Την ώρα που μειώνονται δραματικά οι εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου στην Ε.Ε. και μαζί τους μειώνονται και τα έσοδα της Ρωσίας, λειτουργεί ένας νέος δίαυλος διείσδυσης των ρωσικών υδρογονανθράκων στη Γηραιά Ηπειρο, μια εναλλακτική «πίσω πόρτα», που τελικά αυξάνει τις εξαγωγές ενέργειας της Ρωσίας. Ο λόγος για την Τουρκία που, όπως αναφέρει σε σχετική έκθεσή του το Κέντρο Ερευνών για την Ενέργεια και την Καθαρή Ατμόσφαιρα (CREA), διευκολύνει την είσοδο του ρωσικού πετρελαίου στην Ευρώπη.
Στη γειτονική χώρα γίνεται η επεξεργασία μεγάλων ποσοτήτων ρωσικού αργού, με αποτέλεσμα να αυξάνονται οι εξαγωγές υποπροϊόντων πετρελαίου τόσο στην Ε.Ε. όσο και τις ΗΠΑ. Εν ολίγοις τα διυλιστήρια της Τουρκίας προσφέρουν στο πετρέλαιο της Ρωσίας μια διέξοδο για να συνεχιστούν οι εξαγωγές τους, καθώς επεξεργάζονται παράγωγα του πετρελαίου και τα προορίζουν σε αγορές που είτε δεν είναι πρόθυμες να εισάγουν ρωσικό αργό είτε δεν έχουν τη δυνατότητα να το επεξεργαστούν σε δικά τους διυλιστήρια.
Η επικείμενη απαγόρευση της Ε.Ε. των εισαγωγών ρωσικού πετρελαίου ενδέχεται να περιοριστεί σημαντικά.
Αυτό σημαίνει πως όταν στις 5 Δεκεμβρίου τεθεί σε ισχύ η απαγόρευση της Ε.Ε. κατά των εισαγωγών ρωσικού πετρελαίου, η διέξοδος αυτή μπορεί να αποδειχθεί εξαιρετικά σημαντική. Να ανατρέψει ή έστω να περιορίσει την επιτυχία της Ε.Ε., που έχοντας προβληματιστεί επί μήνες για τις συνεχιζόμενες ροές ιλιγγιωδών πληρωμών που κατέβαλε στη Ρωσία χρηματοδοτώντας άθελά της τον πόλεμο στην Ουκρανία, βλέπει επιτέλους να μειώνονται οι πληρωμές της στη Μόσχα για τις αγορές ορυκτών καυσίμων. Πρόκειται για το αποτέλεσμα της συστηματικής προσπάθειας που έχει καταβάλει ουσιαστικά τον τελευταίο χρόνο η Ε.Ε. για να υποκαταστήσει τους ρωσικούς υδρογονάνθρακες από άλλους προμηθευτές και να μην είναι πλέον ενεργειακός όμηρος της Μόσχας. Ετσι τον Οκτώβριο για πρώτη φορά μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία τα έσοδα της Ρωσίας από τις εξαγωγές καυσίμων υποχώρησαν κάτω από τα προ της εισβολής επίπεδα.
Τα στοιχεία αυτά που αναφέρει η σχετική έκθεση του CREA ενθαρρύνουν την Ε.Ε., που προσπαθεί συστηματικά να απεξαρτηθεί ενεργειακά από τη Μόσχα. Οπως επισημαίνει το εν λόγω κέντρο, ο πόλεμος στην Ουκρανία και ο εκβιασμός που άσκησε η Μόσχα στην ευρωπαϊκή πελατεία της χρησιμοποιώντας την ενέργεια ως όπλο οδήγησε στα ύψη τις τιμές των καυσίμων και αντιστοίχως και τα έσοδα της Ρωσίας. Εχουν, όμως, αρχίσει να υποχωρούν από τον Μάρτιο, οπότε είχαν φτάσει στο υψηλότερο σημείο τους. Ετσι τον περασμένο μήνα το σύνολο των εσόδων της Ρωσίας από τις εξαγωγές ενέργειας έφθασαν τα 21 δισ. ευρώ εκ των οποίων τα 7,5 δισ. προήλθαν από τις πωλήσεις στην Ε.Ε. και ήταν το μικρότερο μερίδιο της Γηραιάς Ηπείρου που έχει καταγραφεί ώς τώρα επί του συνόλου. Ομως και το σύνολο των εσόδων της Ρωσίας μειώθηκε 7% σε σύγκριση με τον αμέσως προηγούμενο μήνα, με τα έσοδα να περιορίζονται από τις πωλήσεις σε όλα τα εμπορεύματα πλην του υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) στο οποίο σημείωσαν αύξηση 9% σε σύγκριση με τον Σεπτέμβριο. Σε ό,τι αφορά ειδικότερα τα έσοδα από τις εξαγωγές ενέργειας στην Ε.Ε. σημείωσαν πτώση 14%, με τη μεγαλύτερη όλων να αφορά τα έσοδα από τις πωλήσεις πετρελαίου που μειώθηκαν κατά 19%. Οπως επισημαίνει το CREA, οι πωλήσεις ρωσικού πετρελαίου μειώνονται διαρκώς και ο μαύρος χρυσός παραμένει συγκεντρωμένος και στάσιμος σε δεξαμενόπλοια, ενώ μας χωρίζουν ακόμη περίπου τρεις εβδομάδες μέχρις ότου τεθεί σε ισχύ η απαγόρευση της Ε.Ε. στις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου διά θαλάσσης. Η πτώση είναι αισθητή και ιδιαίτερα μεγάλη στις φορτώσεις που πραγματοποιούνται από τα ρωσικά λιμάνια στη Βαλτική από τα οποία γίνεται κατά κύριο λόγο η τροφοδοσία των ευρωπαϊκών αγορών. Στο μεταξύ, η μείωση της ζήτησης για ορυκτά καύσιμα από την Ευρώπη, αλλά και η αβεβαιότητα που περιβάλλει τις λεπτομέρειες του σχεδίου για επιβολή ανώτατου ορίου στις τιμές του πετρελαίου συνεισφέρουν προφανώς στην αποκλιμάκωση των τιμών των εξαγωγών καυσίμων.
Οπως άλλωστε τονίζει στη σχετική έκθεσή του το CREA, ακόμη και μετά τη μείωση των εισαγωγών ρωσικών υδρογονανθράκων, η Ε.Ε. παραμένει πρώτη σε εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου, φυσικού αερίου μεταφερόμενου μέσω αγωγών και LNG, υπερβαίνοντας δηλαδή τον δεύτερο σημαντικό πελάτη της Μόσχας, την Κίνα. Αυτό σημαίνει πως αν και όταν εκλείψει πλήρως η ζήτηση από την Ε.Ε. θα είναι σημαντικός ο αντίκτυπος στις εξαγωγές ενέργειας της Ρωσίας. Το πλαφόν που έχει αποφασίσει να επιβάλει η Ε.Ε. στις τιμές των ρωσικών ορυκτών καυσίμων είτε αυτά εισάγονται στο έδαφός της είτε μεταφέρονται μέσω ευρωπαϊκών πλοίων εκτιμάται ότι θα μειώσει τα έσοδα της Ρωσίας από τις εξαγωγές ενέργειας κατά περίπου 23% την περίοδο Ιουλίου – Οκτωβρίου.
