Το φρέσκο γάλα μεγάλης ελληνικής γαλακτοβιομηχανίας είχε τιμή τον Μάρτιο του 2022, λίγο μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, 1,38 ευρώ/λίτρο. Στη συνέχεια η τιμή έφτασε το 1,60 ευρώ/λίτρο και σήμερα η τιμή του, με βάση τα στοιχεία της πλατφόρμας e-katanalotis, κυμαίνεται από 1,61 ευρώ/λίτρο (η τιμή αυτή υπάρχει μόνο σε ένα ηλεκτρονικό σούπερ μάρκετ) έως 1,82 ευρώ/λίτρο με επικρατούσα το 1,68 ευρώ/λίτρο. Σημειωτέον το 1,68 ευρώ/λίτρο είναι η τιμή που έχει το συγκεκριμένο προϊόν όταν εντάσσεται στο «καλάθι του νοικοκυριού». Εκτός «καλαθιού» η τιμή είναι 1,78 ευρώ/λίτρο.
Φρέσκο γάλα άλλης κορυφαίας ελληνικής γαλακτοβιομηχανίας πωλούνταν στις αρχές του 2024 από 1,30 ευρώ/λίτρο έως 1,74 ευρώ/λίτρο. Σήμερα πωλείται από 1,48 ευρώ/λίτρο έως 1,83 ευρώ/λίτρο με μέση τιμή 1,55 ευρώ/λίτρο. Και σε αυτή την περίπτωση η τιμή 1,48 ευρώ/λίτρο ισχύει όταν το προϊόν είναι στο «καλάθι του νοικοκυριού». Κανένα από τα δύο αυτά προϊόντα, που είναι και από τους πιο δημοφιλείς κωδικούς των εταιρειών, δεν έχει συμπεριληφθεί στην πολυδιαφημισμένη πρωτοβουλία «Μείωσης τιμής», η οποία φυσικά έχει προαιρετικό χαρακτήρα. Επιπλέον, μια και μιλάμε για το γάλα, η τιμή παραγωγού στο αγελαδινό γάλα μπορεί να έχει αυξητική τάση από το καλοκαίρι και μετά, αλλά σε καμία περίπτωση δεν βρίσκεται στα 0,60 ευρώ/λίτρο που ήταν το 2023.
Εξαίρεση τα ζυμαρικά
Η μη συμπερίληψη των δύο δημοφιλών κωδικών γάλακτος στην πρωτοβουλία «Μείωση τιμής» δεν είναι το μοναδικό παράδειγμα. Στην τελευταία, επικαιροποιημένη, λίστα του υπουργείου Ανάπτυξης με τους 671 κωδικούς είναι εύκολο να διαπιστώσει κάποιος ότι στα προϊόντα κορυφαίας εταιρείας αναψυκτικών δεν περιλαμβάνονται τα πιο δημοφιλή προϊόντα της τύπου κόλα, παρά μόνον αυτό με τις μικρότερες πωλήσεις, ενώ έχει συμπεριλάβει μόνο έναν κωδικό σνακ και όχι φυσικά τον πιο γνωστό. Γνωστή πολυεθνική με δραστηριότητα σε απορρυπαντικά, προϊόντα ατομικής υγιεινής, αλλά και τρόφιμα, δεν έχει συμπεριλάβει στη λίστα το πιο γνωστό απορρυπαντικό της για πλυντήριο ρούχων. Αλλη πολυεθνική με πολύ ισχυρή παρουσία στην κατηγορία των δημητριακών πρωινού συμμετέχει στην πρωτοβουλία «Μείωση τιμής» με… γατοτροφές και βρεφικές τροφές δημοφιλείς μεν, αλλά τις δεκαετίες του ’70 και του ’80. Ανάλογη είναι η εικόνα και για άλλες εταιρείες, όπως κορυφαία βιομηχανία παραγωγής φέτας που συμμετέχει μόνο με ένα αλειφόμενο τυρί, ή εταιρεία κατεψυγμένων λαχανικών που δεν έχει εντάξει στη σχετική πρωτοβουλία το πιο γνωστό προϊόν της. Από την άλλη, βεβαίως, υπάρχουν αρκετές μεγάλες βιομηχανίες, κυρίως ζυμαρικών και αλεύρων, οι οποίες συμμετέχουν στη σχετική πρωτοβουλία με δημοφιλείς κωδικούς τους.
Ο αντίλογος που υπάρχει τόσο από τους προμηθευτές όσο και από τα σούπερ μάρκετ είναι ότι αρκετά από τα προϊόντα που δεν συμμετέχουν στην εν λόγω πρωτοβουλία περιλαμβάνονται στα προγράμματα προωθητικών ενεργειών που έχουν συμφωνηθεί ανάμεσα στις δύο πλευρές.
Προγράμματα με μεγαλύτερο όφελος για προμηθευτές και λιανεμπόρους σε σύγκριση με μια «οριζόντια» μείωση τιμής στο ράφι και μάλιστα για διάστημα ακόμη και 4 μηνών. Τι σημαίνει, ωστόσο, για τους καταναλωτές; Οτι για να βρουν χαμηλότερες τιμές θα πρέπει να κυνηγούν τις προσφορές από αλυσίδα σε αλυσίδα και από μάρκα σε μάρκα ή να στραφούν σε προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας. Δεν είναι τυχαίο ότι σύμφωνα με τα στοιχεία της NielsenΙQ το ενδεκάμηνο Ιανουαρίου – Νοεμβρίου 2024 το ποσοστό των πωλήσεων που έγιναν υπό καθεστώς προσφοράς ανήλθε σε 67,9%, ενώ το μερίδιο των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας διαμορφώνεται στο 24,7%.
Το προβληματικό στοιχείο, βέβαια, δεν έγκειται μόνο στα παραπάνω, αλλά στο ότι οι αυξήσεις που έχουν γίνει στα τρόφιμα και στα άλλα βασικά είδη παντοπωλείου από τα τέλη του 2021 και μετά, δεν μπορούν να αντισταθμιστούν από τη μείωση τιμής σε μερικές εκατοντάδες κωδικούς και μάλιστα για 2-4 μήνες. Ετσι, η λίστα περιλαμβάνει, για παράδειγμα, μειώσεις σε κωδικούς ζυμαρικών της τάξης του 5%-12%.
Η κατηγορία, όμως, αυτή τον Οκτώβριο του 2024 είχε τιμές που βρίσκονταν κατά 12,32% πάνω από τα επίπεδα του Οκτωβρίου του 2021, ενώ τον Οκτώβριο του 2022 ήταν κατά 25% υψηλότερες.
«Πυροσβεστικά» μέτρα
Και εάν στο παραπάνω παράδειγμα φαίνεται ότι είναι κοντά η επιστροφή στις τιμές προ 2022, δεν ισχύει το ίδιο για άλλα προϊόντα. Η λίστα περιλαμβάνει λίγους κωδικούς γιαουρτιού με μειώσεις τιμών έως 7%. Η τιμή του γιαουρτιού πριν από δύο μήνες ήταν υψηλότερη κατά 18% σε σύγκριση με τον Οκτώβριο του 2021.
Το ότι η πρωτοβουλία «Μείωση τιμής» δεν επαρκεί για την αποκλιμάκωση των τιμών, παρά λειτουργεί «πυροσβεστικά» και κυρίως ως έμμεση διαφήμιση, το αναγνωρίζει και η ίδια η κυβέρνηση και μάλιστα εμπράκτως, μέσω της παράτασης για τέσσερις ακόμη μήνες όλων των μέτρων για την καταπολέμηση της ακρίβειας.
