 δισ. ευρώ θα μπορούν να είναι ισοδύναμα περιουσιακά στοιχεία, ενώ τα υπόλοιπα 3,3 δισ. ευρώ θα πρέπει να είναι αυστηρά μετρητά. Τα ισοδύναμα περιουσιακά στοιχεία μπορεί να είναι κυρίως οικόπεδα, κτίρια, δάνεια μετόχων, ομολογίες, συμμετοχές σε άλλες εταιρείες ή ελεύθερα ακίνητα που είναι στον ισολογισμό μιας επιχείρησης. Πρόκειται για αίτημα που έχει προκύψει από τις συζητήσεις που έχουν κάνει οι τράπεζες το τελευταίο διάστημα με τον επιχειρηματικό κόσμο, αλλά σύμφωνα με πληροφορίες δεν θα δεσμεύει όλες τις τράπεζες, καθεμιά από τις οποίες θα εφαρμόσει τα δικά της πιστοδοτικά κριτήρια. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η άποψη των τραπεζών στο θέμα δεν είναι ενιαία, καθώς το 20% της ιδίας συμμετοχής με μετρητά αντικατoπτρίζει, σύμφωνα με κάποιες απόψεις, το στοιχειώδες ρίσκο που θα πρέπει να αναλάβει ο επιχειρηματίας προκειμένου να στηρίξει την επένδυσή του. Σύμφωνα ωστόσο με την άποψη που κυριάρχησε, εξασφαλίζοντας και τη συναίνεση του υπουργείου Οικονομικών για το θέμα, η «απαίτηση» για ιδία συμμετοχή σε μετρητά δεν θα πρέπει να λειτουργήσει αποτρεπτικά ή να αποτελέσει αιτία απόρριψης ενός αξιόπιστου επιχειρηματικού σχεδίου. Δεν θα πρέπει επίσης να υποβαθμιστεί το γεγονός ότι παρά την αύξηση των καταθέσεων που καταγράφουν οι επιχειρήσεις τον τελευταίο χρόνο λόγω και των μέτρων στήριξης της οικονομίας, ο δανεισμός τους παραμένει υψηλός και ο λόγος δάνεια προς καταθέσεις στην επιχειρηματική πίστη διατηρείται σε επίπεδα άνω του 160%. Αυτό σημαίνει ότι οι καταθέσεις δεν μπορούν να αποτελέσουν πηγή άντλησης χρηματοδότησης για μεγάλα επενδυτικά σχέδια.
Βασικός όρος που θα πρέπει, επίσης, να τηρηθεί είναι η μη υπέρβαση του ορίου των κρατικών ενισχύσεων. Πρόκειται για τα ποσά που έχει πάρει συνολικά μια επιχείρηση από κρατικά μέτρα στήριξης, όπως επιδοτήσεις, εγγυήσεις δανείου ή επιτοκίου και τα οποία αθροιζόμενα δεν θα πρέπει να ξεπερνούν ένα συγκεκριμένο όριο ανά τριετία. Πώς θα γίνεται η αξιολόγηση των επενδύσεων
Η αξιολόγηση των επενδυτικών σχεδίων θα πρέπει να περάσει από διπλή βάσανο. Πρώτον, από τη βάσανο των αξιολογητών που θα πιστοποιούν ότι οι επενδυτικές προτάσεις είναι συμβατές με τους στόχους που έχει θέσει η Ε.Ε. για την έγκρισή τους και δεύτερον από τη βάσανο των τραπεζών, που θα διασφαλίζουν το οικονομικό αντικείμενο της επένδυσης. Τα επενδυτικά σχέδια θα πρέπει να αποδεικνύουν ότι η επένδυση είναι κερδοφόρα, δηλαδή έχει θετική παρούσα αξία, διασφαλίζοντας, όπως σημειώνεται στην υπουργική απόφαση, ότι «η χρηματοδότηση βασίζεται σε ασφαλή οικονομικά κριτήρια», ενώ η τράπεζα θα πρέπει να παρακολουθεί στενά την εκτέλεση της επένδυσης.
Επιπλέον, τα επενδυτικά σχέδια με προϋπολογισμό άνω των 10 εκατ. ευρώ θα πρέπει να συνοδεύονται με έλεγχο βιωσιμότητας, με βάση τα κριτήρια για την κλιματική αλλαγή. Η τήρηση του κανόνα περί κλιματικής ουδετερότητας είναι άλλωστε αναγκαία συνθήκη για κάθε επενδυτική πρωτοβουλία που θα ελέγχεται για το κατά πόσο τηρείται η αρχή της «μη πρόκλησης σημαντικής βλάβης», δηλαδή του κατά πόσο η επένδυση είναι πράσινη.
Οι τράπεζες υποχρεούνται να διοχετεύσουν τουλάχιστον το 38,5% των δανείων του Ταμείου σε έργα που ανταποκρίνονται στον στόχο της πράσινης μετάβασης και τουλάχιστον το 20,8% των δανείων σε έργα που ανταποκρίνονται στον στόχο της ψηφιακής μετάβασης. Ετσι, κάθε επένδυση που υποβάλλεται για χρηματοδότηση θα πρέπει να αποτυπώνει τι ποσοστό του προϋπολογισμού της θα διατεθεί σε δαπάνες για αυτές τις δύο κατηγορίες.
Το ύψος της χρηματοδότησης κάθε επενδυτικού σχεδίου υπολογίζεται με βάση τον προϋπολογισμό των επιλέξιμων δαπανών στις πέντε κατηγορίες –δηλαδή την πράσινη μετάβαση, τον ψηφιακό μετασχηματισμό, την καινοτομία, έρευνα και ανάπτυξη, την ανάπτυξη οικονομιών κλίμακας μέσω συνεργασιών, εξαγορών και συγχωνεύσεων και την εξωστρέφεια– και τα ποσοστά επιδότησης ξεκινούν από 10% και φθάνουν έως και το 50% της επιλέξιμης δαπάνης.
Σε περίπτωση που ένα επενδυτικό σχέδιο ανταποκρίνεται σε πάνω από μία κατηγορίες, τα ποσοστά επιδότησης αθροίζονται και δεν μπορούν να υπερβαίνουν το 50%. Ετσι τα δάνεια του Ταμείου θα καλύπτουν κατά ανώτατο όριο το 50% του συνολικού επιλέξιμου επενδυτικού σχεδίου, το 30% θα είναι τραπεζική χρηματοδότηση και το 20% ιδία συμμετοχή του επιχειρηματία.
