Το Σχέδιο Νόμου του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού που αφορά στην «Κύρωση του Μνημονίου Κατανόησης στον τομέα του πολιτισμού μεταξύ του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού της Ελληνικής Δημοκρατίας και του Υπουργείου Πολιτισμού του Βασιλείου της Σαουδικής Αραβίας», ψήφισε σήμερα το Ελληνικό Κοινοβούλιο.
Αναπτύσσοντας τα βασικά σημεία του Μνημονίου Συνεργασίας, η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη, ανέφερε:
«Το παρόν Μνημόνιο Συνεργασίας αφορά στο σύνολο του πολιτισμού, και στην πολιτιστική κληρονομιά και στη σύγχρονη δημιουργία. Οι μακροπρόθεσμοι στόχοι του είναι η καθιέρωση μίας συστηματικής συνεργασίας, την οποία η Ελλάδα επιδιώκει με όλες τις χώρες, ως πρωτεύουσα δύναμη στον πολιτισμό. Η Ελλάδα έχει κάθε λόγο να συνεργάζεται με τα κράτη, τα οποία επιθυμούν να λάβουν κατά κύριο λόγο τεχνογνωσία από εμάς. Και η τεχνογνωσία δεν αφορά μόνο στις αρχαιολογικές ανασκαφές, αφορά στη συντήρηση όπου πολλές χώρες χρειάζονται την καθοδήγησή μας. Αφορά, επίσης, στη νομοθεσία μας, η οποία έχει θεωρηθεί σε διεθνές επίπεδο καλή πρακτική. Στον τομέα του σύγχρονου πολιτισμού, η Ελλάδα θα ήταν ευκταίο και καλό να συνεργαστεί με τη Σαουδική Αραβία, η οποία εμφανίζεται να έχει αναπτύξει καλές πρακτικές. Έχουμε να δώσουμε τεράστια τεχνογνωσία και έχουμε να αντλήσουμε τεχνογνωσία σε διάφορα άλλα θέματα. Η υλοποίηση του Μνημονίου θα συμβάλει στην κατανόηση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του πολιτισμού των δύο λαών και θα συνεισφέρει στην ενίσχυση της διακρατικής συνεργασίας. Δικοί μας φορείς ήδη συμμετέχουν σε πολιτιστικά γεγονότα στη Σαουδική Αραβία, στην υλοποίηση έργων που σχετίζονται με την προστασία και συντήρηση κάθε είδους πολιτιστικής κληρονομιάς, στην ανταλλαγή αξιωματούχων και εμπειρογνωμόνων σε διάφορους πολιτιστικούς τομείς, στη διοργάνωση εκπαιδευτικών προγραμμάτων και σεμιναρίων για επαγγελματίες της πολιτιστικής κληρονομιάς και του σύγχρονου πολιτισμού Ωστόσο, το Μνημόνιο έρχεται να δώσει μία θεσμική δυναμική και να λύσει ορισμένα τεχνικά προβλήματα. Οι δύο χώρες, η Ελλάδα και η Σαουδική Αραβία, έχουν αυτή τη στιγμή εξαιρετικές σχέσεις, οι οποίες επιβεβαιώθηκαν και σε ανώτατο δυνατό επίπεδο με τις επισκέψεις, οι οποίες έχουν λάβει χώρα. Στη Σαουδική Αραβία σήμερα εφαρμόζουν προγράμματα πολύ σημαντικοί πολιτιστικοί οργανισμοί της Ευρώπης. Δεν υπάρχει κανείς λόγος η Ελλάδα να απουσιάζει. Μουσειακοί οργανισμοί στη Σαουδική Αραβία αυτή τη στιγμή παρουσιάζουν σημαντικά πολιτιστικά γεγονότα, τα οποία θα θέλαμε και εμείς να δούμε, και γιατί όχι να τα μεταφέρουμε αυτούσια και στην Ελλάδα. Μας ενδιαφέρει απολύτως η προβολή του ελληνικού πολιτισμού, και αυτή είναι η διαφορά στην πολιτική μας. Ακολουθούμε μια εξωστρεφή πολιτιστική πολιτική γιατί θέλουμε τον ελληνικό πολιτισμό να προβάλλεται στα μεγαλύτερα δυνατά ακροατήρια».
Απάντηση Λίνας Μενδώνη σε τοποθετήσεις για Συλλογή Στερν
Κατά τη συζήτηση στην Ολομέλεια της Βουλής για την ψήφιση του Σχεδίου Νόμου για την κύρωση του εν λόγω Μνημονίου, η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη, απαντώντας σε τοποθετήσεις βουλευτών με επίκεντρο τον επαναπατρισμό των πρώτων 15 αρχαιοτήτων της Συλλογής Στερν, μεταξύ άλλων, ανέφερε:
«Ο επαναπατρισμός ή γυρισμός στην πατρίδα των πολιτιστικών αγαθών που ανήκουν στην Ελλάδα, και τα οποία βρίσκονται εκτός συνόρων, γίνεται μέσα στο πλαίσιο της εθνικής νομοθεσίας και των διεθνών συμβάσεων για την πάταξη του οργανωμένου εγκλήματος της αρχαιοκαπηλίας, στην οποία η Ελλάδα πρωτοστατεί. O επαναπατρισμός των πολιτιστικών αγαθών έχει ιδιαιτερότητες, οι οποίες δεν εξαρτώνται μόνο από το εθνικό δίκαιο, αλλά από το δίκαιο των χωρών, από τις οποίες η Ελλάδα διεκδικεί το αντικείμενο του επαναπατρισμού. Η Ελλάδα, με τη συμφωνία που επετεύχθη, η οποία κυρώθηκε από το Ελληνικό Κοινοβούλιο στις 9 Σεπτεμβρίου 2022, απέκτησε την ανέκαθεν ιδιοκτησία, κυριότητα και νομή 161 αρχαιοτήτων που συγκροτούσαν τη συλλογή του Αμερικανού συλλέκτη Leonard Stern, γεγονός που καθιστά τον επαναπατρισμό των συγκεκριμένων αρχαιοτήτων τον μεγαλύτερο που έχει επιτευχθεί μέχρι σήμερα. Σύμφωνα με έγγραφο της αρμόδιας Υπηρεσίας του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, το οποίο έχω καταθέσει στα πρακτικά της Βουλής, καθίσταται σαφές ότι η αρμόδια Υπηρεσία δεν γνώριζε την ύπαρξη της συγκεκριμένης συλλογής και, επομένως, δεν υπήρχαν στοιχεία σχετικά με αυτή που θα επέτρεπαν τη δικαστική διεκδίκησή της. Όπως σημειώνει η αρμόδια Υπηρεσία του ΥΠΠΟΑ, καμία από τις 161 πρωτοκυκλαδικές αρχαιότητες δεν έχει κλαπεί από αρχαιολογικό χώρο, εκθέσεις, μουσεία ή αποθήκες της Ελλάδας. Επίσης, μέχρι σήμερα, στο ΥΠΠΟΑ για καμία από τις 161 αρχαιότητες δεν υπάρχει οποιαδήποτε δίωξη, καταγγελία, εισαγγελική παραγγελία ή δικαστική διεκδίκηση σχετικά με τα ειδώλια».
