Εάν έχετε κρύα χέρια και ιδιαίτερα αν τα δάχτυλα των χεριών ή των ποδιών σας πανιάζουν και μουδιάζουν όταν εκτίθενται στο κρύο, είναι λογικό να υποθέσετε ότι αυτό οφείλεται στην κακή κυκλοφορία του αίματος. Υπάρχει, όμως, μια κατάσταση υγείας, που εκδηλώνεται με κρύα και κατάχλωμα δάκτυλα στα άνω και κάτω άκρα. Ο λόγος για το φαινόμενο Raynaud, μια «υπερβολή» της φυσιολογικής συστολής των αιμοφόρων αγγείων.
Τι είναι το φαινόμενο Raynaud
Όταν εκτίθεστε σε ψυχρό περιβάλλον, το σώμα σας αντιδρά προσπαθώντας να διατηρήσει την κεντρική σας θερμοκρασία. Τα αιμοφόρα αγγεία κοντά στην επιφάνεια του δέρματός σας συστέλλονται, ανακατευθύνοντας τη ροή του αίματος βαθύτερα στο σώμα. Εάν έχετε το φαινόμενο Raynaud, η διαδικασία αυτή είναι πιο έντονη.
«Οι χαμηλές θερμοκρασίες και ο ψυχρός καιρός είναι η κλασική αιτία για το φαινόμενο Raynaud. Θα μπορούσε, όμως, να εμφανιστεί οποιαδήποτε εποχή του έτους – για παράδειγμα, όταν βγαίνετε από μια θερμαινόμενη πισίνα, μπαίνετε σε ένα κλιματιζόμενο κτίριο ή πιάνετε το χέρι σας στο τμήμα της κατάψυξης στο σούπερ μάρκετ. Συνεπώς, ακόμη και μικρές αλλαγές στη θερμοκρασία του αέρα μπορούν να προκαλέσουν ένα επεισόδιο» εξηγεί ο Δρ Robert H. Shmerling, ρευματολόγος και ανώτερος συντάκτης στο Harvard Health Publishing της Ιατρικής Σχολής του Χάρβαρντ.
Κατά τη διάρκεια ενός επεισοδίου, οι μικρές αρτηρίες που τροφοδοτούν τα δάχτυλα των χεριών και των ποδιών συστέλλονται σπασμωδικά, παρεμποδίζοντας τη ροή του αίματος προς το δέρμα. Ορισμένα από αυτά τα αγγεία καταρρέουν ακόμη και προσωρινά, με αποτέλεσμα το δέρμα να γίνεται χλωμό και ψυχρό και μερικές φορές να παίρνει ένα λευκό χρώμα. Εκτός από τα χέρια, η νόσος Raynaud μπορεί να επηρεάσει και τα πέλματα, ενώ λιγότερο συχνά, τη μύτη, τα χείλη και τα αυτιά.
Πού οφείλεται
Τεχνικά μιλώντας, το φαινόμενο Raynaud είναι ένα πρόβλημα κυκλοφορίας του αίματος, είναι όμως πολύ διαφορετικό από αυτό που συνήθως εννοούν οι γιατροί με τον όρο κακή κυκλοφορία, λέει ο Δρ Shmerling. Η περιορισμένη ή κακή κυκλοφορία επηρεάζει συνήθως τους ηλικιωμένους ανθρώπους των οποίων οι αρτηρίες έχουν υποστεί στένωση λόγω της αθηροσκλήρωσης, που προκαλείται από την υψηλή χοληστερόλη, την υψηλή αρτηριακή πίεση και το κάπνισμα.
Αντίθετα, η νόσος Raynaud προσβάλλει συνήθως νεότερα άτομα (κυρίως γυναίκες) χωρίς τέτοια χαρακτηριστικά. Επιπλέον, η δυσλειτουργία της κυκλοφορίας είναι γενικά προσωρινή και πλήρως αναστρέψιμη.
Μπορούν να αποτραπούν τα επεισόδια;
Η καλύτερη θεραπεία για την κατάσταση αυτή είναι να προλάβετε τα επεισόδια εξαρχής, κυρίως αποφεύγοντας την απότομη ή απροστάτευτη έκθεση σε χαμηλές θερμοκρασίες. Επιπλέον, θεωρείται σημαντικό να αποφεύγετε συμπεριφορές που προκαλούν συστολή των αιμοφόρων αγγείων, όπως το κάπνισμα, και φάρμακα, όπως σκευάσματα για το κρυολόγημα και τις αλλεργίες που περιέχουν ψευδοεφεδρίνη και τα φάρμακα για την ημικρανία που περιέχουν εργοταμίνη. Το συναισθηματικό στρες μπορεί επίσης να προκαλέσει ένα επεισόδιο του Raynaud, επομένως καλό θα ήταν να δοκιμάσετε κάποια τεχνική χαλάρωσης, όπως η ενσυνειδητότητα (mindfulness).
Μόλις ξεκινήσει ένα επεισόδιο, είναι σημαντικό να ζεστάνετε τα προσβεβλημένα άκρα το συντομότερο δυνατό. Εάν αυτό δεν είναι εφικτό, μπορείτε να τα βάλετε κάτω από τις μασχάλες σας ή δίπλα σε κάποιο άλλο ζεστό σημείο του σώματός σας. Όταν τα αιμοφόρα αγγεία τελικά χαλαρώσουν και η ροή του αίματος επανέλθει, το δέρμα γίνεται ζεστό και ερυθρό.
