Αν θέλει κανείς να φτάσει μέχρι τα 100 χρόνια ζωής, είναι έξυπνο να έχει καλές συνήθειες. Δεν είναι όμως αρκετό.
Ερευνα καθιστά σαφέστερο τον ρόλο που παίζουν τα γονίδια στη ζωή μέχρι την πολύ μεγάλη ηλικία. Συνήθειες όπως ο αρκετός ύπνος, η άσκηση και η υγιεινή διατροφή μπορούν να βοηθήσουν κάποιον να αποτρέψει τις ασθένειες και να ζήσει περισσότερο, ωστόσο όταν πρόκειται να ζήσει μετά από τα 90, η γενετική αρχίζει να παίζει μεγάλο ρόλο.
«Μερικοί άνθρωποι έχουν την εξής ιδέα: “Αν κάνω τα πάντα όπως πρέπει, δίαιτα και γυμναστική, μπορώ να ζήσω μέχρι τα 150”. Και αυτό δεν είναι σωστό», λέει ο Robert Young, ο οποίος διευθύνει μια ομάδα ερευνητών στον μη κερδοσκοπικό επιστημονικό οργανισμό Gerontology Research Group.
Περίπου το 25% της ικανότητας κάποιου να ζήσει μέχρι τα 90 καθορίζεται από τη γενετική, λέει ο Δρ Thomas Perls, καθηγητής ιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Βοστώνης που ηγείται της Εκατονταετηριακής Μελέτης της Νέας Αγγλίας, η οποία παρακολουθεί τους αιωνόβιους και τα μέλη των οικογενειών τους από το 1995. Μέχρι την ηλικία των 100, είναι περίπου 50% θέμα γενετικής, εκτιμά, και γύρω στα 106 έτη, είναι 75%.
Το να γνωρίζουμε τι επιτρέπει σε μερικούς ανθρώπους να ζήσουν πολύ έχει συνέπειες για τους υπόλοιπους. Η συνεχιζόμενη έρευνα στους αιωνόβιους βοηθά στην παροχή πληροφοριών που θα μπορούσαν τελικά να χρησιμοποιηθούν για την ανάπτυξη φαρμάκων ή τον εντοπισμό αλλαγών στον τρόπο ζωής, έτσι ώστε οι άνθρωποι να ζουν πιο υγιείς για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, λέει ο Δρ. James Kirkland, πρόεδρος της Αμερικανικής Ομοσπονδίας Έρευνας για τη Γήρανση.
Ποιος φτάνει τα 100;
Οι αιωνόβιοι αποτελούν ένα αυξανόμενο μερίδιο του πληθυσμού των ΗΠΑ. Υπάρχουν περίπου 109.000 αιωνόβιοι που ζουν στη χώρα το 2023, σύμφωνα με το Γραφείο Απογραφής, από περίπου 65.000 πριν από 10 χρόνια, εν μέρει χάρη σε δεκαετίες προόδου στην ιατρική και τη δημόσια υγεία.
Παρά τη μείωση του προσδόκιμου ζωής, που έφτασε στα 76,4 το 2021, ο Perls εκτιμά ότι περίπου το 20% του πληθυσμού έχει τη γενετική σύνθεση που θα μπορούσε να τον φτάσει στα 100 εάν κάνει επίσης συνεπείς υγιεινές επιλογές.
Όχι μόνο οι αιωνόβιοι ζουν περισσότερο, αλλά τα δεδομένα δείχνουν ότι καταφέρνουν να αποφύγουν ή να καθυστερήσουν ασθένειες που σχετίζονται με την ηλικία όπως ο καρκίνος, η άνοια και οι καρδιαγγειακές παθήσεις, περισσότερο από τον γενικό πληθυσμό. Μεταξύ των συμμετεχόντων στην έρευνα, το 15% είναι άτομα χωρίς αποδεδειγμένη ασθένεια στην ηλικία των 100 ετών. Περίπου το 43% είναι εκείνοι που δεν ανέπτυξαν νόσο που σχετίζεται με την ηλικία τα 80 ή και αργότερα.
Το να ζει κανείς μετά τα 100 απαιτεί έναν συνδυασμό πολλών γενετικών παραλλαγών, καθεμία με σχετικά μέτρια επίδραση, λέει ο Perls, όπως μεταδίδει η Wall Street Journal.
Οι άνθρωποι που είναι περίεργοι για το πόσο θα ζήσουν θα πρέπει να ξεκινήσουν κοιτάζοντας το οικογενειακό τους ιστορικό. Η διάρκεια ζωής των συγγενών τους είναι ένας από τους ισχυρότερους προγνωστικούς παράγοντες μακροζωίας, προσθέτει.
Οι καλές συνήθειες για όσους δεν έχουν καλό DNA
Η νευρολόγος Δρ Claudia Kawas παρακολουθεί τις συνήθειες των αιωνόβιων, εκείνων άνω των 90 ετών, στη Νότια Καλιφόρνια από το 2003, ως μέρος μιας μελέτης στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Ιρβάιν. Η ίδια και μια ομάδα ερευνητών βρήκαν συσχέτιση μεταξύ της μακροζωίας και της σύντομης άσκησης, των κοινωνικών δραστηριοτήτων και της μέτριας πρόσληψης καφεΐνης και αλκοόλ.
Οι «σούπερ ηλικιωμένοι» ή άτομα άνω των 80 ετών των οποίων οι γνωστικές ικανότητες είναι στο ίδιο επίπεδο με εκείνα που είναι 20 έως 30 χρόνια νεότερα, ανέφεραν ότι είχαν πιο ζεστές, υψηλής ποιότητας σχέσεις με άλλα άτομα από ό,τι οι γνωστικά φυσιολογικοί συμμετέχοντες, βρήκαν ερευνητές στο Πανεπιστήμιο Northwestern.
Τέλος, ο τρόπος που βλέπει κανείς τα πράγματα έχει επίσης σημασία. Οι ερευνητές του Χάρβαρντ εντόπισαν μια σχέση μεταξύ αισιοδοξίας και μεγαλύτερης διάρκειας ζωής. Μεταξύ των συμμετεχόντων στη μελέτη, το 25% που ήταν οι πιο αισιόδοξοι είχαν μεγαλύτερη πιθανότητα να ζήσουν πέραν των 90 ετών από το λιγότερο αισιόδοξο 25%, σύμφωνα με τη μελέτη του 2022 που δημοσιεύτηκε στο Journal of the American Geriatrics Society.
