Οταν το Ιράν εξαπέλυσε την επίθεσή του στο Ισραήλ την προηγούμενη εβδομάδα, χρησιμοποίησε γι’ αυτό εκατοντάδες drones. Πολλοί αναρωτήθηκαν γιατί δεν χρησιμοποίησε μόνο βαλλιστικούς πυραύλους. Ο λόγος που προκρίθηκαν τα drones είναι επειδή πρόκειται για μοναδικά όπλα πολλαπλής ωφέλειας. Με αυτά μπορεί κανείς να πραγματοποιήσει χτυπήματα υψηλής ακρίβειας, να αποκτήσει τη δυνατότητα «επίθεσης κορεσμού» της αεράμυνας του αντιπάλου, να μηδενίσει το ρίσκο στο έμψυχο δυναμικό του καταρρακώνοντας το ηθικό του αντιπάλου. Κυρίως, όμως, να πραγματοποιήσει ζημιές υψηλού κόστους ή να αναγκάσει τον αντίπαλο να… ξοδέψει πανάκριβα όπλα για να αμυνθεί χρησιμοποιώντας ο ίδιος πάμφθηνα.
Στα πεδία των μαχών. Εκεί έχουν αποδείξει τα drones την αξία τους. Γι’ αυτό και ο υπουργός Αμυνας Νίκος Δένδιας είπε ότι «παρατηρώντας τον πόλεμο στην Ουκρανία, εκτιμήσαμε ότι η χώρα έπρεπε να αποκτήσει έναν αντιαεροπορικό και αντι-drone θόλο», ο οποίος έχει δρομολογηθεί. Οχι μόνο στην Ουκρανία, αλλά και στη Συρία και κυρίως στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ, ο κόσμος συνειδητοποίησε ότι τα drones ήρθαν για να αλλάξουν τον τρόπο που πολεμούν οι άνθρωποι. Εκεί όπου οι Αζέροι επιστράτευσαν τα τουρκικά Bayraktar για να κατακερματίσουν την ατσάλινη θέληση των Αρμενίων και να τους οδηγήσουν σε ήττα.
Ναι, το 2020 οι Τούρκοι -οι οποίοι επένδυσαν πολλά σε αυτή τη βιομηχανία λόγω της έλλειψης πιλότων που έφεραν το ξεκαθάρισμα μετά το πραξικόπημα και οι αμερικανικές κυρώσεις που έκαναν παρωχημένα τα πολεμικά αεροσκάφη της χώρας- φαίνονταν πρωτοπόροι. Και ήταν, κατά κάποιον τρόπο, εάν σκεφτεί κανείς ότι η Ελλάδα, παρότι είχε την τεχνογνωσία δεκαετίες νωρίτερα, δεν είχε δει το παράθυρο ευκαιρίας που άνοιγε. Γεγονός το οποίο επισημαίνει και ο υπουργός Εθνικής Αμυνας, αναφέροντας ότι η Τουρκία έχει κάνει πολλά βήματα προς αυτή την κατεύθυνση. «Εμείς δεν το είδαμε πολύ νωρίς. Το σύστημα καινοτομίας, με εξαίρεση μικρές επιχειρήσεις, δεν εκτίμησε την κατάσταση, γι’ αυτό πρέπει να καλύψουμε τον χαμένο χρόνο, αλλά συγχρόνως να προχωρήσουμε με μεγάλα βήματα στη δημιουργία των θόλων».
Το κορυφαίο
Η μεγαλύτερη επίθεση με drones στην ανθρώπινη ιστορία που επιχείρησε το Ιράν απέτυχε, μια κι αυτά, όπως αποδείχθηκε στην πράξη, κινούνταν με ταχύτητα… καραβανιού με καμήλες στην έρημο. Ετσι, εύκολα εντοπίστηκαν και εξουδετερώθηκαν. Δεν είναι όμως όλα τα drones ίδια.
Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του πιο εξελιγμένου, πιο ικανού και πιο φονικού ικανού drone στον κόσμο, του αμερικανικού MQ-9 Reaper. Οχι μόνο επειδή έχει χιλιάδες (!) επιτυχημένες επιθέσεις στην… καριέρα του, χρησιμοποιούμενο για να εξουδετερώνει στόχους υψηλής αξίας, όπως τους επικεφαλής της «Αλ Κάιντα», αλλά και επειδή είναι ικανό να κάνει αναγνώριση, βομβαρδισμό, μεταφορά όπλων, να καλύψει τεράστιες αποστάσεις σε τεράστια ύψη, μέχρι και να εμπλακεί σε αερομαχία υπερασπιζόμενο τον εαυτό του! Το κορυφαίο λοιπόν σήμερα UAV (Μη Επανδρωμένο Ιπτάμενο Οχημα) μάχης, το MQ-9 Reaper (γνωστό επίσης ως Predator B), έχει το αβαντάζ ότι όχι μόνο μπορεί να λειτουργεί ως τηλεχειριζόμενο (κατευθυνόμενο από ανθρώπους σε επίγεια βάση), αλλά και να εκτελεί αυτόνομες πτητικές λειτουργίες. Αναπτύχθηκε από την General Atomics Aeronautical Systems (GA-ASI) και ο κύριος λόγος της δημιουργίας του ήταν οι ανάγκες της Πολεμικής Αεροπορίας των Ηνωμένων Πολιτειών.
Κινούμενο με υψηλή ταχύτητα -περί τα 500 χλμ./ώρα-, το MQ-9 μπορεί να καλύψει ακτίνα δράσης 1.900 χιλιομέτρων και να πετάξει σε ύψος 15.400 μέτρων συνεχόμενα για μιάμιση μέρα. Ομως δεν είναι αυτά που το κάνουν φονικό. Είναι το γεγονός ότι μπορεί να κουβαλήσει και να εξαπολύσει φονικά όπλα, μεταξύ των οποίων την τηλεκατευθυνόμενη με λέιζερ βόμβα GBU-12 Paveway II, τον πύραυλο αέρος-εδάφους AGM-114 Hellfire II, τον πύραυλο AIM-9 Sidewinder και το GBU-38 Joint Direct Attack Munition (JDAM). Επιπλέον, μπορεί να εξοπλιστεί με τον πύραυλο αέρος-αέρος AIM-92 Stinger. Σκεφτείτε το: μπορεί να κουβαλήσει έως και 16 πυραύλους Hellfire για μια επίθεση – όσους δηλαδή και ένα επιθετικό ελικόπτερο Apache!
Στο Reaper το γράμμα «Μ» σημαίνει «Multirole», δηλαδή πολλαπλών χρήσεων, το «Q» ότι είναι τηλεχειριζόμενο. Αυτό είναι που το κάνει τόσο σημαντικό. Οτι (όπως έχει αποδείξει στα εκατομμύρια ώρες επιχειρησιακών πτήσεών του) μπορεί να χρησιμοποιηθεί για επιτήρηση χωρίς να γίνει αντιληπτό, για να κυνηγήσει ευαίσθητους στόχους και να τους εκτελέσει (όπως έκανε με ηγετικά στελέχη της «Αλ Κάιντα», του ISIS κ.ά.), να βομβαρδίσει και πολλά ακόμα.
Εχει όμως και ντεζαβαντάζ: με κόστος περίπου 56,5 εκατ. δολαρίων ανά μονάδα και κόστος πτήσης περίπου όσο ένα F-16, η απώλεια ενός τέτοιου αεροσκάφους (όπως συνέβη πρόσφατα πάνω από τη Μαύρη Θάλασσα όταν ένα ρωσικό Sukhoi το κατέρριψε «ψεκάζοντάς» το με καύσιμα) μοιάζει καταστροφική. Για τις δυνάμεις που το χρησιμοποιούν, ωστόσο, το κόστος μπορεί να είναι ίδιο με ενός F-16, χωρίς όμως τους πιλότους, καθώς οι χειριστές του MQ9 Reaper που θα επιχειρεί π.χ. στη Μέση Ανατολή ή στη Μαύρη Θάλασσα μπορούν να βρίσκονται σε κάποια βάση στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Το ιρανικό drone «αυτοκτονίας»
Το Shahed-136 που χρησιμοποίησε το Ιράν σε μεγάλους αριθμούς για να πραγματοποιήσει τη μεγαλύτερη επίθεση με drones στην ανθρώπινη ιστορία, όμως, έχει εντελώς διαφορετικά χαρακτηριστικά. Είναι εντυπωσιακό στην εμφάνιση και χρησιμοποιεί υπερελαφρά υλικά, αλλά δεν είναι «φορτωμένο» με τόση τεχνολογία. Και αυτό γιατί η αποστολή του δεν περιέχει την επιστροφή στη βάση του. Είναι, λοιπόν, drone αυτοκτονίας. Εχει μήκος περίπου 3 μέτρων και αυτονομία περίπου 1.700-2.000 χιλιομέτρων, στα οποία ταξιδεύει με μέγιστη ταχύτητα 185 χλμ./ώρα -ταχύτητα πολύ μικρή για να γλιτώσει ακόμα και από πρωτόγονα συστήματα αεράμυνας-, και πετάει σε μέγιστο ύψος 5 χιλιομέτρων.
Στο ρύγχος του, το Shahed-136 μεταφέρει 50 κιλά εκρηκτικών τα οποία, συγκρινόμενα με τα περίπου 250 κιλά εκρηκτικών που είναι η μέση χωρητικότητα μιας βόμβας μαχητικού αεροσκάφους, είναι λίγα. Καθοδηγείται με τηλεχειρισμό και μπορεί να συνεργάζεται με δορυφόρο, ενώ διαθέτει σύστημα που δεν επιτρέπει εύκολα τις παρεμβολές. Αυτό ακριβώς το σύστημα του δίνει ακρίβεια συν-πλην 5 μέτρων στον στόχο του. Το Shahed-136 έχει το ντεζαβαντάζ ότι πετά αργά, χαμηλά και είναι πολύ θορυβώδες, σύμφωνα με αναλυτές. Γεγονός που είτε το κάνει εύκολο στόχο για κατάρριψη, είτε δίνει τον χρόνο στους στόχους του να καλυφθούν.
Εχει λοιπόν μικρή επιχειρησιακή χρησιμότητα, ιδίως εάν συγκριθεί με το πανίσχυρο MQ-9 Reaper. Εχει όμως ένα άλλο αβαντάζ: το χαμηλό του κόστος. Οι Αμερικανοί εκτιμούν ότι κάθε Shahed-136 κοστίζει περίπου 50.000 δολάρια για να κατασκευαστεί. Οπότε ο πρωταρχικός του στόχος είναι… να καταρριφθεί, εάν σκεφτεί κανείς ότι ένας πύραυλος κρουζ έχει κόστος μεγαλύτερο του 1 εκατ. δολαρίων.
Το να αναγκάσει κανείς τον εχθρό να χρησιμοποιήσει πύραυλο αξίας 1 εκατ. δολαρίων για να καταρρίψει ένα όχημα αξίας 50.000 δολαρίων μοιάζει με… καλό deal. Επιπλέον, μπορεί να παραχθεί σε μεγάλους αριθμούς εύκολα και να χρησιμοποιηθεί για τις λεγόμενες «επιθέσεις κορεσμού». Να πετάξουν δηλαδή εκατοντάδες προς έναν ή πολλούς στόχους ενεργοποιώντας την αεράμυνα του εχθρού και να την εξαντλήσουν πριν ακολουθήσει το δεύτερο και το τρίτο κύμα επίθεσης με βαλλιστικούς, για παράδειγμα, πυραύλους.
Οι… άλλοι
Οι Αμερικανοί έχουν δεκάδες εταιρείες που παράγουν και εξελίσσουν drones, τα κορυφαία του κόσμου, και διαθέτουν τον μεγαλύτερο στόλο του πλανήτη. Δεν είναι όμως οι μόνοι. Σχεδόν όλες οι χώρες χρησιμοποιούν Μη Επανδρωμένα Οχήματα για στρατιωτικούς σκοπούς, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα την Ουκρανία, η οποία χρησιμοποιεί ακόμα και πολιτικά drones του εμπορίου, τα οποία φορτώνονται με εκρηκτικά και στέλνονται για «επιθέσεις αυτοκτονίας».
Η Κίνα φυσικά παράγει μια σειρά από στρατιωτικά drones, με δημοφιλέστερο (καθώς το πουλά σε αρκετές χώρες, όπως τα ΗΑΕ, η Αίγυπτος, η Νιγηρία κ.ά., με τιμή 1 εκατ. δολαρίων ανά μονάδα) το Chengdu GJ-1, ή Wing Loong 1, ή «Πτεροδάκτυλο». Πρόκειται για ένα μεσαίου ύψους και μακράς εμβέλειας (MALE) UAV που εξελίσσει η κινεζική Chengdu Aircraft Industry Group, το οποίο χρησιμοποιείται για επιτήρηση και εναέρια αναγνώριση, ενώ είναι ικανό να εξοπλιστεί και με πυραύλους αέρος – εδάφους. Παράγει επίσης τα επιθετικά και αναγνωριστικά CH-4A, που έχουν αυτονομία ως και 5.000 χιλιομέτρων, μπορούν να μεταφέρουν 6 όπλα βάρους ως 345 κιλών και έχουν ανώτατη ταχύτητα τα 170 χλμ./ω. Η Κίνα παρέχει ένα μεγάλο μέρος των πρώτων υλών στη Ρωσία για την παραγωγή UAVs που χρησιμοποιούνται στην Ουκρανία.
Η Τουρκία είναι άλλη μια χώρα που αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους κατασκευαστές drones στον κόσμο και διαθέτει έναν από τους μεγαλύτερους στόλους. Στην αιχμή του δόρατός της βρίσκεται το πολυδοκιμασμένο στα πεδία των μαχών από τους Αζέρους και τους Ουκρανούς κυρίως, αλλά και από τους Τούρκους εναντίον των Κούρδων ανταρτών στη Λιβύη, στη Συρία, στο Ιράκ και αλλού, Bayraktar TB2.
Το με άνοιγμα φτερών 12 μέτρα όχημα που κατασκευάζει η τουρκική Baykar Makina Sanayi ve Ticaret έχει ιπποδύναμη 100 ίππων (έναντι 900 και πλέον του MQ9), επιχειρησιακή οροφή τα 8.200 μέτρα και ανώτατη ταχύτητα 220 χ.α.ω. Μπορεί να κουβαλήσει και να εκτοξεύσει 4 «έξυπνες» βόμβες βάρους συνολικά 300 κιλών και να μείνει στον αέρα έως και 27 ώρες συνεχόμενα. Η Τουρκία παράγει πολλά ακόμα drones με διαφορετικές χρήσεις, όμως το ΤΒ2, με κόστος περίπου 5-5, εκατ. δολαρίων έκαστο, είναι το πιο δημοφιλές. Εγινε και πεδίο πολέμου προπαγάνδας, με τους Ρώσους να αναφέρουν ότι έχουν καταρρίψει σχεδόν το σύνολο (περί τα 100) Bayraktar που είχαν προμηθευτεί οι Ουκρανοί για να βομβαρδίσουν τις ρωσικές δυνάμεις στο Ντονμπάς.
«Κάτω από το ραντάρ» και χωρίς πολλές τυμπανοκρουσίες, ο μεγαλύτερος εξαγωγέας UAVs στον κόσμο είναι το Ισραήλ, καθώς περισσότερες από 50 χώρες -ανάμεσά τους και η δική μας- χρησιμοποιούν τα πλέον εξελιγμένα drones που παράγει η χώρα. Δημοφιλέστερο και διασημότερο είναι το IAI Heron, το οποίο έχει αμιγώς αναγνωριστικό ρόλο. Διαθέτει κινητήρα πετρελαίου 200 ίππων, ανώτατη ταχύτητα 280 χλμ./ω., μπορεί να φτάσει σε ανώτατο ύψος 9.100 μέτρων και να πετά για 45 ώρες σε αυτό. Το αβαντάζ του είναι ότι μπορεί να σταλεί για αποστολές ως και 1.000 χιλιόμετρα μακριά από τη βάση του χειριζόμενο από δορυφόρο.
Διαθέτει μια σειρά από υπέρυθρες κάμερες, ραντάρ και «έξυπνα» συστήματα, με τα οποία μπορεί να καταδείξει με ακρίβεια εκατοστών στόχους σε άλλα όπλα, όπως μαχητικά αεροσκάφη, πυραύλους ή το Πυροβολικό. Μεγάλος παραγωγός drones είναι επίσης η Πολωνία, το WB Group της οποίας παράγει μια σειρά drones, με κορυφαία το περιφερόμενο πυρομαχικό Warmate και τα UAVs Orlik PGZ-19R και Orbiter. H Γαλλία παράγει τα SpyRanger της Thales (μίνι UAVs για αναγνώριση στα πεδία των μαχών) και Safran Patroller, ενώ η Γερμανία το πολύ μικρό σε μέγεθος (άνοιγμα φτερών 3,42 μέτρα) KZO της Rheinmetall. Το UAV έχει ανώτατο ύψος τα 4.000 μέτρα και ανώτατη ταχύτητα τα 220 χλμ./ώρα, με κύριες αποστολές του να είναι η αναγνώριση και η στοχοθεσία.
Το μέλλον των συγκρούσεων
Το πρώτο drone στον κόσμο, το βρετανικό Aerial Target, δοκιμάστηκε τον Μάρτιο του 1917, ενώ το αμερικανικό Kettering Bug με το παρατσούκλι «Εναέρια Τορπίλη» πέταξε τον Οκτώβριο του 1918. Αυτό ήταν η αρχή. Στα πεδία των μαχών τα drones πρωτοχρησιμοποιήθηκαν στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ιδιαίτερα δημοφιλή όμως έγιναν μόνο τα τελευταία χρόνια, χρησιμοποιούμενα για αναγνωρίσεις και βομβαρδισμούς μέχρι και από τις δυνάμεις Πεζικού των ΗΠΑ και του Ισραήλ, που χρησιμοποιούν drones μικρότερα από την παλάμη ενός χεριού για την κατόπτευση χώρων.
Το μέλλον ωστόσο αν προχωρήσουν όσα υπόσχονται οι εταιρείες είναι πολύ τρομακτικό. Οι πρωταγωνιστές αυτής της τεχνολογίας, οι Αμερικανοί, έχουν δοκιμάσει υπερηχητικά drones που μπορούν να απονηωθούν και να προσνηωθούν σε αεροπλανοφόρα, αλλά και να ανεφοδιαστούν στον αέρα. Ηδη εταιρείες, όπως η Lockheed Martin, ετοιμάζουν το λανσάρισμα υπερ-ικανών drones που θα χρησιμοποιούνται για να προστατεύουν και να εκτελούν αποστολές των F-35. Μάλιστα η αμερικανική Αεροπορία δοκιμάζει από το 2019 το υψηλής απόδοσης υπερηχητικό ΑΙ drone XQ-58 Valkyrie. Αλλά αυτά είναι παρωχημένα μπροστά σε αυτό που Αμερικανοί στρατιωτικοί περιγράφουν ως «δείγμα του πόσο τρομακτικοί θα γίνουν οι πόλεμοι».
Ανάμεσα στις δεκάδες αμερικανικές εταιρείες που παράγουν drones, ξεχωρίζουν κάποιες οι οποίες έχουν σε φάση δοκιμών πλήρως αυτόνομα σμήνη. Πρόκειται για μικρά drones -σε κάποιες περιπτώσεις φέρουν δεκάδες όπλα (!) το καθένα- τα οποία θα χρησιμοποιούν Τεχνητή Νοημοσύνη για να επιλέξουν, εντοπίσουν και εξουδετερώσουν τους στόχους τους. Η πρώτη φορά που χρησιμοποιήθηκε σμήνος drones ήταν από τις ισραηλινές IDF τον Μάιο του 2021, όταν μια ομάδα από μικρά drones, με την ονομασία «Λεγεώνα-Χ», εστάλη για να εντοπίσει την ηγετική ομάδα της Χαμάς. Αυτό, φαίνεται, θα είναι και το μέλλον.
Παρεμφερή προγράμματα έχει και η Κίνα. Εν πρώτοις, έχει καταφέρει να δημιουργήσει ένα drone το οποίο όταν πλησιάσει τον στόχο του χωρίζεται σε έξι drones (!) μεγαλώνοντας το σμήνος, ενώ υπό εξέλιξη είναι και το MD-22 της Guangdong Aerospace Science που είναι πιο γρήγορο από το αμερικανικό μαχητικό F-22!
Οι χαμένες ευκαιρίες
Φαίνεται κάπως παράξενο το να μιλάμε για drones στην Ελλάδα. Κι αυτό γιατί η ανάπτυξη του αμιγώς ελληνικού μη επανδρωμένου αεροσκάφους επιτήρησης ΗΑΙ Ε1-79 Pegasus ξεκίνησε το 1979, οι δοκιμαστικές τους πτήσεις έγιναν το 1982 και τέθηκε σε υπηρεσία στην Πολεμική Αεροπορία, δέκα χρόνια αργότερα. Με τον «Πήγασο» να περνάει στη δεύτερη γενιά του, το 2005, θα περίμενε κανείς η Ελλάδα να είναι από τις πιο προηγμένες χώρες του πλανήτη στον συγκεκριμένο τομέα. Πολύ περισσότερο, δε, όταν η με έδρα τα Χανιά (επίσης αμιγώς ελληνική εταιρεία) Altus κατασκεύαζε drones από τα 90s για λογαριασμό του ΝΑΤΟ και δημιούργησε το πρώτο πιστοποιημένο ελληνικό drone με το όνομα «Ouranos». Η ευκαιρία του «Πήγασου» χάθηκε, όπως και η ευκαιρία να γίνει η Ελλάδα από νωρίς υπερδύναμη στον κλάδο. Δεν χάθηκαν όμως όλα. Στη χώρα μας αναπτύσσεται μια σειρά από ελπιδοφόρα projects ή άλλα που έχουν ήδη φέρει απτά αποτελέσματα.
Πιο χαρακτηριστικό ο «Αρχύτας», που αναπτύσσεται υπό την εποπτεία του υπουργείου Οικονομικών και του υπουργείου Εθνικής Αμυνας από την Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία (ΕΑΒ) και τέσσερα πανεπιστήμια της χώρας: το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και το Πανεπιστήμιο Πατρών. Αλλά και ιδιωτικές προσπάθειες, όπως το UCAV Sarissa της ελληνικής SAS Technology, το οποίο έγινε το πρώτο στον κόσμο που έβαλε τη νατοϊκή ρουκέτα HYDRA 70 και πήρε τη σχετική πιστοποίηση του ΝΑΤΟ, ή το Atlas της Altus που ήδη χρησιμοποιούν ο Ελληνικός Στρατός και το Πολεμικό Ναυτικό.
Drones και anti-drones
Είναι τελικά τόσο ανίκητα τα drones; Οπως όλες οι πολεμικές τακτικές, έτσι και αυτά έχουν το… αντίδοτό τους. Ηδη οι κορυφαίοι -και όχι μόνο- στρατοί του κόσμου έχουν αναπτύξει μια σειρά τακτικών και όπλων για να τα εξουδετερώνουν. Από υπερσύγχρονα, όπως ακτίνες λέιζερ και jammers, μέχρι ευφυώς απλά, όπως οι εκτοξευτές διχτυών – αυτά είναι τα δημοφιλέστερα.
■ Εκτοξευτές διχτυών: υπάρχουν κανόνια που εκτοξεύουν δίχτυα σε έως και 300 μέτρα ύψος για να «πιάσουν» και ως εκ τούτου να καταρρίψουν drones. Υπάρχουν όμως και drones που πετάγονται από άλλα drones για να καταρρίψουν τα εχθρικά.
■ Λέιζερ υψηλής έντασης: κάποιοι από τους κορυφαίους κατασκευαστές οπλικών συστημάτων του κόσμου, όπως οι αμερικανικές Lockheed Martin και Raytheon, έχουν εξελίξει και χρησιμοποιούν όπλα με ακτίνες λέιζερ υψηλής ισχύος. Ναι, όπως τα όπλα που βλέπαμε στον «Πόλεμο των Αστρων». Πρόκειται για συσκευές που εκπέμπουν μια ακτίνα λέιζερ σε ένα σημείο λιώνοντας τον στόχο, δηλαδή το drone.
■ Cyber-καταληψίες: ακόμα πιο ικανοποιητικό από το να καταστρέψει κανείς ένα drone που του επιτίθεται είναι να το μετατρέψει σε… δικό του και να το στρέψει εναντίον του διώκτη του. Τα συστήματα κυβερνοκατάληψης είναι μια σχετικά νέα τεχνολογία αντιμετώπισης των μη επανδρωμένων αεροσκαφών, καθώς ανιχνεύουν παθητικά τις εκπομπές ραδιοσυχνοτήτων που εκπέμπουν για να αναγνωρίσουν τον σειριακό αριθμό του μη επανδρωμένου αεροσκάφους και να εντοπίσουν τη θέση του πιλότου με τη χρήση Τεχνητής Νοημοσύνης. Εάν ο χειριστής αναγνωρίσει το drone ως απειλή, μπορεί να στείλει ένα σήμα για να χακάρει το drone, να αναλάβει τον έλεγχο και να το κατευθύνει σε ασφαλή τοποθεσία. Με τον ίδιο τρόπο λειτουργούν (περίπου) για να κατευθύνουν προς την καταστροφή τα εχθρικά drones και τα GPS Jammers και Spoofers, τα οποία παρεμβαίνουν στα σήματα, διακόπτουν την επικοινωνία με τους χειριστές και τα καταρρίπτουν.
■ Μικροκύματα: οι συσκευές μικροκυμάτων υψηλής ισχύος (HPM) παράγουν ηλεκτρομαγνητικό παλμό (EMP) ικανό να καταστρέψει τις ηλεκτρονικές συσκευές. Ο EMP παρεμβαίνει στις ραδιοζεύξεις και διαταράσσει ή ακόμη και καταστρέφει τα ηλεκτρονικά κυκλώματα στο εσωτερικό των μη επανδρωμένων αεροσκαφών (καθώς και κάθε άλλη ηλεκτρονική συσκευή εντός εμβέλειας) λόγω της καταστροφικής τάσης και των ρευμάτων που δημιουργεί.
