Το «Mank», η πολυαναμενόμενη ταινία του Ντέιβιντ Φίντσερ που ακολουθεί τον σεναριογράφο του «Πολίτη Κέιν» Χέρμαν Μάνκιεβιτς έρχεται στο Netflix. Με αυτή την αφορμή παρουσιάζουμε 10 περισσότερο και λιγότερο γνωστά facts για την ταινία που άλλαξε τα πάντα για το σινεμά.
Η άνευ προηγουμένου δημιουργική ελευθερία που το Χόλιγουντ έδωσε στον Όρσον Γουέλς
Όταν ο Όρσον Γουέλς έφτασε στο Χόλιγουντ θεωρούνταν ήδη ένα απ’ τα λαμπρότερα μυαλά της εποχής του. Για την δουλειά του στο θέατρο έγινε εξώφυλλο του TIME όταν ήταν μόλις είκοσι τριών χρόνων. Το γεγονός ότι το Χόλιγουντ τον ήθελε δεν είναι λοιπόν περίεργο. Είναι όμως αξιοσημείωτη η δημιουργική ελευθερία που του επέτρεψε.
O George Schaefer, επικεφαλής της εταιρίας παραγωγής RKO Pictures, έδωσε στον Γουέλς τον τελευταίο λόγο πάνω στο δημιούργημά του, κάτι που δεν είχε ξαναγίνει για κανέναν σκηνοθέτη που έκανε τα πρώτα του βήματα.
Πριν τον «Πολίτη Κέιν» ήταν η «Καρδιά του Σκότους»
Όταν Γουέλς και RKO Pictures έδωσαν τα χέρια το αρχικό σχέδιο του σκηνοθέτη ήταν να κάνει ταινία την «Καρδιά του Σκότους» του Τζόζεφ Κόνραντ. Η παραγωγή προχώρησε μάλιστα αρκετά αλλά τελικά η ιδέα απορρίφθηκε από την RKO επειδή ο προϋπολογισμός της ήταν υπερβολικά υψηλός. Ψάχνοντας για εναλλακτικά πρότζεκτ ο Γουέλς διάβασε ένα μακροσκελές σενάριο με την υπογραφή του Χέρμαν Μάνκιεβιτς το οποίο είχε τίτλο «American». Μετά από πολλές αλλαγές το κείμενο έγινε τελικά το σενάριο για τον «Πολίτη Κέιν».
Ποιός τελικά έγραψε το σενάριο;
Στο τέλος Μάνκιεβιτς και Γουέλς μοιράστηκαν το Όσκαρ Πρωτότυπου Σεναρίου, το μοναδικό βραβείο που απέσπασε η ταινία παρόλο που είχε προταθεί σε εννέα κατηγορίες. Παρόλα αυτά μέχρι σήμερα παραμένει αδιευκρίνιστο ποιος ήταν ο βασικός υπεύθυνος για τη σύλληψη της ιστορίας. Η διαμάχη των δύο ανδρών επί του θέματος ήταν διαβόητη και συνεχίστηκε ακόμα και μετά τον θάνατό τους με τον γιο του Μάνκιεβιτς να υποστηρίζει πως ο Γουέλς δεν είχε γράψει «ούτε λέξη».
Ο Όρσον Γουέλς είχε για έμπνευση ένα γουέστερν
Ο Γουέλς στην αρχή των γυρισμάτων του «Πολίτη Κέιν» ήταν μεν καταξιωμένος σκηνοθέτης του θεάτρου και του ραδιοφώνου αλλά δεν είχε καμία εμπειρία από σινεμά. Για να μάθει τα κόλπα και να εξοικειωθεί γρήγορα, στράφηκε σε ένα από τα πιο αναγνωρισμένα φιλμ της εποχής, το εμβληματικό γουέστερν του Τζον Φορντ «Stagecoach» [Η ταχυδρομική άμαξα (1939)]. Κάποτε μάλιστα είχε αναφέρει πως έβλεπε την ίδια ταινία κάθε βράδι για έναν μήνα ώστε να την κατανοήσει σε βάθος. Αργότερα, όταν ρωτήθηκε για τις κινηματογραφικές του επιρροές ο Γουέλς έδωσε την ακόλουθη απάντηση: «Οι παλιοί δάσκαλοι, δηλαδή ο Τζον Φορντ, ο Τζον Φορντ και ο Τζον Φορντ».
Στα γυρίσματα του «Πολίτη Κέιν» ο Γουέλς δεν είχε τις πιο υγιείς συνήθειες όσον αφορά το φαγητό και το ποτό
Οι αυτοκαταστροφικές του τάσεις και η τάση του προς την υπερβολή δεν είχαν φτάσει ακόμα στο σημείο που θα έφταναν αργότερα. Ήδη όμως από την εποχή του «Πολίτη Κέιν» ο Γουέλς είχε εμφανίσει παράξενες συνήθειες όσον αφορά στο φαγητό και το ποτό.
Έπινε 30 καφέδες την ημέρα μέχρι που έπαθε δηλητηρίαση από καφεΐνη. Έπειτα αντικατέστησε τον καφέ με τσάι ελπίζοντας πως θα πίνει πιο αργά. Παρόλα αυτά –καθώς ένας απ’ τους βοηθούς της παραγωγής είχε αναλάβει να του φέρνει το τσάι του- ήπιε τόσο πολύ που το δέρμα του άλλαξε χρώμα. Άλλες φορές ξεχνούσε να φάει για μεγάλο διάστημα και στη συνέχεια μπορεί να καταβρόχθιζε «τρεις μεγάλες μπριζόλες με τα συνοδευτικά τους».
Οι τραυματισμοί στα γυρίσματα
Ο Γουέλς ήταν τόσο αφοσιωμένος στον ρόλο τους ως Κέιν που μερικές φορές έβαζε σε κίνδυνο την σωματική του ακαιρεότητα. Σε μία σκηνή έκοψε πολύ βαθιά το χέρι του και σε μια άλλη έπεσε από τις σκάλες με αποτέλεσμα να τραυματιστεί άσχημα.
Έχετε δει τους πτεροδάκτυλους στον «Πολίτη Κέιν»;
Παρά την πρωτοφανή δημιουργική ελευθερία που είχε ο Γουέλς όταν γύριζε τον «Πολίτη Κέιν», ο προϋπολογισμός του ήταν συγκεκριμένος. Αυτό οδήγησε σε διάφορα ευρηματικά κόλπα που είχαν ως στόχο να μειώσουν τα κόστη. Για παράδειγμα στη σκηνή που βλέπουμε τον Κέιν στην παραλία τα μεγάλα πουλιά να πετούν στο βάθος είναι στη πραγματικότητα πλάνο με πτεροδάκτυλους που είχε γυριστεί για άλλη ταινία- τον King Kong ή το Son of Kong.
Οι ατάκες
Η ταινία είναι γεμάτη με σπιρτόζικες ατάκες και για αυτό ευθύνεται κυρίως ο Μάνκιεβιτς και η προϋπηρεσία ως σεναριογράφος σε κωμωδίες του ’20 και του ’30.
Η ταινία ήταν το ξεκίνημα για πολλές κινηματογραφικές καριέρες
Λόγω της μέχρι τότε καριέρας του, ο Γουέλς στράφηκε στους θεατρικούς του συνεργάτες όταν αναζητούσε το καστ του «Πολίτη Κέιν». Στην ταινία κάνουν το κινηματογραφικό τους ντεμπούτο πολλοί ηθοποιοί όπως ο Everett Sloane, η Agnes Moorehead και ο Joseph Cotten.
Ο Σπίλμπεργκ έχει αγοράσει το «Rosebud»
Στην αρχή της ταινίας ο Kane ψιψιρίζει την λέξη «Rosebud πριν πεθάνει. Και έπειτα όλοι προσπαθούν να καταλάβουν τη σημασία της. Spoiler alert: Στο τέλος αποκαλύπτεται πως η λέξη Rosebud ήταν γραμμένη πάνω σε ένα έλκηθρο που είχε ο Kane όταν ήταν παιδί και συμβολίζει την αίσθηση χαράς και αθωότητας που αναζητούσε και στην ενήλικη ζωή του. Αυτό το εύρημα της πλοκής είναι πλέον ένα από τα πιο εμβληματικά στην ιστορία του κινηματογράφου. Το 1982 ο Στίβεν Σπίλμπεργκ αγόρασε σε δημοπρασία ένα από τα έλκηθρα που είχαν χρησιμοποιηθεί στα γυρίσματα-ίσως το μοναδικό που είχε απομείνει.
