Από το Στρασβούργο ξεκινά την ερχόμενη εβδομάδα το «μεγάλο παζάρι» για τα ευρωπαϊκά κονδύλια που θα μοιραστούν μετά το 2027 στην ΕΕ. Το ευρωκοινοβούλιο θα συζητήσει την Τρίτη και θα ψηφίσει την Τετάρτη τη θέση του για τις κατευθυντήριες γραμμές και προτεραιότητες που πρέπει να διέπουν το επόμενο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο (ΠΔΠ).
Για την Ελλάδα, που βγαίνει από μια δεκαετία δοκιμασιών με εντυπωσιακή δημοσιονομική ανθεκτικότητα, η συζήτηση για το νέο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο (ΠΔΠ) δεν είναι απλώς μια τεχνοκρατική διαδικασία. Είναι ένα κρίσιμο σταυροδρόμι σε ένα κόσμο που αλλάζει και απαιτεί «περισσότερη Ευρώπη». Και όπως τονίζει στην έκθεση που εκπόνησε η Επιτροπή Προϋπολογισμών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, «η εγκατάλειψη από τις ΗΠΑ του ρόλου τους στην παγκόσμια σκηνή» και «η αντιμετώπιση η αντιμετώπιση του επιθετικού πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας» θα απαιτήσουν αυξημένες δαπάνες της ΕΕ, «εντός ενός εξαιρετικά δύσκολου οικονομικού και κοινωνικού πλαισίου, του χάσματος ανταγωνιστικότητας και της επιδεινούμενης κλιματικής αλλαγής »…
Ξεκλειδώνουν πόροι για την Ελλάδα
Στη βάση αυτή οι ευρωβουλευτές αναμένεται να ζητήσουν ένα σημαντικά πιο φιλόδοξο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ, που να ανταποκρίνεται στις προσδοκίες των πολιτών της σε ένα όλο και πιο περίπλοκο παγκόσμιο τοπίο.
Εάν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο επιτύχει το στόχο του για αύξηση του προϋπολογισμού πέραν του 1% του ΑΕΕ των κρατών-μελών, η Ελλάδα θα μπορέσει να διεκδικήσει και να διαχειριστεί περισσότερους πόρους για πολλούς σκοπούς και ανάγκες όπως, μεταξύ άλλων:
• αμυντικές δαπάνες: η χώρα μας έχει ήδη ζητήσει την ενεργοποίηση της «ρήτρας διαφυγής» για αυξημένες αμυντικές δαπάνες
• φυσικές καταστροφές: οι πρόσφατες πλημμύρες και πυρκαγιές ανέδειξαν την ανάγκη για ισχυρότερα εργαλεία αντιμετώπισης της κλιματικής κρίσης
• ψηφιακός μετασχηματισμό: η Ελλάδα και η Ευρώπη υστερούν έναντι Κίνας, Ινδίας, ΗΠΑ. Η χώρα έχει να καλύψει πολύ δρόμο, το αισιόδοξο είναι όμως ότι σημείωσε σημαντική πρόοδο και κατέγραψε άλματα στην προηγούμενη προγραμματική περίοδο, κυρίως στο «κρατικό» τομέα όπως στη διασύνδεση POS-ταμειακών μηχανών ή το myDATA κλπ που αποφέρουν επιπλέον έσοδα 2 δισ. ευρώ το χρόνο στο κράτος για νέες πολιτικές και σχέδια για δικαιότερες παρεμβάσεις.
Περισσότεροι πόροι για κρίσιμες ανάγκες
Για την Ελλάδα, που έχει ανακτήσει την επενδυτική βαθμίδα από όλους τους οίκους αξιολόγησης, επόμενοι στόχοι είναι η ανταγωνιστικότητα, οι επενδύσεις και η πράσινη μετάβαση, για να φέρουν καλύτερες δουλειές, εισοδήματα και βιώσιμη ανάπτυξη.
Ένας τέτοιος φιλόδοξος στόχος είναι συμβατός με τις κατευθύνσεις που δίνουν σε όλη την Ευρώπη οι προτάσεις Ντράγκι και Λέττα. Και συγκεκριμένα:
• Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας: Περισσότερα κονδύλια για καινοτόμες επιχειρήσεις και ερευνητικά κέντρα αριστείας
• Επιτάχυνση πράσινης μετάβασης: ειδικά στη χώρα μας απαιτείται γρήγορη και αποτελεσματική στήριξη σε περιοχές «δίκαιης μετάβασης» (Δυτική Μακεδονία, Μεγαλόπολη) αλλά και αποκομμένων νησιωτικών περιοχών
• Στήριξη κοινωνικής συνοχής: Προγράμματα όπως το «Σπίτι μου» για προσιτή στέγη
Θέλει να έχει λόγο η Ελλάδα
Η μάχη για τον προϋπολογισμό της επόμενης επταετίας και το μέλλον της χρηματοδότησης τώρα ξεκινά -και έχει ακόμα πολύ δρόμο ως το καλοκαίρι. Αλλά η Αθήνα δεν προσέρχεται σε αυτήν με άδεια χέρια, ζητώντας απλώς περισσότερα κονδύλια από θέση ανάγκης όπως παλιά. Αντιθέτως θέλει να εισφέρει στη συζήτηση με προτάσεις και σχέδια για πολιτικές, που θα εδράζονται και σε αποδείξεις για το πώς αποδίδουν και που οδηγούν, προβάλλοντας σαν παράδειγμα:
Πρωτογενές πλεόνασμα-ρεκόρ 4,8% του ΑΕΠ το 2024, διπλάσιο από τον στόχο του 2,4%.
Συνολικό δημοσιονομικό πλεόνασμα 1,3% του ΑΕΠ αντί έλλειμμα την ίδια χρονιά.
Δραστική συρρίκνωση του χρέους: Από 163,9% το 2023, στο 153,6% το 2024, με πρόβλεψη για πτώση στο 145,7% το 2025.
Σκόπελοι στον ορίζοντα
Η πορεία των συζητήσεων πάντως δεν θα είναι ανέφελη. Ανακύπτουν προκλήσεις, αντικρουόμενα συμφέροντα και νοοτροπίες Βορρά- Νότου, ενώ η γεωπολιτική ρευστότητα, το μακροπρόθεσμο βάρος του δημογραφικού στο ασφαλιστικό και οι σκιές εμπορικών αντιπαραθέσεων (με το 4,8% των εξαγωγών μας να πηγαίνουν στις ΗΠΑ) απαιτούν συνεχή εγρήγορση και συνετή διαχείριση. Γι’ αυτό, η διεκδίκηση ενός ενισχυμένου Ευρωπαϊκού Προϋπολογισμού δεν είναι απλά ζητούμενο, αλλά στρατηγική αναγκαιότητα.
Η ψηφοφορία στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο την ερχόμενη Τετάρτη (7 Μαΐου) θα στείλει ένα ισχυρό μήνυμα προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, που θα καταθέσει την πρότασή της τον Ιούλιο. Και είναι σημαντικό η Ελλάδα, με σαφείς προτεραιότητες – άμυνα, κλιματική ανθεκτικότητα, ανταγωνιστικότητα – και με τα διαπιστευτήρια της σκληρής δουλειάς, να βρεθεί σε ευθυγράμμιση με τις φιλοδοξίες του ευρωκοινοβουλίου.
