Το κρυολόγημα και άλλες ασθένειες του αναπνευστικού έχουν αρκετά συμπτώματα.
Σε πολλές περιπτώσεις, όμως, ενώ συμπτώματα όπως το φτέρνισμα, το συνάχι και η ρινική καταρροή εξασθενήσουν, ένα σύμπτωμα παραμένει: ο βήχας.
Ο βασικός λόγος για τον οποίο ο βήχας διαρκεί ακόμα και μετά τη πλήρη θεραπεία από μία λοίμωξη του αναπνευστικού, είναι η παρατεταμένη φλεγμονή, δήλωσε ο δρ. Albert Rizzo, επικεφαλής της Αμερικανικής Πνευμονολογικής Εταιρείας (ΑΠΕ).
Μάλιστα, η φλεγμονή αυτή μπορεί να έχει διάφορες πηγές, γεγονός που καθιστά πιο δύσκολη την αντιμετώπισή της.
Γιατί προκαλούνται φλεγμονές όταν έχουμε ιογενή λοίμωξη
Οι πηγές πρόκλησης της φλεγμονής είναι συνήθως ιογενείς και βακτηριακές λοιμώξεις που προκαλούν φλεγμονή των αεραγωγών και της μύτης, όπως ο κορονοϊός και οι ιοί της γρίπης.
Ακολούθως, η ρινική φλεγμονή μετατρέπεται σε μεταρινική σταγόνα, δηλαδή βλέννα που στάζει από τη μύτη στον λαιμό και προκαλεί τον βήχα, σύμφωνα με τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας των ΗΠΑ.
Επίσης, όταν σωματίδια εισέρχονται με την αναπνοή στον αεραγωγό, είτε από τη μύτη είτε το στόμα, μπορούν να ενεργοποιήσουν νευρικούς υποδοχείς στους πνεύμονες που λένε στον εγκέφαλο «αυτά δεν είναι επιθυμητά» και προσπαθεί να τα αποβάλλει.
Για να τα αποβάλλει, όμως, δημιουργείται πίεση στο διάφραγμα μέσω του βήχα και ο αέρας αποβάλλεται με δύναμη, παρασύροντας μαζί του σκόνη, τροφή και βλέννα.
Εκτός από τη ρινική φλεγμονή, ο βήχας παρατείνεται μετά το κρυολόγημα επειδή η φλεγμονή που έχει προκληθεί στους αεραγωγούς του πνεύμονα, μπορεί να χρειαστεί ακόμα και μερικές εβδομάδες για να υποχωρήσει και ο χρόνος αυτός μπορεί να παραταθεί εάν κάποιος είχε προηγούμενες λοιμώξεις των πνευμόνων ή είναι καπνιστής, δήλωσε ο Rizzo.
Όταν κάποιος είναι άρρωστος, ειδικά κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος που ονομάζονται μακροφάγα και ουδετερόφιλα, βοηθούν στην καταπολέμηση των λοιμώξεων στους αεραγωγούς.
Τα κύτταρα αυτά, όμως, είναι επίσης φλεγμονώδη.
Μερικές φορές μετά το τέλος της ίωσης, τα κύτταρα αυτά παραμένουν στον αεραγωγό και τον διατηρούν φλεγμονώδη, γι’ αυτό και ο βήχας μπορεί να συνεχιστεί και μετά τη λοίμωξη, δήλωσε η δρ Amy Dickey, πνευμονολόγος στο Γενικό Νοσοκομείο της Μασαχουσέτης (MGH) και καθηγήτρια ιατρικής στο MGH και στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ.
Εν τω μεταξύ, οι ευαίσθητοι ιστοί των αεραγωγών μπορεί να γίνονται ακόμα πιο ευαίσθητοι στα σωματίδια που εισέρχονται από τη μύτη ή το στόμα.
«Όπως αν χρησιμοποιήσετε ένα αντανακλαστικό σφυρί στο γόνατό σας, το πόδι σας κλωτσάει, υπάρχουν παρόμοιοι τύποι αντανακλαστικών στους αεραγωγούς», δήλωσε ο Dickey.
Με άλλα λόγια, οι ιοί και η βλέννα είναι το αντανακλαστικό σφυρί και ο βήχας είναι το πόδι που κλωτσάει.
Μόλις υποχωρήσει η φλεγμονή, αυτό το αντανακλαστικό γίνεται λιγότερο ευαίσθητο και ο βήχας θα πρέπει να εξαφανιστεί.
Πώς μπορούμε να μειώσουμε τα συμπτώματα
Ο βήχας που διαρκεί 3 έως 4 εβδομάδες μετά τη λοίμωξη θεωρείται «φυσιολογικός» και υπάρχουν μερικές σπιτικές θεραπείες (γιατροσόφια) και συμπεριφορές που μπορούν να βοηθήσουν να συντομεύσουν την παραμονή του βήχα (ή τουλάχιστον να ανακουφίσουν τα συμπτώματα).
Εάν η μεταρινική σταγόνα προκαλεί τον βήχα, πλύσεις με φυσιολογικό ορό στα ρουθούνια ή τα ρινικά στεροειδή (σπρέι για τη μύτη) μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση της φλεγμονής.
Οι φαρμακευτικές καραμέλες για τον λαιμό μπορούν επίσης να βοηθήσουν στην ηρεμία του λάρυγγα και στην καταστολή του βήχα.
Σύμφωνα με μελέτη του 2021 που δημοσιεύθηκε στην επιστημονική επιθεώρηση International Journal of Cardiopulmonary Medicine and Rehabilitation, το μέλι και ο φυσιολογικός ορός μπορούν να βοηθήσουν στην ανακούφιση του βήχα.
Ενώ ο βήχας μπορεί να είναι ενοχλητικός, είναι ζωτικής σημασίας να θυμόμαστε ότι ο βήχας εξυπηρετεί μια ανοσολογική λειτουργία.
Εάν οι ερεθιστικές ουσίες και η βλέννα, όμως, παραμείνουν στους αεραγωγούς, μπορεί να προκαλέσουν βλάβη στους ευαίσθητους ιστούς των αεραγωγών ή των πνευμόνων ή ακόμη και να εμποδίσουν την αναπνοή.
Ο Dickey συνιστά ασκήσεις για την τόνωση της βαθιάς αναπνοής ώστε να χαλαρώσει η βλέννα, ή τη λήψη αποχρεμπτικών που αραιώνουν τη βλέννα και διευκολύνουν τον βήχα.
Αυτό μπορεί να βοηθήσει και στην απομάκρυνση αυτών των φλεγμονωδών ερεθιστικών ουσιών.
Και ενώ «είναι καλό να είστε διακριτικοί με τους άλλους ανθρώπους, μερικές φορές είναι σημαντικό να αφήνετε τον βήχα να βγαίνει, απλώς να θυμάστε να καλύπτεται με τον αγκώνα το στόμα σας» συμπληρώνει ο Dickey,.
Πότε πρέπει να επισκεφτούμε γιατρό όταν ο βήχας επιμένει
Ενώ ο παρατεταμένος βήχας προκαλείται συνήθως από ερεθισμό λόγω φλεγμονής, οι άνθρωποι θα πρέπει να επισκεφθούν γιατρό εάν ο βήχας διαρκεί περισσότερο από τρεις έως τέσσερις εβδομάδες και συνοδεύεται από άλλα συμπτώματα όπως πυρετός, δύσπνοια ή πράσινη και κίτρινη βλέννα.
Εάν ο βήχας συνεχίζεται από μόνος του για περισσότερες από οκτώ εβδομάδες, ο γιατρός μπορεί να θελήσει να κάνει ακτινογραφία θώρακα ή να μετρήσει τη λειτουργία των πνευμόνων για να ελέγξει για Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΕΑΠ, καρκίνο των πνευμόνων, εμφύσημα ή άλλες σοβαρές ασθένειες, δήλωσε ο Rizzo.
