Μικρή εμφανίζεται η «πρόοδος» που έχει καταγράψει η ελληνική αγορά ακινήτων, αναφορικά με το επίπεδο των τιμών πώλησης κατοικιών τα τελευταία 15 χρόνια, με αποτέλεσμα να «φιγουράρει» σε μία από τις τελευταίες θέσεις της σχετικής κατάταξης των χωρών με τις μεγαλύτερες αυξήσεις. Ειδικότερα, με βάση τα στοιχεία της Global Property Guide, την περίοδο 2009-2024, η σωρευτική αύξηση των τιμών πώλησης κατοικιών στην ελληνική αγορά δεν ξεπερνάει το 4,22%, τη στιγμή που στην πλειονότητα των υπόλοιπων χωρών, οι αυξήσεις είναι ιδιαίτερα μεγάλες.
Για παράδειγμα, σημειώνει ρεπορτάζ της Καθημερινής, στο Ισραήλ η αύξηση των τελευταίων 15 ετών προσεγγίζει το 150%, ενώ στην Πορτογαλία το 140%. Αντίστοιχα, σε χώρες από τις οποίες η Ελλάδα προσελκύει αγοραστές, όπως η Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο, οι τιμές των κατοικιών τα τελευταία 15 χρόνια σημείωσαν αυξήσεις κατά 77% και 65% αντίστοιχα. Ετσι εξηγείται και το γιατί η Ελλάδα εξακολουθεί να θεωρείται φθηνή χώρα σε σχέση με άλλες χώρες της νότιας Ευρώπης.
Ανάκαμψη μετά το 2017
Ασφαλώς, ο λόγος που συμβαίνει αυτό δεν είναι άλλος από την οικονομική κρίση που μεσολάβησε και έπληξε και την αγορά κατοικίας σε επίπεδο ζήτησης, κατά το πρώτο μισό της προηγούμενης δεκαετίας, δηλαδή την περίοδο 2010-2015.
Ηταν η πρώτη περίοδος σημαντικών μειώσεων των τιμών στην ελληνική αγορά κατοικίας, καθώς, με βάση τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, η μέση κάμψη άγγιξε το 45%, ενώ ξεπέρασε το 50% στα μεγάλα αστικά κέντρα της Αττικής και της Θεσσαλονίκης. Στη συνέχεια, από το 2017 και μετά, σημειώθηκε έντονη ανάκαμψη των τιμών, με αποτέλεσμα να αντισταθμιστούν οι απώλειες και η ελληνική αγορά να επιστρέψει ουσιαστικά στο επίπεδο τιμών του 2009, αν και στην Αττική και στη Θεσσαλονίκη οι τιμές εκτιμάται ότι είναι πλέον αισθητά υψηλότερες.
Είναι χαρακτηριστικό ότι με βάση τα στοιχεία της Global Property Guide, κατά τα τελευταία πέντε χρόνια η Ελλάδα αποτελεί τη 18η χώρα, με βάση τον ρυθμό αύξησης των τιμών πώλησης, με συνολική άνοδο κατά 56%.
Ανάλογη εικόνα παρουσιάζουν και οι αγορές της Ισπανίας και της Κύπρου, όπου επίσης οι τιμές των κατοικιών ακολούθησαν παρόμοια πορεία με της Ελλάδας. Δηλαδή υποχωρούσαν κατά τα πρώτα χρόνια της προηγούμενης δεκαετίας, ως αποτέλεσμα της αντίστοιχης κρίσης στις εν λόγω χώρες, για να αρχίσουν να ανακάμπτουν σταδιακά τα τελευταία χρόνια. Συγκεκριμένα, στην Κύπρο η αύξηση των τελευταίων πέντε ετών αγγίζει το 25% και στην Ισπανία το 17,26%.
Σύμφωνα με τα στοιχεία των δεικτών τιμών της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤΤΕ), από το 2017, όταν ξεκίνησε η ανάκαμψη της αγοράς κατοικίας και μέχρι και το τρίτο τρίμηνο του 2024, οι τιμές σε πανελλαδικό επίπεδο έχουν καταγράψει αύξηση κατά 71,6%, απέχοντας μόλις 1,3% από το προηγούμενο υψηλό του 2008. Ωστόσο οι αυξήσεις των τιμών στην περιφέρεια είναι μικρότερες, καθώς στις άλλες μεγάλες πόλεις (πλην Αττικής και Θεσσαλονίκης) καταγράφεται σωρευτική άνοδος κατά 51,5%, με τις τιμές να εξακολουθούν να είναι 9,15% χαμηλότερες σε σχέση με το 2008. Αυτό οφείλεται στο ότι στις πόλεις αυτές η πτώση κατά την περίοδο της οικονομικής κρίσης ήταν μικρότερη, με αποτέλεσμα ανάλογα μικρότερη να είναι και η αύξηση που έχει μεσολαβήσει.
Αντιθέτως, στην Αττική οι τιμές πώλησης κατοικιών έχουν σημειώσει συνολική αύξηση (2017-2024) κατά 90%, όντας πλέον σε επίπεδο 5,2% υψηλότερο συγκριτικά με το υψηλό του 2008. Στη Θεσσαλονίκη, η αύξηση αγγίζει το 84,6%, με τη μέση τιμή πώλησης να είναι 1,67% χαμηλότερη του προηγούμενου υψηλού. Mε βάση τα στοιχεία της Global Property Guide, το κέντρο της Αθήνας αποτελεί μία από τις ελκυστικότερες αγορές ακινήτων στην Ευρώπη. Ειδικότερα, η εταιρεία τοποθετεί την Αθήνα μεταξύ των επτά καλύτερων προορισμών στην Ευρώπη για όσους αναζητούν μια επένδυση αγοράς κατοικίας με στόχο την εκμετάλλευση. Το κόστος αγοράς ενός διαμερίσματος 60 τ.μ. κοστίζει περί τα 130.000 ευρώ, ποσό που καθιστά την Αθήνα ως την τρίτη φθηνότερη πόλη, μετά την Ποντγκόριτσα του Μαυροβουνίου με 90.000 ευρώ και τη Ρίγα της Λετονίας με 105.000 ευρώ. Οσον αφορά την απόδοση (με βάση τα εισοδήματα από ενοίκια), αυτή διαμορφώνεται σε 5% (μεικτή).
Τι «βλέπει» η ΤΤΕ
Στην πρόσφατη ενδιάμεση έκθεση για τη νομισματική πολιτική, η ΤΤΕ αναφέρει ότι ναι μεν οι προσδοκίες για την ελληνική αγορά ακινήτων, όσον αφορά το επόμενο διάστημα, παραμένουν θετικές, ωστόσο καταγράφεται πλέον αυξημένη επιφυλακτικότητα από τους παράγοντες της αγοράς, ειδικά για συγκεκριμένες κατηγορίες ακινήτων, κυρίως επαγγελματικής χρήσης. «Οι υφιστάμενες επισφάλειες σχετίζονται με τη γεωπολιτική αστάθεια σε παγκόσμιο επίπεδο, τις επιβαρύνσεις στο κόστος κατασκευής και λειτουργίας, αλλά και με τις συνεχείς νομοθετικές παρεμβάσεις, οι οποίες, σε συνδυασμό με τα διαχρονικά ζητήματα γραφειοκρατίας στις μεταβιβάσεις ακινήτων, επηρεάζουν τον επενδυτικό σχεδιασμό, τα περιθώρια κέρδους και την ελκυστικότητα εκκίνησης νέων επενδυτικών έργων. Παρά τις αβεβαιότητες, η αγορά κατοικίας, και ιδιαίτερα κατοικίας υψηλών προδιαγραφών, παραμένει θετική», καταλήγει η ΤΤΕ.
