Ήρεμη και γαλήνια, στα 91 της χρόνια, «ταξίδεψε» στη γειτονιά των αγγέλων η Λήδα Βαρδινογιάννη (απόγονος ιστορικής και παλιάς οικογένειας με βυζαντινή καταγωγή) για να συναντήσει τον αγαπημένο της σύζυγο Παύλο Βαρδινογιάννη, πρωτότοκο γιο του Γιάννη και της Χρυσής Βαρδινογιάννη, επί σειρά ετών βουλευτή Ρεθύμνου και υπουργού πολλών κυβερνήσεων, ο οποίος απεβίωσε τον Μάιο του 1984.
- Από τον
Δημ. Λυμπερόπουλο
Τη δυσάρεστη είδηση έκανε γνωστή με λόγια αγάπης η αγαπημένη της ανιψιά Όλγα Κεφαλογιάννη, στον προσωπικό της λογαριασμό στο Instagram.
«Η Λήδα Κατακουζηνού – Βαρδινογιάννη, η θεία Λήδα για την οικογένειά μας, έφυγε σήμερα από κοντά μας… H τελευταία grande dame των Αθηνών, με το μοναδικό στιλ, την πνευματική καλλιέργεια, τη λατρεία για την τέχνη, τη διάθεση για ευεργεσία, τους καλούς τρόπους, την αστική ευγένεια και την κοσμοπολίτικη αύρα, μας μάγευε πάντα με την ιδιαίτερη προσωπικότητά της. Την αποχαιρετούμε με συγκίνηση και μεγάλη αγάπη»!
Αυτή ακριβώς ήταν η Λήδα Βαρδινογιάννη για όσους είχαν την τύχη να τη γνωρίσουν έστω και για λίγο. Διέθετε δύο ξεχασμένες πλέον στις μέρες μας αρετές: σεμνότητα και αξιοπρέπεια. «Όμορφη και εύθραυστη σαν πορσελάνη, η Λήδα διέθετε αγωγή, ευγένεια και πολλή καλοσύνη. Γεννήθηκε επιλεκτική και ανεξάρτητη…» ήταν τα λίγα λόγια που με λυγμούς κατάφερε να ψελλίσει στην «Espresso» η καλή της φίλη για περισσότερα από 50 χρόνια Λία Χατζηπάνου, η οποία είναι απαρηγόρητη και συγκλονισμένη από τον χαμό της φίλη της.
Στοργικός πατέρας
Κόρη του Ιωάννη και της Ειρήνης Κατακουζηνού, ανιψιά του σπουδαίου συλλέκτη και ευεργέτη Ευριπίδη Κουτλίδη και του ξακουστού ψυχιάτρου Άγγελου Κατακουζηνού, η Λήδα Βαρδινογιάννη μεγάλωσε ανάμεσα στους τεράστιους ανθρώπους των γραμμάτων και των τεχνών. «Γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Αθήνα, κοντά σε έναν στοργικό πατέρα, που ήταν αφοσιωμένος σε εμένα, καθώς έχασα τη μητέρα μου όταν ήμουν ακόμη μωρό. Σπούδασα στη Γαλλία και μετέπειτα στην Ελβετία γαλλική, αγγλική και γερμανική φιλολογία μαζί με οικονομικά. Στην Αθήνα παρακολούθησα τρία χρόνια μαθήματα ζωγραφικής στη Σχολή Βακαλό» είχε εξομολογηθεί στον υπογράφοντα σε μία εκ βαθέων συνέντευξή της.
Παλιά γνωριμία
Η αγάπη της οικογένειάς της αλλά και οι φιλικές σχέσεις που η ίδια καλλιέργησε με σημαντικούς Έλληνες καλλιτέχνες τής επέτρεψαν να δημιουργήσει μια προσωπική συλλογή, την οποία ενίσχυσε με τον γάμο της με τον Παύλο Βαρδινογιάννη τον Σεπτέμβριο του 1964. Ήταν ένας γάμος που άφησε εποχή στην Αθήνα.
Όταν είχαμε κουβεντιάσει για τον γάμο της, η Λήδα Βαρδινογιάννη μού είχε αναφέρει μεταξύ άλλων: «Ω, ναι, ήταν ένας ωραίος γάμος! Με τον Παύλο είχαμε μια παλιά γνωριμία που κατέληξε σε γάμο. Σε έναν πολύ ευτυχισμένο, λίγο σύντομο μόνο… Το νυφικό ήταν του Jean Desses, από δαντέλα -σαντιγί με κοντό πέπλο-, ειδική παραγγελία από την Μπολέτ στο Παρίσι… Ο γάμος έγινε στις 26 Σεπτεμβρίου του 1964, καθώς είχε κανονιστεί να μη συμπέσει με τον γάμο του βασιλιά Κωνσταντίνου με την πριγκίπισσα Άννα Μαρία, που είχε τελεστεί μία εβδομάδα νωρίτερα» μου είχε εξομολογηθεί όταν ξεφυλλίζαμε παρέα το άλμπουμ των αναμνήσεών της.
Η δωρεά της αρχόντισσας στο Μουσείο Μπενάκη.
Ένας μικρός θησαυρός από σπάνια έργα τέχνης πολιτιστικής και οικονομικής αξίας των Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα, Γιώργου Μαυροϊδή, Σπύρου Βασιλείου, Γιώργου Γουναρόπουλου, Νικηφόρου Λύτρα, Κωνσταντίνου Βολανάκη, Νικόλαου Κουνελάκη, χαρακτικά των Pablo Picasso, Max Ernst, Marc Chagall, αλλά και έπιπλα, πορσελάνες, ασημικά και άλλα πολύτιμα αντικείμενα από τη Γαλλία και την Ιταλία, που μέχρι το 2013 κοσμούσαν τα δέκα δωμάτια της ιστορικής βίλας του αξέχαστου Παύλου Βαρδινογιάννη και της Λήδας Κατακουζηνού στο Ελληνικό, είχαν δωριστεί από τη ίδια στο Μουσείο Μπενάκη.
Στόχος της γενναιόδωρης δωρεάς αλλά και της έκθεσης που παρουσιάστηκε με μεγάλη επιτυχία τον Σεπτέμβριο του 2014 στην Πινακοθήκη Ν. Χατζηκυριάκου-Γκίκα με τίτλο «Στο σπίτι της Λήδας Βαρδινογιάννη» ήταν το ευρύ κοινό και ιδίως οι νέοι άνθρωποι να γνωρίσουν από κοντά τα σπουδαία έργα της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, αλλά και να αποτυπωθεί η γοητευτική ατμόσφαιρα μιας αστικής αθηναϊκής οικίας, στην οποία έζησε πολλά χρόνια μαζί ένα αγαπημένο ζευγάρι, η τελευταία απόγονος του βυζαντινού οίκου των Κατακουζηνών και ο πρωτότοκος γιος των Βαρδινογιάννηδων.
Ήταν και η τελευταία δημόσια εμφάνιση στα φλας της Λήδας Βαρδινογιάννη, καθώς για τα επόμενα χρόνια απέφευγε τις κοσμικές εκδηλώσεις απολαμβάνοντας την ηρεμία του αρχοντικού σπιτιού της στην οδό Λουκιανού 7, στο Κολωνάκι. Οι μοναδικές της αποδράσεις ήταν στη Βουλιαγμένη, όπου απολάμβανε τα μπάνια της.
