Ρεκόρ αιτήσεων και εγκρίσεων καταγράφει ο νέος εξωδικαστικός μηχανισμός. Μετά τις μεγάλες αλλαγές που υπέστη και ισχύουν από τον Φεβρουάριο, διπλάσια νοικοκυριά και επιχειρήσεις υποβάλλουν πλέον αιτήσεις στην πλατφόρμα της Γενικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους, ενώ τον Μάρτιο το ποσοστό των εγκρίσεων των προτάσεων άγγιξε το 80%.
Την ίδια στιγμή, νέα διάταξη που ψηφίζεται στη Βουλή θα επιτρέπει από τον Μάιο να ρυθμίζονται μέσω Εξωδικαστικού και τα εγγυημένα από το Δημόσιο δάνεια που έχουν λάβει αγρότες, επιχειρήσεις, πληγέντες φυσικών καταστροφών και άλλες κοινωνικές ομάδες, στα οποία καταγράφονταν απορρίψεις.
Με αυτά τα δεδομένα, η επιλογή του νέου εξωδικαστικού μηχανισμού καθίσταται πλέον ιδιαίτερα ελκυστική, περισσότερο ίσως και από τις απευθείας διμερείς διαπραγματεύσεις και ρυθμίσεις που προτείνουν στους οφειλέτες τράπεζες, servicers και Δημόσιο.
Τα βασικά οφέλη που προσφέρει έναντι αυτών ο Εξωδικαστικός είναι κυρίως τα εξής:
- Δεν απαιτείται προκαταβολή έναντι της ρύθμισης, εκτός της περίπτωσης όπου υπάρχει προγραμματισμένος πλειστηριασμός.
- Δεν ζητείται από τους οφειλέτες η προσκόμιση νέων εξασφαλίσεων -είτε εμπράγματων (ακίνητα κ.τ.λ.), είτε ενοχικών (εγγυητές)- στο πλαίσιο της ρύθμισης.
- Δεν ζητείται από τους οφειλέτες η ρευστοποίηση κινητής και ακίνητης περιουσίας στο πλαίσιο της προτεινόμενης ρύθμισης.
- Προσφέρεται διαγραφή οφειλών αναλόγως της αξίας της κινητής και ακίνητης περιουσίας οφειλέτη και εγγυητών.
- Το επιτόκιο ρύθμισης ανέρχεται σε 3% σταθερό για 3 έτη για χρέη προς τράπεζες και servicers (κάτω του 50% του προσφερόμενου σε απευθείας διαπραγμάτευση) και 3% σταθερό καθ’ όλη τη διάρκεια για Δημόσιο και Ασφαλιστικά Ταμεία.
- Μεγάλη διάρκεια αποπληρωμής, η οποία φτάνει στα 20 έτη για οφειλές σε Δημόσιο και ασφαλιστικά ταμεία και μεταξύ 20-35 ετών για τα τραπεζικά δάνεια.
- Υποχρεωτικότητα στη συμμετοχή τραπεζών και servicers στις ρυθμίσεις που παράγονται εφόσον ο οφειλέτης έχει χαρακτηριστεί ευάλωτος.
- Δυνατότητα να περιληφθούν στη ρύθμιση οφειλές προς το Δημόσιο και τα ασφαλιστικά ταμεία που έχουν βεβαιωθεί σε βάρος επιχειρήσεων οι οποίες είναι σε λύση ή εκκαθάριση από κληρονόμους που έχουν ευθύνη σε αυτές.
Διπλάσιοι φτάνουν… στην πηγή
Αμέσως μόλις έγιναν γνωστές οι αλλαγές, τον Φεβρουάριο, μπήκαν στην πλατφόρμα και ξεκίνησαν να συμπληρώνουν αιτήσεις κατά μέσο όρο 250 οφειλέτες κάθε ημέρα. Οι νέες αιτήσεις απογειώθηκαν σε 7.357 (ρεκόρ όλων των εποχών σε έναν μήνα), ενώ αυξήθηκαν κατά 6.525 τον Μάρτιο, με ρυθμούς διπλάσιους από τις 3.400 αιτήσεις που υποβάλλονταν μηνιαίως κατά μέσο όρο το 2023. Συνολικά, στο α’ τρίμηνο του 2024 υποβλήθηκαν 19.320 νέες αιτήσεις, έναντι μόλις 9.500 αιτήσεων που έγιναν το αντίστοιχο του 2023.
Την ίδια στιγμή, oι νέες επιτυχείς ρυθμίσεις οφειλών υπερβαίνουν σταθερά φέτος τις 1.000 ή και τις 1.200 κάθε μήνα. Τον Μάρτιο, μάλιστα, το 79% των αιτήσεων που παράγει ο αλγόριθμος του Εξωδικαστικού πήρε και έγκριση από τους χρηματοδοτικούς φορείς (τράπεζες και servicers) στους οποίους χρωστούσε. Οι απορρίψεις αιτημάτων ρύθμισης έχουν πέσει κάτω από 30% όταν ο οφειλέτης χρωστά σε πολλούς πιστωτές, ενώ έπεσαν σε μόλις 16% στις διμερείς ρυθμίσεις – με έναν μόνο. Μετά τη ρύθμιση καλείται κάποιος να εξοφλήσει σε 17 έτη (κατά μέσο όρο) τα χρέη του προς το Δημόσιο (ΕΦΚΑ, Εφορία, δήμοι κ.λπ.), σε 27 έτη τα χρέη από στεγαστικά, σε 19 έτη τα χρέη από επιχειρηματικά δάνεια, παίρνοντας και μέσο κούρεμα 17% για χρέη στο Δημόσιο, 30,5% στα επιχειρηματικά, 34% στα καταναλωτικά και 12% στα στεγαστικά.
Μεγάλοι κερδισμένοι βγαίνουν όσοι μπορούν να λάβουν βεβαίωση ευάλωτου οφειλέτη, καθώς μπορούν να πετύχουν αυτόματη προστασία από κατασχέσεις και πλειστηριασμούς, αλλά και μικρότερες δόσεις αμέσως μόλις εγκριθεί η αίτησή τους. Οι τράπεζες έχουν δικαίωμα να απορρίψουν τη ρύθμιση μόνο εάν και εφόσον προσφύγουν δικαστικά για να αμφισβητήσουν ότι ο οφειλέτης είναι πραγματικά ευάλωτος.
Ωστόσο το εισοδηματικό κριτήριο που ισχύει σήμερα για ευάλωτους (και μετά τις τελευταίες αλλαγές) παραμένει στα 7.500 ευρώ για τον άγαμο, το οποίο προσαυξάνεται κατά 3.500 για κάθε μέλος του νοικοκυριού (σύζυγος, παιδιά) έως τα 21.000 ευρώ ετησίως κατ’ ανώτατο όριο. Αποκλείει έτσι πολλούς και θεωρείται χαμηλό καθώς προέρχεται από εποχές όπου ο κατώτατος μισθός δεν ξεπερνούσε τα 550 ευρώ καθαρά. Αν και στο υπουργείο Εθνικής Οικονομίας παρακολουθούν σχολαστικά την πορεία των ρυθμίσεων και των απορρίψεων, το ενδεχόμενο αύξησής του έχει μετατεθεί στο μέλλον. Επιπρόσθετα, με τη νέα διάταξη που ψηφίζεται και θα ισχύσει από τον Μάιο, όταν διαγράφονται χρέη σε εγγυημένα από το κράτος δάνεια που μπαίνουν στον νέο Εξωδικαστικό, οι τράπεζες θα εισπράττουν τα χρωστούμενα από το Δημόσιο, το οποίο δεν θα αναζητεί πλέον τον οφειλέτη για να πληρώσει το χρέος που κουρεύτηκε.
Και μετά τις αλλαγές, πάντως, δύο παραμένουν οι βασικές προϋποθέσεις ένταξης στον Εξωδικαστικό:
- Οι οφειλέτες (φυσικά και νομικά πρόσωπα) να έχουν χρέη άνω των 10.000 ευρώ προς Δημόσιο, φορείς κοινωνικής ασφάλισης, τράπεζες, servicers ή και οφειλές υπέρ τρίτων που εισπράττονται από τη φορολογική διοίκηση (π.χ. δήμους, ΔΕΚΟ κ.λπ.).
- Οι οφειλέτες να δεχτούν άρση του τραπεζικού απορρήτου ώστε να μπορούν να αποδείξουν αν και σε ποιον βαθμό έχουν δυνατότητα να τηρήσουν την παραγόμενη ρύθμιση.
Από την άλλη, η βελτίωση του Μηχανισμού λειτουργεί προς όφελος όλων των οφειλετών εν γένει:
- Με επιτόκιο 3% σταθερό για 3 έτη οι οφειλέτες πληρώνουν 3.000 αντί περίπου 6.000 ευρώ για κάθε 100.000 ευρώ οφειλής. Στην περίπτωση αυτή δηλαδή κερδίζουν αυτομάτως περί τις 3.000 ευρώ από τόκους, αναλόγως του ύψους του χρέους μετά το κούρεμα.
- Το μέγιστο κούρεμα οφειλής φτάνει, θεωρητικά, έως 75% ή 80% για οφειλές προς το Δημόσιο και έως και 90% προς τις τράπεζες. Μετά τις αλλαγές που έχουν ήδη ενσωματωθεί στην πλατφόρμα, όμως, προσφέρεται μέχρι και 1/3 επιπλέον κούρεμα οφειλής σε δάνεια με εμπράγματη εξασφάλιση. Για οφειλέτες που διαθέτουν ακίνητο ως εξασφάλιση μέρους της οφειλής, θα διαγράφονται πλέον έως και τα 2/3 αντί περίπου το 1/2 που έδινε έως τα τέλη Ιανουαρίου ο αλγόριθμος ρυθμίσεων του Εξωδικαστικού.
Για παράδειγμα, με αρχική οφειλή 160.000 ευρώ και ακίνητο αξίας 80.000 ευρώ ως εμπράγματη εξασφάλιση, ο Εξωδικαστικός θα διέγραφε χρέος 87.650 ευρώ (κούρεμα σχεδόν 55%). Στον οφειλέτη αυτόν όμως πλέον θα δίνει κούρεμα 67,5% και το χρέος μειώνεται στα 52.000 ευρώ, αντί 72.350 ευρώ που θα πλήρωνε έως τώρα. Αυτό σημαίνει όφελος 28,1% ή πάνω από 20.000 ευρώ συνολικά.
