Για γενιές, οι συζητήσεις γύρω από το σεξ έχουν διαμορφωθεί λιγότερο από την επιστήμη και περισσότερο από φήμες, κοινωνική πίεση και πολιτισμικές προσδοκίες. Οι παρανοήσεις αφθονούν -μερικές ψιθυρίζονται μεταξύ φίλων, άλλες ενισχύονται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και άλλες ενισχύονται από καλοπροαίρετους αλλά ανεπαρκώς εκπαιδευμένους επαγγελματίες. Ωστόσο, ένας αυξανόμενος αριθμός ερευνών αμφισβητεί αυτούς τους μύθους, προσφέροντας μια πιο λεπτομερή και κάπως πιο “ξεκάθαρη” εικόνα της σεξουαλικής επιθυμίας, της οικειότητας και της ικανοποίησης.
Μύθος 1ος – «’Οσο περισσότερο τόσο το καλύτερο»
Ίσως η πιο κοινή πεποίθηση είναι ότι τα υγιή ζευγάρια κάνουν σεξ συνεχώς -και αν δεν το κάνουν, κάτι δεν πάει καλά. Οι έρευνες συχνά αναφέρουν μέσους όρους -τέσσερις φορές την εβδομάδα, μερικές φορές το μήνα- σαν η συχνότητα να ήταν ένα κριτήριο για την υγεία μιας σχέσης. Αυτή η αντίληψη, που διαδόθηκε μέσω της ποπ κουλτούρας και ενισχύθηκε από τα γυαλιστερά εξώφυλλα των περιοδικών, έχει κάνει πολλούς ανθρώπους να αισθάνονται ανεπαρκείς.
Ωστόσο, οι έρευνες δείχνουν κάτι διαφορετικό. Μια μελέτη του 2015 που δημοσιεύθηκε στο Social Psychological and Personality Science ανέλυσε δεδομένα από περισσότερους από 30.000 Αμερικανούς και διαπίστωσε ότι τα ζευγάρια ανέφεραν τα υψηλότερα επίπεδα ευτυχίας όταν είχαν σεξουαλική επαφή περίπου μία φορά την εβδομάδα. Πέρα από αυτό, η πιο συχνή σεξουαλική επαφή δεν συσχετιζόταν απαραίτητα με υψηλότερη ικανοποίηση. Άλλες μελέτες επιβεβαιώνουν ότι η ικανοποίηση εξαρτάται λιγότερο από τη συχνότητα της σεξουαλικής επαφής των ζευγαριών και περισσότερο από το αν και οι δύο σύντροφοι αισθάνονται συναισθηματικά συνδεδεμένοι και αμοιβαία ικανοποιημένοι. Με άλλα λόγια: δεν έχει σημασία ο αριθμός, αλλά η ποιότητα της επαφής.
Μύθος 2ος – Η επιθυμία δεν είναι γραμμική, ούτε ίση
Ένας άλλος μύθος είναι ότι η επιθυμία λειτουργεί σαν διακόπτης που πρέπει να είναι πάντα ανοιχτός. Η λαϊκή κουλτούρα συχνά παρουσιάζει τη λίμπιντο ως μια σταθερά, με αυθόρμητες σεξουαλικές ορμές που αναμένονται ανά πάσα στιγμή. Όταν η επιθυμία δεν ταιριάζει με αυτό το σενάριο, τα άτομα μπορεί να φοβούνται ότι έχουν κάποιο πρόβλημα. Ωστόσο, η σύγχρονη σεξολογία αποκαλύπτει ότι η επιθυμία λειτουργεί με πολύπλοκους και ποικίλους τρόπους. Το μοντέλο της Dr. Rosemary Basson, για παράδειγμα, δείχνει ότι πολλές γυναίκες βιώνουν αυτό που ονομάζεται ανταποκρινόμενη επιθυμία: η διέγερση συχνά ακολουθεί την οικειότητα και δεν προηγείται. Αντί για αυθόρμητο πάθος που ξεσπάει από το πουθενά, η επιθυμία μπορεί να πυροδοτηθεί από την εγγύτητα, την αφή ή τη συναισθηματική σύνδεση. Επιπλέον, ούτε οι άνδρες διέπονται πάντα από μια «σταθερή λίμπιντο». Το άγχος, τα προβλήματα ψυχικής υγείας, οι ιατρικές παθήσεις και ακόμη και η απλή εξάντληση μπορούν να μειώσουν την επιθυμία. Οι έρευνες δείχνουν όλο και περισσότερο ότι η σεξουαλική επιθυμία έχει διακυμάνσεις, επηρεαζόμενη από το περιβάλλον και προσωπικούς παράγοντες.
Μύθος 3ος – Το χάσμα του οργασμού
Ένας τρίτος διαρκής μύθος είναι ότι όλες οι σεξουαλικές επαφές οδηγούν φυσικά σε οργασμό και ότι ο οργασμός πρέπει να είναι το κεντρικό μέτρο της σεξουαλικής επιτυχίας. Αυτή η πεποίθηση έχει συμβάλει από καιρό στην πίεση για απόδοση, ιδιαίτερα μεταξύ των ανδρών, καθώς και σε αισθήματα ανεπάρκειας μεταξύ των γυναικών. Μελέτες επισημαίνουν συνεχώς το «χάσμα οργασμού». Έρευνα στο The Journal of Sex & Marital Therapy δείχνει ότι ενώ το 95% των ετεροφυλόφιλων ανδρών αναφέρουν ότι συνήθως -ή πάντα- φτάνουν σε οργασμό κατά τη διάρκεια του σεξ, το ποσοστό αυτό μειώνεται σε περίπου 65% για τις ετεροφυλόφιλες γυναίκες. Οι λόγοι είναι πολλοί: έλλειψη επαρκούς διέγερσης ή πολιτιστική σιωπή γύρω από τη γυναικεία ευχαρίστηση. Οι ειδικοί τονίζουν ότι η ευχαρίστηση είναι ευρύτερη από τον οργασμό και μόνο. Τα ζευγάρια που εστιάζουν στην επικοινωνία, την αμοιβαία εξερεύνηση και μια ποικιλία αγγιγμάτων συχνά αναφέρουν μεγαλύτερη ικανοποίηση, ακόμη και όταν ο οργασμός δεν είναι ο κύριος στόχος.
Μύθος 4ος – Εμμονή με την καινοτομία
Οι στήλες συμβουλών και οι διαδικτυακοί influencers συχνά επιμένουν ότι τα μακροχρόνια ζευγάρια πρέπει να ανανεώνουν συνεχώς τη σεξουαλική τους ζωή, δοκιμάζοντας νέες στάσεις, σενάρια ρόλων ή περίπλοκες φαντασιώσεις για να «κρατήσουν ζωντανή τη φλόγα». Ενώ η καινοτομία μπορεί σίγουρα να είναι διασκεδαστική, οι έρευνες δείχνουν ότι δεν είναι υποχρεωτική για τη διατήρηση της οικειότητας. Μια μελέτη του 2017 από το Πανεπιστήμιο του Τορόντο διαπίστωσε ότι τα ζευγάρια που διατηρούσαν τακτική σωματική επαφή -φιλιά, αγκαλιές, κράτημα χεριών- ανέφεραν μεγαλύτερη ικανοποίηση από τη σχέση τους, ακόμη και όταν η σεξουαλική ποικιλία ήταν περιορισμένη. Η οικειότητα, όπως αποδεικνύεται, ευδοκιμεί τόσο από μικρές, συνεπείς πράξεις σύνδεσης όσο και από δραματικές ανακαλύψεις.
Μύθος 5ος – Το πορνό ως δάσκαλος
Μια άλλη παρανόηση είναι ότι η πορνογραφία προσφέρει έναν ρεαλιστικό οδηγό για το σεξ. Ενώ ορισμένα άτομα χρησιμοποιούν το πορνό ως ψυχαγωγία, οι έρευνες προειδοποιούν να μην το αντιμετωπίζουμε ως πρότυπο. Μελέτες έχουν δείξει ότι η υπερβολική κατανάλωση πορνό μπορεί να δημιουργήσει στρεβλές προσδοκίες, συμπεριλαμβανομένων μη ρεαλιστικών προτύπων για το σώμα, την αντοχή και τις σεξουαλικές συμπεριφορές. Ταυτόχρονα, οι ερευνητές τονίζουν ότι η πορνογραφία από μόνη της δεν είναι εγγενώς επιβλαβής. Το κλειδί βρίσκεται στον τρόπο με τον οποίο καταναλώνεται και στο πλαίσιο στο οποίο εντάσσεται. Για ορισμένα ζευγάρια, το να την παρακολουθούν μαζί μπορεί να πυροδοτήσει την επικοινωνία. Για άλλα, μπορεί να καλλιεργήσει ανασφάλεια. Αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία είναι ο ανοιχτός διάλογος για το τι είναι πραγματικό, τι είναι φαντασία και τι θέλει πραγματικά ο κάθε σύντροφος.
Απομυθοποίηση τώρα!
Η επιμονή των σεξουαλικών μύθων έχει σημασία επειδή δεν παρέχουν απλώς λανθασμένες πληροφορίες, αλλά και βλάπτουν. Οι άνθρωποι που πιστεύουν ότι «πρέπει» να θέλουν σεξ πιο συχνά ή που φοβούνται ότι είναι «ανώμαλοι» αν δεν ταιριάζουν σε άκαμπτα πρότυπα, μπορεί να βιώσουν ντροπή, άγχος και ένταση στις σχέσεις τους. Αντίθετα, όταν τα άτομα και τα ζευγάρια λαμβάνουν ακριβείς, βασισμένες σε έρευνα πληροφορίες, τα αποτελέσματα μπορεί να είναι μεταμορφωτικά. Η κατανόηση ότι δεν υπάρχει καθολική φόρμουλα για την επιθυμία, τη συχνότητα ή την ευχαρίστηση ανοίγει την πόρτα σε πιο υγιείς, πιο συμπονετικές συζητήσεις.
Τι γνωρίζουμε λοιπόν ότι βοηθάει; Οι έρευνες επισημαίνουν μερικούς βασικούς παράγοντες:
-Επικοινωνία: Τα ζευγάρια που μιλούν ανοιχτά για τις ανάγκες και τις προτιμήσεις τους αναφέρουν υψηλότερη ικανοποίηση.
-Συναισθηματική οικειότητα: Η εμπιστοσύνη και η εγγύτητα εκτός της κρεβατοκάμαρας συχνά ενισχύουν την επιθυμία μέσα σε αυτήν.
Αυτογνωσία: Η κατανόηση του σώματος και των επιθυμιών του ατόμου είναι κρίσιμη.
-Ευελιξία: Η αναγνώριση ότι το σεξ και η επιθυμία θα αλλάξουν με την πάροδο του χρόνου βοηθά τα ζευγάρια να προσαρμοστούν αντί να πανικοβληθούν.
-Αμοιβαίος σεβασμός: Η εστίαση στη συναίνεση και την ενσυναίσθηση επιτρέπει στους συντρόφους να αντιμετωπίζουν τις διαφορές με προσοχή.
Καθώς λοιπόν, όλο και περισσότερες μελέτες αμφισβητούν τις πολιτισμικές παραδοχές, αναδύεται ένα πιο απελευθερωτικό μήνυμα: η υγιής σεξουαλικότητα είναι ποικιλόμορφη, προσωπική και βαθιά συνδεδεμένη με το πλαίσιο. Οι μύθοι: «Θα έπρεπε να κάνετε περισσότερο σεξ.», «Πρέπει πάντα να νιώθεις επιθυμία.», «Το σεξ πρέπει πάντα να καταλήγει σε οργασμό.» είναι πλέον περιττοί. Η επιστήμη είναι όλο και πιο σαφής: δεν υπάρχει ένας και μοναδικός σωστός τρόπος να βιώνεις τη σεξουαλικότητα.
