Η προστασία και διατήρηση της βιοποικιλότητας στις περιοχές σημαντικών αρχαιολογικών χώρων της Ελλάδας αποτελεί το αντικείμενο Προγραμματικής Σύμβασης Πολιτισμικής Ανάπτυξης, η οποία υπεγράφη σήμερα από την Υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη, τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστα Σκρέκα και τον Διευθύνοντα Σύμβουλο του Οργανισμού Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (ΟΦΥΠΕΚΑ), Κωνσταντίνο Τριάντη, παρουσία του Υφυπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας Γιώργου Αμυρά και του ΓΓ Πολιτισμού Γιώργου Διδασκάλου.
Η Προγραμματική Σύμβαση μεταξύ του ΥΠΠΟΑ, του ΥΠΕΝ, του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και του Οργανισμού Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής, συνολικού προϋπολογισμού 258.500 ευρώ και με διάρκεια 18 μηνών, προβλέπει την καταγραφή της χλωρίδας και της πανίδας σε συνολικά είκοσι αρχαιολογικούς χώρους. Πρόκειται για τους χώρους: Ακρόπολης, μαζί με την περιοχή της Αρχαίας Αγοράς και των Λόφων, Επιδαύρου, Ολυμπίας, Φιλίππων, Μεσσήνης, Απτερας Χανίων, Mon Repos στην Κέρκυρα, Δωδώνης, Νικόπολης, Μετεώρων, Αγίου Αχιλλείου Πρεσπών, Παλαιάς Πόλης Ιωαννίνων και του νησιού της λίμνης, Ακροκόρινθου, Γραμβούσας-Μπάλου, Μυστρά, Δήλου, Σουνίου, Βραυρώνας, Δελφών και Φαιστού.
Όπως δήλωσε η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη, «Οι αρχαιολογικοί χώροι της Ελλάδας χαρακτηρίζονται από έναν μοναδικό πλούτο βιοποικιλότητας, που συνδέεται στο πέρασμα των αιώνων με την ιστορία των τόπων, τις λατρευτικές συνήθειες, τη μυθολογία. Η αυξημένη προστασία των αρχαιολογικών χώρων που εξασφαλίζεται από το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού και τον Αρχαιολογικό Νόμο, έχει συμβάλει στη διατήρηση των μοναδικών, σε πολλές περιπτώσεις, ειδών χλωρίδας και πανίδας. Λαμβάνοντας υπόψη τους πιθανούς κινδύνους από τις συνέπειες της κλιματικής κρίσης, προχωρούμε σε ένα πρόγραμμα συστηματικής αποτύπωσης και τεκμηρίωσης αυτού του σπάνιου αποθέματος. Μέλημά μας είναι η καταγραφή και η διασφάλισή του, με τη συνεργασία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, του ΕΚΠΑ και τον ΟΦΥΠΕΚΑ. Ευχαριστώ ιδιαίτερα τον Γιώργο Αμυρά, που από την αρχή ενστερνίστηκε αυτή μας την πρόταση και τον Κώστα Τριάντη που αμέσως προθυμοποιήθηκε να την υποστηρίξει».
Ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστας Σκρέκας δήλωσε: «Προχωρούμε σήμερα στην υπογραφή μιας εξαιρετικά σημαντικής προγραμματικής σύμβασης, που αφορά στην καταγραφή της μοναδικής χλωρίδας και πανίδας οι οποίες περιβάλλουν τα μνημεία σε 20 αρχαιολογικούς χώρους της πατρίδας μας. Σε συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, το ΕΚΠΑ και τον Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α., προστατεύουμε το μοναδικό φυσικό περιβάλλον αυτών των αρχαιολογικών χώρων, και εργαζόμαστε για τον σκοπό αυτό, διαθέτοντας 258.000 ευρώ. Αποτελεί ευθύνη μας να αναδείξουμε την πολιτιστική κληρονομιά της χώρας μας και το φυσικό περιβάλλον που την περιβάλλει».
Η, από πολύ νωρίς στην ιστορία του ελληνικού κράτους, διαφύλαξη και προστασία των αρχαιολογικών χώρων, επέδρασε ευεργετικά και στην διατήρηση της βιοποικιλότητας. Η θεσμική θωράκιση των αρχαιοτήτων απέτρεψε, στις περισσότερες περιπτώσεις, αρνητικές για την βιοποικιλότητα δραστηριότητες όπως την εκτός σχεδίου δόμηση, το κυνήγι, την υπεράντληση υδάτων ή την ρύπανση του εδάφους από εντατικές γεωργικές πρακτικές. Έτσι, πολλοί αρχαιολογικοί χώροι λειτούργησαν ως αποτελεσματική ομπρέλα προστασίας τοπικών πανίδων και χλωρίδων. Στον Ιερό Βράχο φύεται το στενοενδημικό φυτό Μικρομέρια της Ακρόπολης (Micromeria acropolitana), που απαντά αποκλειστικά στον αρχαιολογικό χώρο. Σε άλλους χώρους, όπως στους Δελφούς ή στην Επίδαυρο διαβιούν σπάνια είδη πουλιών όπως οι αετοί ή ενδημικά είδη σαυρών ζουν ανάμεσα σε βράχους και σε κίονες.
Στο πλαίσιο της Προγραμματικής Σύμβασης, το ΥΠΠΟΑ θα προσδιορίσει το γεωγραφικό αντικείμενο μελέτης σε κάθε επιλεγμένο αρχαιολογικό χώρο και θα συνεισφέρει με τα διαθέσιμα στοιχεία βιοποικιλότητας, το ΥΠΕΝ θα εξασφαλίσει τη χορήγηση των απαραίτητων αδειών για τις εργασίες πεδίου, το ΕΚΠΑ αναλαμβάνει την υλοποίηση του έργου της καταγραφής της χλωρίδας και της πανίδας, με τον συντονισμό επιστημόνων, ενώ ο ΟΦΥΠΕΚΑ αναλαμβάνει την πλήρη χρηματοδότηση του έργου.
