Νέα έρευνα υποδηλώνει ότι η τάση των παιδιών να πίνουν συχνά αναψυκτικά με καφεΐνη, από μικρή ηλικία, μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο κατανάλωσης αλκοόλ στο μέλλον. Σε μελέτη που συμμετείχαν πάνω από 2.000 παιδιά των ΗΠΑ, ηλικίας από εννέα έως δέκα ετών, διαπιστώθηκε ότι όσοι ανέφεραν ότι έπιναν αναψυκτικά με καφεΐνη καθημερινά, είχαν διπλάσιες πιθανότητες να δηλώσουν ένα χρόνο αργότερα ότι είχαν δοκιμάσει αλκοόλ.
Τα αποτελέσματα της μελέτης, που δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό Substance Use & Misuse, δείχνουν επίσης ότι οι καθημερινοί πότες αναψυκτικών με καφεΐνη ήταν πιο παρορμητικοί και είχαν χειρότερη μνήμη. Στη μελέτη λήφθηκαν υπόψη και άλλοι παράγοντες, όπως το οικογενειακό ιστορικό χρήσης ναρκωτικών και το επίπεδο μόρφωσης των γονέων.
Αν και η ισχυρή σύνδεση μεταξύ της κατανάλωσης ποτών με καφεΐνη και της μελλοντικής χρήσης ουσιών έχουν τεκμηριωθεί καλά στην εφηβεία και στους ενήλικες, τα ευρήματα μιας ομάδας Κορεατών ερευνητών είναι τα πρώτα που δείχνουν παρόμοια αποτελέσματα σε μικρά παιδιά.
Αυτή η νέα μελέτη χρησιμοποίησε δεδομένα από την Μελέτη Γνωστικής Ανάπτυξης των Εφήβων (ABCD), τη μεγαλύτερη έρευνα για την εγκεφαλική ανάπτυξη και την υγεία των παιδιών στις ΗΠΑ.
Η ομάδα είχε στόχο, όχι μόνο να διαπιστώσει εάν υπήρχε σχέση μεταξύ της κατανάλωσης αλκοόλ και της κατανάλωσης αναψυκτικών με καφεΐνη από μικρότερα παιδιά, αλλά και να κατανοήσει καλύτερα τη σχέση μεταξύ της κατανάλωσης του συγκεκριμένου ποτού και γνωστών παραγόντων κινδύνου για εκδήλωση μειωμένης μνήμης (για παράδειγμα, να κρατάς μια σύντομη ακολουθία αριθμών στο κεφάλι σου για λίγα λεπτά) και αυξημένης παρορμητικότητας.
Για να δοκιμάσουν αυτές τις γνωστικές λειτουργίες, ανέθεσαν στα παιδιά μια σειρά εργασιών, ενώ ταυτόχρονα καταγραφόταν η εγκεφαλική τους δραστηριότητα. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι τόσο η υψηλή παρορμητικότητα όσο και η χαμηλή μνήμη, συνδέονταν με μεγάλο βαθμό με την καθημερινή κατανάλωση αναψυκτικών με καφεΐνη.
Παρατηρήθηκε ότι τα παιδιά που έπιναν τακτικά αναψυκτικά με καφεΐνη παρουσίασαν, επίσης, διαφορετική εγκεφαλική δραστηριότητα σε σύγκριση με τους συνομήλικούς τους που δεν έπιναν αυτά τα αναψυκτικά. Για παράδειγμα, κατά την εκτέλεση της εργασίας ελέγχου παρορμήσεων, όσοι κατανάλωναν καθημερινά αναψυκτικά με καφεΐνη έδειξαν χαμηλότερη δραστηριότητα σε μια περιοχή του εγκεφάλου που ονομάζεται πρόσθιος πρόσθιος φλοιός του προσαγωγίου (ACC). Μειωμένη δραστηριότητα στο ACC παρατηρείται συχνά σε παιδιά με διαταραχή υπερκινητικότητας και έλλειψη προσοχής (ADHD).
Εν τω μεταξύ, στο τεστ μνήμης, παρατηρήθηκε ότι όσοι έπιναν καθημερινά αναψυκτικά με καφεΐνη εμφάνισαν περιορισμένη δραστηριότητα σε μια περιοχή του εγκεφάλου που ονομάζεται κατώτερη μετωπιαία έλικα (IFG), η οποία είναι μέρος του μετωπιαίου λοβού. Προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ότι η μειωμένη ενεργοποίηση στον προμετωπιαίο φλοιό σχετίζεται με χαμηλότερη ικανότητα μνήμης.
Συνολικά, αυτά τα ευρήματα υποδηλώνουν έντονα μια σύνδεση μεταξύ της καθημερινής κατανάλωσης αναψυκτικών και της χαμηλής μνήμης εργασίας και της υψηλής παρορμητικότητας, οι οποίες αποτελούν οι ίδιοι αναγνωρισμένους παράγοντες κινδύνου για διαταραχές χρήσης ουσιών.
Η συγγραφέας της έρευνας Mina Kwon, από το Τμήμα Ψυχολογίας του Εθνικού Πανεπιστημίου της Σεούλ, εξηγεί: «Τα ευρήματά μας υποδηλώνουν ότι η καθημερινή κατανάλωση αναψυκτικών με καφεΐνη σε παιδιά συνδέεται με πιθανή χρήση ουσιών στο εγγύς μέλλον. Μια πιθανή εξήγηση είναι ότι οι ουσίες που περιέχονται στα αναψυκτικά με καφεΐνη (καφεΐνη και ζάχαρη) θα μπορούσαν να προκαλέσουν τοξικολογική επίδραση στον εγκέφαλο, καθιστώντας το άτομο πιο ευαίσθητο στις ενισχυτικές επιδράσεις σκληρότερων εξαρτησιογόνων ουσιών, όπως το αλκοόλ».
Αυτή είναι γνωστή ως «υπόθεση πύλης». Ωστόσο, υπάρχει και μια εναλλακτική θεωρία που ονομάζεται «υπόθεση κοινής ευθύνης». Η ιδέα πίσω από αυτή τη θεωρία, είναι ότι τα παιδιά που δεν είναι από τη φύση τους ικανά να ρυθμίζουν τα φυσικά ερεθίσματα, είναι πιο πιθανό να αναζητήσουν και να δοκιμάσουν ουσίες, όπως η καφεΐνη σε μικρή ηλικία. Έτσι, καθώς μεγαλώνουν και η πρόσβαση σε επικίνδυνες ουσίες γίνεται ευκολότερη, μπορεί να προχωρήσουν σε σκληρότερα ναρκωτικά.
Η μελέτη παρέχει νέες πληροφορίες σχετικά με τους νευροβιολογικούς συσχετισμούς της κατανάλωσης αναψυκτικών με καφεΐνη σε παιδιά, η οποία έχει σπάνια αξιολογηθεί. Είναι επομένως ζωτικής σημασίας να αναπτυχθούν συστάσεις στη δημόσια υγεία, βασισμένες σε στοιχεία για την κατανάλωση αναψυκτικών με καφεΐνη σε ανηλίκους. Δεν υπάρχει ομοφωνία για μια ασφαλή δόση καφεΐνης σε παιδιά και έτσι ορισμένα παιδιά μπορεί να είναι πιο επιρρεπή σε δυσμενείς επιπτώσεις που σχετίζονται με τη συχνή κατανάλωση καφεΐνης από άλλα.
Η ομάδα εμπειρογνωμόνων συνιστά ως «κρίσιμη ανάγκη» τη διενέργεια μιας μελλοντικής έρευνας προκειμένου να δει εάν υπάρχει κάποια σύνδεση μεταξύ της κατανάλωσης αναψυκτικών με καφεΐνη σε παιδιά ηλικίας 9 έως 10 ετών και της χρήσης άλλων σκληρότερων εξαρτησιογόνων ουσιών καθώς μεγαλώνουν.
