Στην επαρχία Ghor του βορειοδυτικού Αφγανιστάν, καθώς πέφτει η παγωμένη νύχτα, μια οικογένεια 8 ατόμων, τα έξι παιδιά με το μικρότερο να είναι μόλις 20 ημερών, ετοιμάζεται να δειπνήσει μόνον με ψωμί, από το τελευταίο αλεύρι που τους απέμεινε. Ο πατέρας τους, Γκαντίρ, 35 ετών, εργαζόταν ως εργάτης, κερδίζοντας 3 ευρώ την ημέρα, αλλά από τότε που ανέλαβαν οι Ταλιμπάν την κυβέρνηση της χώρας τον περασμένο Αύγουστο, ακόμη και αυτή η δουλειά έχει στερέψει. Λέει: «Δεν έχω χρήματα για φαγητό. Φοβάμαι για τα παιδιά μου γιατί τον χειμώνα θα πεθάνουν από το κρύο».
Πείνα και εξαθλίωση
Ακόμη και πριν οι Ταλιμπάν καταλάβουν το Αφγανιστάν, δίνοντας τέλος σε 20 χρόνια αφγανικής κυβέρνησης που υποστηριζόταν από τη Δύση, δεκαετίες συγκρούσεων, ξηρασίας και πανδημίας είχαν δημιουργήσει εκατομμύρια άπορους στη χώρα. Όταν ανέλαβαν οι Ταλιμπάν, εγκαθιδρύοντας νέο καθεστώς, που η Δύση αρνήθηκε να αναγνωρίσει, ο πληθυσμός βυθίστηκε ακόμη περισσότερο στην εξαθλίωση. Τα χρήματα από την ξένη βοήθεια, που αποτελούσαν το 40 τοις εκατό του ΑΕΠ της χώρας σταμάτησαν. Οι τράπεζες έκλεισαν και οι θέσεις εργασίας χάθηκαν. Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, μόνο το 5 τοις εκατό των οικογενειών έχουν αρκετό φαγητό για να φάνε κάθε μέρα, ενώ περισσότερο από το μισό του πληθυσμού αντιμετωπίζει την πείνα. «Το Αφγανιστάν συγκαταλέγεται μεταξύ των χωρών που αντιμετωπίζουν τις χειρότερες ανθρωπιστικές κρίσεις στον κόσμο, αν όχι τη χειρότερη», δήλωσε ο Ντέιβιντ Μπίζλι, εκτελεστικός διευθυντής του Παγκόσμιου Επισιτιστικού Προγράμματος του ΟΗΕ. «Βρισκόμαστε σε αντίστροφη μέτρηση για την καταστροφή».
Τον περασμένο μήνα, η ρεπόρτερ του BBC Γιογκίτα Λιμάγιε μίλησε σε μια μητέρα που αναγκάστηκε να πουλήσει το μωρό της για 370 λίρες σε έναν αγοραστή που τη θέλει ως μέλλουσα νύφη για τον γιο του. Πληρώθηκε κατά το ήμισυ προκαταβολικά και το υπόλοιπο θα το πληρωθεί μόλις το παιδάκι περπατήσει. Η μητέρα είπε: «Τα άλλα παιδιά μου πέθαιναν από την πείνα, οπότε έπρεπε να την πουλήσουμε. Πώς να μην είμαι λυπημένη; Είναι παιδί μου». Έρευνα της Daily Mail διαπίστωσε ότι η τραγική αυτή ιστορία δεν αποτελεί μία μεμονωμένη περίπτωση. «Καθώς η φτώχεια και η πείνα αυξάνονται, περισσότεροι άνθρωποι πουλάνε τις κόρες τους», λέει ο Αφγανός ακτιβιστής για τα πολιτικά δικαιώματα, Μοχάμεντ Ναϊμ Ναζίμ. «Αυτό γίνεται όλο και πιο κοινό στην κουλτούρα μας, κάτι που είναι ανησυχητικό και τρομακτικό».
Δυστυχώς, η πώληση κοριτσιών στο Αφγανιστάν δεν είναι κάτι καινούργιο. Τα περισσότερα μικρά κορίτσια αγοράζονται, παράνομα, για γάμο, συχνά ως μέρος συμφωνιών για τη διευθέτηση χρεών καθώς και για αναγκαίους πόρους για την επιβίωση της υπόλοιπης οικογένειας -συνήθως πολυμελούς. Το 2017, η αφγανική κυβέρνηση ξεκίνησε ένα «Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Εξάλειψη του Πρόωρου και Παιδικού Γάμου» αλλά οι Ταλιμπάν δεν εφαρμόζουν αυτούς τους νόμους αλλά άλλους, προφανώς απαρχαιωμένους, η όποια πρόοδος είχε επιτευχθεί τα προηγούμενα 20 χρόνια έχει χαθεί- και τα κορίτσια πωλούνται σε πολύ νεότερες ηλικίες…
Οι ιστορίες τεσσάρων κοριτσιών
ΖΟΧΡΑ: 7 ετών
Η κατάσταση από πριν ήταν τόσο τραγική, που πριν από δύο χρόνια ο Γκαντίρ αναγκάστηκε να κάνει κάτι, που κανένας από εμάς θα μπορούσε ποτέ να διανοηθεί, για να εξασφαλίσει ότι η οικογένειά του θα επιζήσει. Πούλησε τη Ζόχρα, τη μεγαλύτερη κόρη του, που σήμερα είναι επτά ετών. Πληρώθηκε 170.000 Αφγκάνι -1.6732 Ευρώ- για να πουλήσει το κοριτσάκι, που τότε ήταν πέντε ετών, σε έναν 52χρονο άνδρα που δεν γνώριζε. Το μικρό κοριτσάκι μένει ακόμη με την οικογένειά του και ο πατέρας του δεν ξέρει πότε θα έρθει ο αγοραστής της για να παραλάβει «το εμπόρευμά» του. «Έπρεπε να την πουλήσω για να κρατήσω τους άλλους στη ζωή. Δεν είχα άλλη επιλογή», λέει ο πατέρας. Κάθε μήνα που περνά, η μικρή Ζόχρα συνειδητοποιεί όλο και περισσότερο την τρομαχτική πραγματικότητα που την περιμένει. Τα μάτια της γεμίζουν δάκρυα καθώς ο δημοσιογράφος της Μail, που βρέθηκε εκεί τη ρωτά πώς νιώθει που την πούλησαν και εκείνη απαντά: «Φοβάμαι». Ο Γκαντίρ, που βασανίζεται και ο ίδιος τρομακτικά από την απόφασή του να πουλήσει το παιδί του, προσθέτει: «Κλαίει όλη την ώρα. Ρωτάει τη μητέρα της γιατί την πουλήσαμε. Το μέλλον της έχει καταστραφεί. Δεν είμαι σίγουρος πώς θα ζήσει αυτός ο άντρας μαζί της, είναι τόσο μικρή. Δεν μπορώ να κλείσω μάτι από τότε».
Ο πατέρας της Ζόχρα ήρθε σε επικοινωνία με τον αγοραστή της, για τον οποίο δεν γνωρίζει τίποτα άλλο εκτός από το όνομά του και ότι ζει τρία μίλια μακριά, μέσω ενός φίλου. «Ο αγοραστής δεν είπε πότε θα έρθει», λέει ο Γκαντίρ. «Και δεν έχω κανέναν έλεγχο της κατάστασης». Η σύζυγός του, Ζάχρα, προσθέτει: «Μέρα νύχτα η κόρη μου κλαίει». Η Ζάχρα δακρύζοντας λέει πως κατανοεί την απόφαση απελπισίας του συζύγου της, αλλά συμπληρώνει: «Είμαι τόσο ανήσυχη για το παιδί μου».
Είναι σχεδόν αδύνατο να φανταστεί κάποιος τον εφιάλτη τους να αναρωτιούνται αν κάθε μέρα με τη Ζόχρα θα είναι η τελευταία τους. Όταν, πριν από μέρες, εμφανίστηκε ο αγοραστής, τον παρακαλούσαν να τους δώσει περισσότερο χρόνο. «Η γυναίκα μου και η κόρη μου έκλαιγαν και η κόρη μου είπε, «Πατέρα, δεν θα πάω». Του είπαμε, «δώσε μας χρόνο, θα βρούμε χρήματα και θα σου τα δώσουμε για να πάρουμε πίσω την κόρη μας». Τώρα, ψάχνω έναν τρόπο εξιστορεί ο πατέρας. Οι πιθανότητές του, ωστόσο, φαίνονται ανύπαρκτες και όχι μόνο επειδή είναι πάμπτωχος. Όταν ο δημοσιογράφος της Mail βρήκε τον αγοραστή αυτή την εβδομάδα, φάνηκε καθαρά ότι δεν είχε διάθεση να διαπραγματευτεί. «Εγώ πλήρωσα τα χρήματα. Έχω την ευθύνη και την εξουσία πάνω της. Αν την παντρευτώ ή την πουλήσω, είναι δικαίωμά μου», απάντησε κυνικά..
Ενώ όμως μοιρολογά για την κόρη που θα χάσει όπου να΄ναι και το φρικιαστικό μέλλον που της επεφύλαξε, ο Γκαντίρ παραδέχεται ότι μπορεί να χρειαστεί να πουλήσει και άλλη μια κόρη. «Θέλω να πάρω πίσω την κόρη μου, αλλά αν κανείς δεν μας βοηθήσει θα πρέπει να πουλήσω κι άλλη».
ΝΟΚΡΑ: 8 ετών
Πριν από δύο εβδομάδες, καθώς μπήκε ο χειμώνας στα μέρη του, ο Χαλίμ αποφάσισε να πουλήσει την οκτάχρονη κόρη του, Νόκρα… Αφού ξέσπασαν οι μάχες αυτό το καλοκαίρι, ο Χαλίμ και η σύζυγός του Γιασμίν, 50 ετών, η Νόκρα και ο αδερφός της, Πιρζάντ, 13 ετών, αναγκάστηκαν να μετακομίσουν από το χωριό τους στην επαρχία Γκορ σε ένα άλλο χωριό. Είναι ανάμεσα στα 3,5 εκατομμύρια Αφγανών που εκτοπίστηκαν μέσα στη χώρα τους. Τα μόνα σημάδια οικογενειακής ζωής μέσα στην καλύβα τους είναι ένα ξεφτισμένο χαλί, ένα μεταλλικό δοχείο και μερικές κατσαρόλες στα ράφια για να μαγειρεύουν. Η Νόκρα κάθεται σταυροπόδι στο πάτωμα, κλαίγοντας πάνω στα γόνατα της μητέρας της. «Της είπα, “Είμαστε αναγκασμένοι να σε πουλήσουμε”. Δεν είπε λέξη, αλλά έκλαιγε όλη την ώρα», λέει ο Χαλίμ, ένας ασθενικός άντρας που τα μάτια του βουρκώνουν καθώς μιλάει. «Είναι η καρδιά μου. Είναι δύσκολο και αβάσταχτο». Ο Χαλίμ, 70 ετών, έχασε τη δουλειά του ως εργάτης από τότε που ανέλαβαν οι Ταλιμπάν και έκτοτε δεν έχει το παραμικρό εισόδημα . Η μόνη πηγή τροφής της οικογένειάς του είναι ένας γνωστός του, ο οποίος του δίνει ρύζι ή πατάτες για μικροδουλειές. Τόσο αυτός όσο και η γυναίκα του η Γιασμίν, που έχει χάσει επίσης τη δουλειά της ως ράφτρα, έχουν αρρωστήσει λόγω της πείνας. Σχεδιάζει να πουλήσει τη Νόχρα σε ένα μήνα και σκοπεύει να ανακοινώσει την πρόθεσή του στην κοινότητά τους. «Θα ανακοινώσουμε ότι έχουμε μια κόρη προς πώληση», λέει ο Χαλίμ ελπίζοντας ότι τα 100.000 Αφγκάνι (960 Ευρώ) που η Ζόχρα μπορεί να τους αποφέρει θα επιτρέψουν να μείνουν ζωντανοί για κάποιο καιρό. Τόσο η Γιασμίν όσο και ο Πιρζάντ αποδέχονται την απόφασή του. «Αν κάποιος μας δώσει κάτι να φάμε, τρώμε, διαφορετικά δεν μπορούμε να βρούμε φαγητό», συμπληρώνει η Γιασμίν. «Δεν έχουμε τίποτα για να ζεσταθούμε. Δεν υπάρχει άλλος τρόπος από το να πουλήσουμε την κόρη μας».
ΕΚΛΙΜΑ: 10 ετών
Μερικές φορές, ένας άντρας και ο γιος του πληρώνουν μαζί για μια νύφη, όπως συμβαίνει με την Eκλίμα, δέκα ετών, της οποίας ο πατέρας έχει πεθάνει και η μητέρα της, η Κίμγια, 44 ετών, την πούλησε για να μπορέσει να ζήσει ο γιος της. Ο αγοραστής της Εκλίμα πούλησε τα ζώα του για να βοηθήσει τον γιό του να πληρώσει το «τίμημα» -300.00 Αφγκάνι (2.880 Ευρώ) ενώ ο γιος του έχει πάει στο Ιράν να δουλέψει για να πληρώσει τα υπόλοιπα. Η Κίμγια -και αυτή από την Γκορ- πληρώθηκε τα μισά προκαταβολικά -με αυτά ξεπλήρωσε τα χρέη της- και τα υπόλοιπα θα τα εισπράξει όταν θα φύγει η Εκλίμα. «Δεν έχουμε εισόδημα. Ο γιος μου είναι μικρός. Αναγκαζόμαστε να πουλήσουμε την κόρη μου», αναφέρει.
ΝΑΧΙΜΠΑ: 14 ετών
Όσο μεγαλώνει ένα κορίτσι, τόσο περισσότερο καταλαβαίνει τι πρόκειται να χάσει από τη ζωή του όταν πουληθεί. Μέχρι πρόσφατα, η 14χρονη Ναχίμπα ήταν μια μαθήτρια που ονειρευόταν να γίνει δασκάλα. Αλλά οι Ταλιμπάν διέταξαν τα λύκεια να ανοίξουν ξανά μόνο για αγόρια, τερματίζοντας κάθε ελπίδα να συνεχίσει την εκπαίδευσή της. Η ξηρασία είχε ήδη καταστρέψει τα προς το ζην της οικογένειάς της και πριν από τέσσερα χρόνια αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν το σπίτι τους . Πέρυσι, ο πατέρας της πέθανε. Ο θείος της, Αχμέτ, 44 ετών, βοηθά τη μητέρα της, Mαστάνα, να μεγαλώσει τη Ναχίμπα, τους δύο γιους της και τη μικρότερη κόρη της.
Πριν από τρεις μήνες, ο Αχμέτ αποφάσισε ότι η οικογένεια δεν θα μπορούσε να επιβιώσει χωρίς να πουλήσει τη Nαχίμπα ως νύφη. «Με πουλάνε γιατί δεν έχουμε τίποτα να φάμε», λέει η Ναχίμπα, κάτω από την μπούρκα. «Δεν είναι ώρα να παντρευτώ, αλλά δεν υπάρχει επιλογή. Δεν έχω μεγαλύτερο αδερφό ή πατέρα να δουλέψει και να μας ταΐσει». Η μητέρα της θρηνεί για τις χαμένες ευκαιρίες της Ναχίμπα. «Είναι πολύ νέα για να παντρευτεί. Θέλω να μπορεί να διαλέξει τον σύντροφο της ζωής της, αλλά δεν έχουμε τίποτα να φάμε».
Ο ίδια η Ναχίμπα αρρώστησε πραγματικά με την προοπτική να πουληθεί. «Πριν από ένα μήνα αρρώστησα από τις μαύρες σκέψεις που έκανα και μπήκα στο νοσοκομείο. «Μέχρι και αίμα έβγαινε από το στόμα μου», λέει με πίκρα. Όσο για φαγητό, μόνον ψωμί και αλμυρό νερό υπάρχει. «Τα παιδιά αρρωσταίνουν σιγά σιγά από την πείνα», συμπληρώνει ο Αχμέτ, πατέρας τεσσάρων παιδιών που έχει ήδη πουλήσει τη δική του 11χρονη κόρη για 600 Ευρώ. Ελπίζει να μπορέσει να πουλήσει την Ναχίμπα για 50.000 Αφγκάνι (480 Ευρώ). «Φθάνουν ίσα ίσα για ν΄αντιμετωπίσουν τον χειμώνα, μπορεί να αγοράσει ψωμί και φάρμακα για τη μητέρα και τα αδέρφια της». Όπως λέει η ίδια η Ναχίμπα με δάκρυα παραίτησης: «Όποιος τους πληρώνει θα με αγοράσει, ακόμα κι αν είναι μεγάλος ή κακός άνθρωπος. Επειδή υπάρχει φτώχεια, ακόμα κι αν είμαι δυστυχισμένη θα με αναγκάσουν να δεχθώ τον γάμο».
