Την απόφαση για την έναρξη μακροχρόνιας συντήρησης και αποκατάστασης ζημιών αλλά και αντισεισμικής προστασίας της Αγίας Σοφίας έχουν λάβει οι τουρκικές αρχές, καθώς επιστήμονες διαπιστώνουν μεγάλες φθορές εντός αλλά και εκτός του μνημείου. Κάποιοι επιστήμονες μιλούν για έργο που μπορεί να έχει διάρκεια πολλών δεκαετιών!
Το γεγονός όμως αυτό έχει προκαλέσει την ανησυχία κάποιων φιλοκυβερνητικών κύκλων που υποψιάζονται πως πίσω από την απόφαση αυτή ίσως να κρύβεται πολιτική σκοπιμότητα, με αποτέλεσμα η Αγία Σοφία να κλείσει για μεγάλο χρονικό διάστημα και να μη λειτουργεί ως τζαμί και τονίζουν πως πίσω από την απόφαση δεν πρέπει να κρύβεται κάποια υποχώρηση της τουρκικής κυβέρνησης.
Πάντως, ο υπουργός Τουρισμού τη Τουρκίας Mεχμέτ Νουρί Ερσοϊ διαβεβαιώνει πως η Αγία Σοφία θα παραμείνει ανοιχτή και θα λειτουργεί και ως τζαμί. Γίνονται μελέτες στατικότητας για να ξεκινήσουν τα έργα της αντισεισμικής προστασίας αλλά και συντήρησης στους τρούλους. Ομως οι ξεναγοί και οι αρχαιολόγοι τονίζουν πως κατά τη διάρκεια των έργων αποκατάστασης θα πρέπει να περιοριστεί περισσότερο ο χώρος προσευχής, αλλά και τα επισκέψιμα σημεία, με αποτέλεσμα ίσως για κάποιο χρονικό διάστημα να υπάρχει ανάγκη να μην ανοίξουν οι πύλες του χώρου για τους επισκέπτες.
Στην ιστοσελίδα της Διεύθυνσης Επικοινωνίας της τουρκικής προεδρίας, στις 19 Αυγούστου, δημοσιεύεται η είδηση ότι «μετά τη σύσταση επιστημονικής επιτροπής ενίσχυσης και αποκατάστασης του τζαμιού (σ.σ. Αγία Σοφία), που κρίθηκε ότι θα υποστεί σοβαρές ζημιές σε κάθε πιθανό σεισμό, ξεκίνησε η αναστήλωση στα μαυσωλεία στον κήπο του τζαμιού της Αγίας Σοφίας. Αν και δεν μπορεί να προβλεφθεί πότε θα ολοκληρωθεί, η αποκατάσταση που έχει ξεκινήσει θα συνεχιστεί στο μέλλον και σε άλλα σημεία της Αγίας Σοφίας. Το τζαμί θα είναι ανοιχτό για προσκύνηση και επισκέψεις κατά τη διάρκεια της αναστήλωσης. Μέλος της Επιστημονικής Επιτροπής για την αποκατάσταση του τζαμιού της Αγίας Σοφίας, ο αρχιτέκτονας Ιχσάν Σαρί, δήλωσε ότι δεν είναι σαφές πόσος χρόνος θα χρειαστεί για την αποκατάσταση έργων όπως η Αγία Σοφία, αλλά με βάση την εμπειρία του, μπορεί να χρειαστούν αρκετές γενιές».
Ορισμένοι στην Τουρκία διατυπώνουν την άποψη πως πίσω από την απόφαση κρύβεται η προσπάθεια να σταματήσει να λειτουργεί ως τζαμί.
Πολιτικοί αναλυτές υπενθυμίζουν πως την ίδια περίοδο που ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είχε αποφασίσει τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας από μουσείο σε τζαμί το 2020, ίδια απόφαση είχε ληφθεί και για τη Μονή της Χώρας (Κariye) αλλά δεν εκτελέστηκε, καθώς ξαφνικά έκλεισε για έργα αποκατάστασης.
«Προσοχή σε όσους ανακοινώνουν αυτό το έργο αποκατάστασης τις επόμενες μέρες! Το τζαμί Kariye (Moνή της Χώρας) είναι μια οδυνηρή εμπειρία από την οποία μπορείτε να αντλήσετε μαθήματα. Οπως γνωρίζετε, το Kariye μετατράπηκε σε τζαμί ταυτόχρονα με την Αγία Σοφία. Ωστόσο, είναι ενδιαφέρον, αν και ελήφθη η απόφαση, τα εγκαίνια αναβλήθηκαν χωρίς λόγο. Αμέσως μετά λέγεται ότι θα ξεκινήσουν οι εργασίες αποκατάστασης… Εχουν περάσει 2,5 χρόνια από την απόφαση, αλλά η αποκατάσταση στη Μονή της Χώρας δεν έχει ολοκληρωθεί. Επιπλέον, κανείς δεν γνωρίζει με τι είδους μορφή θα λειτουργεί το ιστορικό κτίριο. Αυτός είναι ο φόβος μου… Οπως έγινε και στο τζαμί της Μονής της Χώρας, η αναστήλωση που αναφέρθηκε στην Αγία Σοφία να μη μετατραπεί σε κλείσιμο. Προειδοποιώ τους αρμοδίους και τις αρχές και για τα δύο έργα… Η προσοχή μας εστιάζεται σε όσους κάθονται στο ίδιο τραπέζι με τον διάβολο… Οπότε ας προσέχουμε!», αναφέρει σε άρθρο του ο φιλοκυβερνητικός αναλυτής Τζοσκούν Μπασμπούγ στην ιστοσελίδα της εφημερίδας Star.
Διαρροές ομβρίων υδάτων
Επιστήμονες τονίζουν πως η Αγία Σοφία έχει υποστεί πολλές φθορές με το πέρασμα των αιώνων και χρειάζονται σοβαρά έργα συντήρησης στον τρούλο, στον γυναικωνίτη, αλλά και σε πολλά άλλα σημεία. Ξεναγοί περιγράφουν σημεία όπου υπάρχουν διαρροές ομβρίων υδάτων εντός του ναού. Παράλληλα, όπως υποστηρίζουν επιστήμονες, υπάρχουν σημεία που κινδυνεύουν με κατάρρευση, σε περίπτωση ενός ισχυρού σεισμού που μπορεί να πλήξει την Κωνσταντινούπολη.
Ομως αυτό που έχουν αναδείξει πολλές φορές και τα τουρκικά Μέσα Ενημέρωσης είναι πως η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί και η ελεύθερη είσοδος στον χώρο επιβάρυναν αυτό το μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς και ήδη έχουν δημοσιευθεί πολλά ρεπορτάζ με τις φθορές στους τοίχους και στις πύλες που έχουν προκαλέσει οι επισκέπτες. Αυτός είναι και ο λόγος που οι τουρκικές αρχές έχουν λάβει μέτρα και η είσοδος στην Αγία Σοφία γίνεται με πιο ελεγχόμενο και προσεκτικό τρόπο.
