Οι νεφροί αποτελούν ζωτικά όργανα του ανθρώπινου οργανισμού, έχοντας κυρίαρχο ρόλο στην ομοιόσταση των υγρών, των ηλεκτρολυτών και στην αποβολή τοξικών ουσιών που παράγονται από τον μεταβολισμό.
Η χρόνια νεφρική νόσος (ΧΝΝ) αποτελεί ένα σοβαρότατο διαρκώς αυξανόμενο πρόβλημα υγείας παγκοσμίως. Η χρόνια νεφρική νόσος (ΧΝΝ) επηρεάζει δυσμενώς την ποιότητα ζωής τόσο των ασθενών όσο και του οικογενειακού περιβάλλοντός τους. Σχετίζεται με αυξημένη νοσηρότητα και θνησιμότητα. Οι κύριες παθήσεις που οδηγούν σε ΧΝΝ είναι η υπέρταση και ο σακχαρώδης διαβήτης. Στον ελλαδικό πληθυσμό η επίπτωση των ατόμων με ΧΝΝ υπολογίζεται περίπου στο 10% του συνολικού πληθυσμού της χώρας. Το ποσοστό των ασθενών που καταλήγει σε χρόνια νεφρική νόσο τελικού σταδίου αυξάνεται ετησίως κατά 2%.
Οι θεραπευτικές επιλογές της χρόνιας νεφρικής νόσου τελικού σταδίου είναι, η υποκατάσταση της νεφρικής λειτουργίας με αιμοκάθαρση, η περιτοναϊκή κάθαρση και η μεταμόσχευση. Κάθε ασθενής που εντάσσεται στην αιμοκάθαρση, έχει το δικαίωμα να εγγραφεί στο Εθνικό Μητρώο υποψήφιων ληπτών νεφρικού μοσχεύματος τη λεγόμενη λίστα αναμονής. Για να γίνει εγγραφή στην λίστα, απαραίτητη προϋπόθεση είναι η ολοκλήρωση συγκεκριμένου προμεταμοσχευτικού ελέγχου (Π.Ε) μέσω του οποίου κρίνεται η καταλληλόλητα του ασθενούς για μεταμόσχευση. Το έντυπο του Π.Ε βρίσκεται στην διάθεση όλων των Μονάδων Τεχνητού Νεφρού (ΜΤΝ) και όλων των Μονάδων Χρόνιας Αιμοκάθαρσης (ΜΧΑ). Ο Π.Ε περιλαμβάνει έναν πλήρη ενδελεχή ιατρικό έλεγχο όλων των συστημάτων με αιματολογικές και απεικονιστικές εξετάσεις, καθώς επίσης και την ομάδα αίματος, το ποσοστό των κυτταροτοξικών αντισωμάτων και την HLA τυποποίηση. Το συγκεκριμένο έγγραφο συμπληρώνεται και υπογράφεται από τον υπεύθυνο νεφρολόγο της μονάδας. Ο οποίος εγκρίνει και υπογράφει την καταλληλόλητα του υποψήφιου λήπτη. Στην συνέχεια το έγγραφο επικυρώνεται από τον υπεύθυνο νεφρολόγο και χειρουργό του προμεταμοσχευτικού κέντρου στο οποίο επιθυμεί να μεταμοσχευθεί ο ασθενής. Αντίγραφο του εγγράφου, ακολούθως, κατατίθεται στον Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ) ο οποίος έχει την ευθύνη και την τήρηση της εθνικής λίστας αναμονής.
Η λίστα αναμονής είναι αδιάβλητη, σε πλήρη διαφάνεια και απροσπέλαστη, ώστε κανείς να μην μπορεί να υπερπηδήσει κάποιον άλλο υποψήφιο λήπτη. Η κατανομή των νεφρικών μοσχευμάτων γίνεται με βάση του ΦΕΚ 1451Β/2014, το οποίο εξασφαλίζει την ισότιμη μεταχείριση των υποψήφιων ληπτών. Όλα τα μοσχεύματα ανεξαρτήτως του νοσοκομείου που γίνεται η λήψη, προσφέρονται στο Εθνικό Μητρώο και κατανέμονται βάση συγκεκριμένων αυστηρών κριτηρίων. Η κατάταξη των υποψηφίων ληπτών γίνεται βάση της ομάδας αίματος, της ιστοσυμβατότητας και του χρόνου αναμονής (χρόνος από την αρχή της ένταξης σε θεραπεία υποκατάστασης).
Η μεταμόσχευση ΔΕΝ πραγματοποιείται σε καμία ιδιωτική κλινική. Καμία ιδιωτική νεφρολογική κλινική δεν κάνει λήψη νεφρικών μοσχευμάτων και δεν προσφέρει μοσχεύματα. Καμία νεφρολογική κλινική δεν έχει δικαίωμα και καμία αρμοδιότητα, να παρέμβει στην λίστα αναμονής. Καμία ιδιωτική νεφρολογική κλινική δεν παρεμβαίνει στην μεταμοσχευτική διαδικασία. Καμία ιδιωτική νεφρολογική κλινική δεν μεταμοσχεύει. Η μεταμόσχευση πραγματοποιείται αποκλειστικά σε δημόσια κρατικά Πανεπιστημιακά Νοσοκομεία, τα οποία έχουν μεταμοσχευτικό κέντρο, μεταμοσχευτική μονάδα.
Ως μονάδα μεταμόσχευσης ορίζεται η Οργανωμένη Μονάδα Κρατικού νοσηλευτικού ιδρύματος κοινωφελούς και μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, όπου πραγματοποιείται μεταμόσχευση οργάνων κατόπιν λήψης σχετικής άδειας.
Η δωρεά ανθρώπινων οργάνων πραγματοποιείται σε μη κερδοσκοπική βάση και απαγορεύεται η λήψη οποιουδήποτε οικονομικού ανταλλάγματος από τον δότη.
Το άρθρο 10 του ν.3984/2011 δηλώνει ρητά την τήρηση της ανωνυμίας. Η ταυτότητα του νεκρού δότη οργάνων δεν αποκαλύπτεται στον λήπτη και στην οικογένεια του. Δεν αποκαλύπτεται επίσης και η ταυτότητα του λήπτη στην οικογένεια του νεκρού δότη. Επιτρέπεται μόνο να αποκαλυφθεί η επιτυχία της μεταμόσχευσης. Οποιαδήποτε λοιπόν δημοσίευση, κάθε δημοσιοποιημένη σύνδεση, έμμεση ή μη της ταυτότητας του δότη με τον λήπτη αλλά και το αντίθετο, είναι παράνομη και ποινικά διωκόμενη και τιμωρείται όπως ορίζουν τα άρθρα 21 έως 23 του ν.2472/1997.
Οι επαγγελματίες υγείας που συμμετέχουν στην αφαίρεση και μεταμόσχευση οργάνων υπόκεινται στον κανόνα προστασίας του ιατρικού απορρήτου που προβλέπει ο κώδικας ιατρικής δεοντολογίας σύμφωνα με το άρθρο 13 του ν.3418/2005 και του άρθρου 371 του ποινικού κώδικα.
Όποιος δίνει εντολή, διευκολύνει ή συμμετέχει με οποιονδήποτε τρόπο στην μεταμόσχευση οργάνων σε λήπτη άλλον από τον δικαιούχο, βάση της λίστας αναμονής, τιμωρείται με φυλάκιση. Το ίδιο ισχύει για όποιον λαμβάνει οικονομικό αντάλλαγμα και για όποιον δίνει εντολή , διευκολύνει ή συμμετέχει στην μεταμόσχευση οργάνου σε λήπτη που δεν εμπεριέχεται καθόλου στο Εθνικό Μητρώο (Λίστα αναμονής).
Σε περίπτωση καταδίκης ιατρού για τα παραπάνω αδικήματα, το δικαστήριο είναι υποχρεωμένο να διατάξει, πέραν της φυλάκισης την ισόβια απαγόρευση άσκησης του ιατρικού επαγγέλματος.
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΤΡΙΓΚΑΣ
ΔΙΕΥΘΥΝΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ
ΜΟΝΑΔΑΣ ΧΡΟΝΙΑΣ ΑΙΜΟΚΑΘΑΡΣΗΣ
TΡΙΓΚΑΣ NEPHROS MON AE
