Τα εσπεριδοειδή και ιδιαίτερα το γκρέιπφρουτ αλληλεπιδρούν με πολλά φαρμακευτικά σκευάσματα – από τις στατίνες έως τα αντικαταθλιπτικά – διαταράσσοντας την φαρμακοκινητική τους δηλαδή την απορρόφησή τους από τον οργανισμό, την κατανομή, τον μεταβολισμό και την απέκκρισή τους, παρεμποδίζοντας εν τέλει τη δράση τους.
Σε σχετική έρευνα που δημοσιεύθηκε στο CMAJ (Canadian Medical Association Journal) οι ερευνητές εντόπισαν περισσότερα από 85 φάρμακα, τα περισσότερα από τα οποία διατίθενται στον Καναδά, τα οποία είναι γνωστό ότι αλληλεπιδρούν με το γκρέιπφρουτ.
Πολλά από τα φάρμακα που αλληλεπιδρούν με το δημοφιλές εσπεριδοειδές συνταγογραφούνται συχνά και είναι απαραίτητα για την αντιμετώπιση συχνών ιατρικών καταστάσεων. Ωστόσο, η λίστα με τα φάρμακα που μπορεί να οδηγήσουν σε σοβαρές παρενέργειες (ραβδομυόλυση, μυελοτοξικότητα, αναπνευστική καταστολή, γαστρεντερική αιμορραγία, νεφροτοξικότητα και κίνδυνος αιφνίδιου θανάτου) έχει πλέον αυξηθεί από 17 σε 43 – κάτι που παρατηρηθήκε μεταξύ του 2008 και του 2012 – γεγονός που αποδίδεται, σύμφωνα με τους ερευνητές, στην εισαγωγή νέων φαρμακευτικών σκευασμάτων στην ιατρική πράξη.
Η ανασκόπηση των καναδών ερευνητών εστιάζει στις κλινικές επιπτώσεις των αλληλεπιδράσεων του γκρέιπφρουτ με τα φάρμακα. Όπως εξηγούν εστιάζουν στο γκρέιπφρουτ επειδή είναι το πιο ευρέως εξετασμένο φρούτο, αλλά και άλλα εσπεριδοειδή μπορεί να έχουν παρόμοιες ανεπιθύμητες ενέργειες.
Ο κύριος μηχανισμός με τον οποίο το γκρέιπφρουτ και άλλα εσπεριδοειδή επηρεάζουν την απορρόφηση και τη δράση των φαρμακευτικών ουσιών αφορά σε μια κατηγορία ενώσεων που περιέχουν, τις φουναροκουμαρίνες, οι οποίες παρεμποδίζουν την δραστηριότητα ενός ενζύμου που διασπά τα φάρμακα στον οργανισμό.
Υπό κανονικές συνθήκες, αυτό το ένζυμο μειώνει την ποσότητα του φαρμάκου που εισέρχεται στην κυκλοφορία του αίματος εξηγεί ο Simon Maxwell, καθηγητής κλινικής φαρμακολογίας στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου και συνεχίζει: «Αλλά αν ταυτόχρονα πίνετε χυμό γκρέιπφρουτ — ή τρώτε το φρούτο — οι φουρανοκουμαρίνες παρεμποδίζουν τη δράση του ενζύμου. Αυτή η αλληλεπίδραση εμφανίζεται εν μέρει στο έντερο, επιτρέποντας αρχικά αυξημένη απορρόφηση, αλλά και στο ήπαρ, εμποδίζοντάς το να απεκκρίνει προοδευτικά την δραστική ουσία». Πρόκειται για ένα συνδυασμό δράσεων που τελικά αυξάνουν τη συνολική έκθεση στο φάρμακο με υψηλό κίνδυνο τοξικότητας.
Πόσο σοβαρό πρόβλημα είναι οι αλληλεπιδράσεις γκρέιπφρουτ και φαρμάκων
Οι ερευνητές απαντούν ότι αν οι γιατροί δεν γνωρίζουν ότι οι παρενέργειες που παρουσιάζει ο ασθενής μπορεί να οφείλονται σε συχνή και συστηματική κατανάλωση γκρέιπφρουτ, είναι μάλλον απίθανό να διερευνήσουν αυτό το ενδεχόμενο.
Ποιοι είναι πιο ευάλωτοι σε αυτές τις αλληλεπιδράσεις
Παρότι η ευαλωτότητα των ασθενών δεν είναι γνωστή, εντούτοις οι άνω των 45 ετών αποτελούν τη βασική ομάδα καταναλωτών γκρέιπφρουτ και παράλληλα λαμβάνουν αρκετά συχνά φαρμακευτικές αγωγές, όπως επισημαίνουν οι ερευνητές. Επιπρόσθετα μια έντονη φαρμακοκινητική αλληλόδραση έχει φανεί να παρουσιάζεται σε ασθενείς άνω των 70 ετών, όπως συμπληρώνουν, γεγονός που σημαίνει ότι οι μεγαλύτεροι σε ηλικία ενήλικες θεωρούνται αρκετά ευάλωτοι στις αλληλεπιδράσεις γκρέιπφρουτ και φαρμάκων.
Οι ερευνητές σημείωνουν ότι όλα τα φάρμακα που αλληλεπιδρούν με το γκρέιπφρουτ λαμβάνονται από το στόμα, έχουν από πολύ χαμηλή έως μέτρια απόλυτη βιοδιαθεσιμότητα και μεταβολίζονται από το κυτόχρωμα P450 3A4 (CYP3A4), ένα σημαντικό ένζυμο στο σώμα, που βρίσκεται κυρίως στο ήπαρ και στο έντερο.
