O προστάτης είναι ένας αδένας 3-4 εκατοστών που έχει σχήμα καρυδιού και ο ρόλος του είναι να ενισχύει το σπέρμα, αλλά και να συμμετέχει στο μηχανισμό εγκράτειας των ούρων. Βρίσκεται κάτω από την ουροδόχο κύστη και ο ρόλος του είναι πολλαπλός καθώς μετέχει τόσο στο ουροποιητικό όσο και στο γεννητικό σύστημα του άνδρα. Γι’ αυτό τον λόγο η κατάσταση του προστάτη μπορεί να επηρεάσει τόσο την ούρηση όσο και τις αναπαραγωγικές ικανότητες. Η ούρηση επηρεάζεται λόγω της θέσης του προστάτη που μπορεί να λειτουργήσει αποφρακτικά για τη διέλευση των ούρων. Σε ό,τι αφορά το γεννητικό σύστημα η επίδρασή του μπορεί να είναι επίσης αποφρακτική, να φράζει δηλαδή τη δίοδο του σπέρματος, αλλά μπορεί να αλλάζει και την ποιότητα του σπέρματος μέσω της μεταβολής της ποιότητας των παραγόμενων από αυτόν εκκρίσεων.
Ο προστάτης αδένας είναι ιδιαίτερα ευάλωτος σε λοιμώξεις, τις προστατίτιδες. Η οξεία προστατίτιδα έχει έντονα συμπτώματα, όπως υψηλό πυρετό, συχνουρία και πόνο στην ούρηση και αντιμετωπίζεται με τη χορήγηση αντιβιοτικών ενώ στις σοβαρότερες περιπτώσεις μπορεί να απαιτηθεί και νοσηλεία. Η παρατεταμένη εμφάνιση της προστατίδιας ή οι συχνές υποτροπές μπορεί να οδηγήσουν σε χρόνια προστατίτιδα.
Ωστόσο το πλέον χαρακτηριστικό γνώρισμα του αδένα είναι ότι μετά την ηλικία των 40 ετών αρχίζει να μεγαλώνει σε μέγεθος. Η διόγκωση του αδένα είναι μια φυσιολογική διαδικασία, η οποία όμως μπορεί να προκαλέσει ενοχλήσεις όταν ο άνδρας περάσει τα 50-60 χρόνια, επειδή, καθώς ο αδένας υπερτρέφεται, σταδιακά συμπιέζει την ουρήθρα και δυσκολεύει την ούρηση. Κατά συνέπεια, η κύστη δεν αδειάζει εντελώς και παρατηρείται συχνουρία.
Η υπερπλασία του προστάτη είναι, μαζί με τη στυτική λειτουργία, από τα συχνότερα προβλήματα του σύγχρονου άντρα που συνήθως τον ταλαιπωρούν μετά τα 50 όταν αρχίζουν τα πρώτα προβλήματα με την ούρηση (μειωμένη ακτίνα ούρων, συχνουρία, νυκτουρία). Αν και ο μεγαλύτερος φόβος των ανδρών είναι ο καρκίνος του προστάτη η αλήθεια είναι ότι η καλοήθης υπερπλασία του αδένα αποτελεί πολύ πιο συχνό πρόβλημα που διαταράσσει την καθημερινότητα του άνδρα και τη φυσιολογική λειτουργία του ουροποιητικού συστήματος. Υπολογίζεται ότι 7 στους 10 άνδρες θα εμφανίσουν καλοήθη υπερπλασία του προστάτη στη ζωή τους, 1 στους 2 θα εμφανίσει συμπτώματα προστατίτιδας, ενώ μόνο 1 στους 7 θα εμφανίσει καρκίνο του προστάτη.
Εκτιμάται ότι σχεδόν όλοι οι 50άρηδες έχουν καλοήθη υπερπλασία του προστάτη, όχι όμως και ενοχλήματα εξαιτίας της. Με την πάροδο του χρόνου το πρόβλημα επιδεινώνεται. Ο προστάτης που υποτίθεται ότι έχει σχήμα και μέγεθος καρυδιού, με το πέρασμα του χρόνου αυξάνεται. Στην ηλικία των 60 ετών σε πολλούς άνδρες ο προστάτης θυμίζει περισσότερο λεμόνι! Υπολογίζεται επίσης ότι οι περισσότεροι 60άρηδες έχουν ενοχλήσεις στην ούρηση και πιθανόν να παίρνουν φάρμακα, ενώ στα 70 είναι βέβαιο ότι οι άνδρες έχουν ενοχλήσεις από τη διόγκωση του προστάτη και ενδεχομένως λαμβάνουν αγωγή για τη διευκόλυνση της ούρησης. Η αντιμετώπισή της καλοήθους υπερπλασίας του προστάτη είναι φαρμακευτική, χειρουργική, αλλά υπάρχουν και διάφορα μη φαρμακευτικά σκευάσματα που μπορούν να προσφέρουν ανακούφιση.
Σε ό,τι αφορά τη μεγάλη ανησυχία των ανδρών, τον καρκίνο του προστάτη, οι ειδικοί εξηγούν ότι είναι ασυμπτωματικός και όταν δίνει συμπτώματα (όπως δυσκολία ούρησης, αιματουρία) συχνά έχει προχωρήσει αρκετά. Επομένως η έγκαιρη διάγνωση είναι πολύ σημαντική γιατί επιτρέπει την πλήρη και οριστική θεραπεία του ασθενή. Πολύ σημαντική εξέταση γι’ αυτό το σκοπό είναι η μέτρηση του PSA και του Free PSA που θα θέσουν την υπόνοια του καρκίνου. Είναι πολύ σημαντικό να τονιστεί ότι ο καρκίνος του προστάτη μπορεί να προληφθεί και να θεραπευτεί. Επίσης, συνήθως έχει αργή εξέλιξη. Εντούτοις, είναι σημαντικό να διαγνωστεί έγκαιρα, προτού γίνουν μεταστάσεις. O μόνος τρόπος για να γίνει αυτό είναι η ετήσια προληπτική επίσκεψη στον ουρολόγο μετά τα 45-50, ενώ εάν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του προστάτη, τότε ο έλεγχος πρέπει να ξεκινά νωρίτερα.
Οι επιλογές που βοηθούν
Η γνώση και η αντιμετώπιση των προβλημάτων του προστάτη από τα αρχικά στάδια όχι μόνο δεν οδηγεί σε σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής, αλλά μπορεί να προλάβει και την εξέλιξη των νόσων που ενδέχεται να τον απειλήσουν. Σε πολλές περιπτώσεις οι αλλαγές στον τρόπο ζωής και διατροφής φαίνεται ότι επενεργούν θετικά όσον αφορά την καλή λειτουργία του ουροποιητικού και αναπαραγωγικού συστήματος.
Σε ό,τι αφορά το κυρίαρχο πρόβλημα της καλοήθους υπερπλασίας του προστάτη υπάρχουν πολλές επιλογές για την ανακούφιση των ενοχλήσεων όπως διάφορα φυτικά σκευάσματα αλλά και αλλαγές στον τρόπο ζωής. Η μεσογειακή διατροφή θεωρείται ιδιαίτερα φιλική για την εύρυθμη λειτουργία του προστάτη, ενώ αντιθέτως η υπερκατανάλωση σακχαρούχων τροφίμων, υπερεπεξεργασμένων προϊόντων, καθώς και κορεσμένων λιπαρών θεωρείται επιβαρυντική για την κατάσταση του αδένα.
Επίσης πλήθος μελετών καταδεικνύουν ότι η άσκηση (μέτρια ή έντονη) μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης συμπτωμάτων της καλοήθους υπερπλασίας του προστάτη, ενώ βοηθάει και στην προστατίτιδα, προάγοντας την καλή λειτουργία του ουροποιητικού συστήματος. Ακόμη η απώλεια βάρους μπορεί να οδηγήσει σε συρρίκνωση του προστάτη και στην ανακούφιση από τα ενοχλητικά συμπτώματα. Επιπλέον, η απώλεια βάρους μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο για καρκίνο του προστάτη και να συμβάλλει στην ανακούφιση της προστατίτιδας.
