Η στρατιωτική κινητικότητα (military mobility), που έχει περιληφθεί στη Λευκή Βίβλο της Ε.Ε. για την Αμυνα, κατέστη πιο επιτακτική μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία. Ηδη έχουν διατεθεί κονδύλια 1,7 δισ. ευρώ για 95 έργα σε 21 χώρες της Ε.Ε., ενώ πλέον στον σχεδιασμό των έργων έχει μπει και το ΝΑΤΟ, με δεδομένο ότι 23 χώρες της Ε.Ε. είναι παράλληλα και μέλη της Συμμαχίας. Στις συζητήσεις με το ΝΑΤΟ από πλευράς Ε.Ε. μετέχει ο Ελληνας Επίτροπος στην Κομισιόν Απόστολος Τζιτζικώστας, ο οποίος έχει το χαρτοφυλάκιο των βιώσιμων μεταφορών και του τουρισμού.
«Το Διευρωπαϊκό Δίκτυο Μεταφορών δεν είναι σημαντικό μόνο για τη συνδεσιμότητα των ανθρώπων και των επιχειρήσεων. Είναι επίσης ζωτικής σημασίας για την άμυνα, την ασφάλεια και τη στρατιωτική ετοιμότητα της Ευρώπης», είπε σε πρόσφατη ενημέρωση Ελλήνων δημοσιογράφων στις Βρυξέλλες ο κ. Τζιτζικώστας και εξήγησε: «Το σχέδιο δράσης που είναι ήδη σε εξέλιξη μέχρι το 2026 σχεδιάστηκε για να διασφαλίσει ότι οι υποδομές των μεταφορών μας μπορούν να αντέξουν το βάρος και την κλίμακα των στρατιωτικών μετακινήσεων, συμπεριλαμβανομένου του εφοδιασμού σε καύσιμα».
Στον σχεδιασμό των έργων με πρώτο χρονικό ορόσημο το 2030 έχουν ήδη προσδιοριστεί τμήματα στρατιωτικής σημασίας εντός του διευρωπαϊκού δικτύου μεταφορών, τα οποία απαιτούν αναβάθμιση στις στρατιωτικές ανάγκες, κατά προτεραιότητα. Ουσιαστικά, σε συνεργασία με το ΝΑΤΟ έχουν δημιουργηθεί τέσσερις διάδρομοι στρατιωτικής κινητικότητας, εντός των οποίων έχει καταρτιστεί κατάλογος με 500 hot spots για τις υποδομές που εξυπηρετούν ταυτόχρονα πολιτική και στρατιωτική χρήση.
Σύμφωνα με πληροφορίες, στην Ελλάδα τέτοια σημεία έχουν προσδιοριστεί στον Εβρο και τη Λήμνο, όμως ο κατάλογος, όπως και η ακριβής θέση των τεσσάρων διαδρόμων, για ευνόητους λόγους δεν δημοσιοποιείται. Η λίστα των 500 σημείων έχει καταρτιστεί με τη συμβολή των υπουργείων Αμυνας και Μεταφορών των κρατών-μελών της Ε.Ε. και μετά από διαβουλεύσεις με το ΝΑΤΟ.
Τα έργα που σχεδιάζονται σε αυτά τα 500 καυτά σημεία είναι υποδομές διπλής χρήσης και αφορούν είτε κατασκευή εξαρχής έργων υποδομής ή αναβάθμιση υφιστάμενων, περιλαμβάνοντας, για παράδειγμα, ενίσχυση οδικών και σιδηροδρομικών γεφυρών, επέκταση λιμενικών υποδομών, διεύρυνση σηράγγων.
«Απέχουμε ακόμα πολύ από ένα καλά συνδεμένο και ανθεκτικό δίκτυο μεταφορών διπλής χρήσης, πολιτικής και στρατιωτικής, που να πληροί τις ανάγκες μας. Οι μελλοντικές επενδύσεις πρέπει να είναι πιο στοχευμένες και να αυξηθούν σημαντικά.
Σε συνδυασμό με τις πρόσφατες γεωπολιτικές εξελίξεις οφείλουμε να εντείνουμε τις δράσεις μας στον τομέα της πρόληψης και της άμυνας», είπε ο κ. Τζιτζικώστας και πρόσθεσε: «Η Λευκή Βίβλος για το Μέλλον της Ευρωπαϊκής Αμυνας, μαζί με τον χρηματοδοτικό πυλώνα του, το ReArm Europe Plan/Readiness 2030, περιγράφει τη νέα προσέγγιση για την ευρωπαϊκή άμυνα και τις επενδύσεις και υπογραμμίζει τη σημασία της στρατιωτικής κινητικότητας. Εχουμε ήδη δημιουργήσει τέσσερις διαδρόμους στρατιωτικής κινητικότητας, σε στενή συνεργασία με το ΝΑΤΟ. Τα έργα αφορούν υποδομές διπλής χρήσης, που σημαίνει ότι θα έχουν οφέλη όχι μόνο για τη στρατιωτική κινητικότητα, αλλά για όλους τους Ευρωπαίους πολίτες. Οι επενδύσεις μας δεν αφορούν μόνο δρόμους, αλλά και τον σιδηρόδρομο και τα λιμάνια. Για να γίνουν αυτά τα έργα πρέπει επειγόντως να αυξήσουμε τη χρηματοδότηση για τη στρατιωτική κινητικότητα τόσο στο τρέχον όσο και στο επόμενο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο».
Ταυτόχρονη κάλυψη
Σημειώνεται ότι τα έργα στρατιωτικής κινητικότητας έρχονται να «κουμπώσουν» στο μεγάλο πρόγραμμα των Διευρωπαϊκών Δικτύων (TEN-T) που βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη και αφορά όλα τα ευρωπαϊκά δίκτυα μεταφορών στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Μέχρι το 2030 θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί το βασικό δίκτυο (οδικό, σιδηροδρομικό, αεροδρόμια και λιμάνια) και έως το 2040 να έχουν συνδεθεί και οι μικρότερες ευρωπαϊκές πόλεις.
Το κόστος για την ολοκλήρωση του κεντρικού και του περιφερειακού δικτύου TEN-T εκτιμάται σε σχεδόν 850 δισ. ευρώ από τώρα έως το 2040. Ο αντίκτυπος στις μεταφορές με την ολοκλήρωση των έργων θα είναι τεράστιος. Για παράδειγμα, η ολοκλήρωση της σήραγγας Λιόν – Τορίνο θα μειώσει τον χρόνο του ταξιδιού κατά δύο ώρες, ενώ στο πλαίσιο του ίδιου προγράμματος περιλαμβάνεται και ο άξονας Βαλτικής – Αιγαίου.
