«Το σιδηροδρομικό δίκτυο της Ευρώπης αντικατοπτρίζει την πολιτική πολυπλοκότητά της: είναι κατακερματισμένο, άνισο, συχνά αργό. Τα ταξίδια υψηλής ταχύτητας γίνονται αεροπορικώς, ενώ ο σιδηρόδρομος έχει μείνει πίσω – διασπασμένος από εθνικά σύνορα, απαρχαιωμένα συστήματα και έλλειψη συνοχής. Το αποτέλεσμα; Μια Ευρώπη που αισθάνεται λιγότερο συνδεδεμένη απ’ ό,τι θα έπρεπε.»
Σε αυτό το συμπέρασμα καταλήγει η έκθεση “A High-Speed Future for Europe”, της δεξαμενής σκέψης 21st Europe, που πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με το στούντιο Bakken & Bæck.
Η έκθεση δεν περιλαμβάνει μόνο αποτύπωση της σημερινής κατάστασης. Προτείνει πλήρη ανατροπή της μέχρι το 2040, μέσω του σχεδίου που αποκαλεί «Starline».
Υψηλές ταχύτητες και άμεση σύνδεση
Ελσίνκι -Βερολίνο σε λίγο περισσότερο από πέντε ώρες.
Αθήνα- Μιλάνο σε ένα δρομολόγιο, Αθήνα- Παρίσι με δύο γραμμές.
Το σχέδιο προβλέπει ένα σιδηροδρομικό δίκτυο υψηλών ταχυτήτων, με «μπλε τρένα υψηλής ταχύτητας να γλιστρούν αβίαστα πέρα από τα σύνορα, μετατρέποντας ένα συνονθύλευμα εθνικών γραμμών σε μια ενιαία, ενοποιημένη εμπειρία.»
Ουσιαστικά το όραμα της 21st Europe είναι ένα “ευρωπαϊκό μετρό”, που θα συνδέει τις πρωτεύουσες και μεγάλες πόλεις της Ευρώπης, από το βορρά έως το νότο.
Η πρόταση προβλέπει 22.000 χιλιόμετρα σιδηροδρομικών γραμμών ταχύτητας 300-400 χλμ/ώρα, που θα συνδέουν 39 σταθμούς. Το δίκτυο θα είναι 30% ταχύτερο από τα αυτοκίνητα και τον παραδοσιακό σιδηρόδρομο και αναμένεται να οδηγήσει μείωση των πτήσεων μικρών αποστάσεων έως και 80%.
«Η Κίνα έχει κατασκευάσει 42.000 χιλιόμετρα σιδηροδρομικών γραμμών υψηλής ταχύτητας μέσα σε μόλις δύο δεκαετίες, με τα τρένα να ξεπερνούν τακτικά τα 350 km/h. Το ιαπωνικό Shinkansen έχει κάνει τον γρήγορο, απρόσκοπτο σιδηρόδρομο καθημερινή πραγματικότητα. Η Ευρώπη διαθέτει ήδη την τεχνογνωσία – η Starline αφορά την εφαρμογή της σε κλίμακα, διασυνοριακά, χωρίς τριβές» αναφέρει η 21st Europe.
To Starline θα λειτουργεί σε μια ανοικτή πλατφόρμα έκδοσης εισιτηρίων, επιτρέποντας σε πολλούς ταξιδιωτικούς παρόχους, ψηφιακές υπηρεσίες και πλατφόρμες τρίτων να ενσωματωθούν άμεσα.
Επιβάτες και εμπορεύματα
Το Starline δε θα μεταφέρει μόνο επιβάτες, αλλά και εμπορεύματα.
«Σήμερα, οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις παλεύουν με τα κατακερματισμένα logistics, την περιορισμένη υποδομή σιδηροδρομικών εμπορευματικών μεταφορών και την υπερβολική εξάρτηση από τις οδικές μεταφορές και τις πτήσεις μικρών αποστάσεων. Η Starline αντιμετωπίζει αυτό το πρόβλημα ενσωματώνοντας δυνατότητες εμπορευματικών μεταφορών απευθείας στους σταθμούς της.
Αυτό θα διευκολύνει τη συμμετοχή των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στην ενιαία ευρωπαϊκή αγορά.»
Αναζητείται χρηματοδότηση
Πρόταση της 21st Europe είναι το Starline να δομηθεί ως ένα σύστημα που θα χρηματοδοτείται από το δημόσιο και θα λειτουργεί από ιδιώτες, «σχεδιασμένο για να μεγιστοποιεί την αποδοτικότητα, εξασφαλίζοντας παράλληλα ισχυρή δημόσια εποπτεία».
Απαντώντας σε σχετική ερώτηση, τα μέλη της δεξαμενής σκέψης ανέφεραν ότι βρίσκονται σε συζητήσεις με τους φορείς του κλάδου και με την ΕΕ για τις δυνατότητες χρηματοδότησης του έργου.
«Ένα τέτοιο όραμα δεν μπορεί να υλοποιηθεί μέσω του τυπικού αμερικανικού μοντέλου που καθοδηγείται από τους επενδυτές. Αντ’ αυτού, χρειαζόμαστε μια ισορροπία μεταξύ δημόσιας/ιδιωτικής χρηματοδότησης – σε συνεργασία με τους εταίρους της βιομηχανίας – για την ανάπτυξη και την μεγέθυνση» είπαν.
«Η Ευρώπη δεν έχει έλλειψη επενδύσεων, πολιτικών ή φιλοδοξιών στον τομέα των σιδηροδρόμων. Έργα όπως το ΔΕΔ-Μ και τα εθνικά δίκτυα υψηλών ταχυτήτων είναι βήματα προς τη σωστή κατεύθυνση. Αλλά ένα θεμελιώδες ζήτημα παραμένει: η έλλειψη σχεδιασμού. Όχι μόνο στην εμπειρία του επιβάτη, όπου η πολύπλοκη έκδοση εισιτηρίων, η ασυνεπής εξυπηρέτηση και οι ξεπερασμένοι σταθμοί κάνουν τον σιδηρόδρομο να μοιάζει κατακερματισμένος, αλλά και στην χαμένη ευκαιρία να γίνει ο σιδηρόδρομος ένα καθοριστικό χαρακτηριστικό της ίδιας της Ευρώπης.»
Στόχος της 21st Europe είναι να χαρακτηριστεί το Starline “στρατηγικό ευρωπαϊκό σχέδιο”, στα πλαίσια των προτάσεων της έκθεσης Ντράγκι για επενδύσεις στην ανταγωνιστικότητα και την ανθεκτικότητα της Ευρώπης.
